به گزارش «شیعه نیوز»، انجام ورزش نامنظم، بسیار سنگین و طولانی مدت باعث تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود، مانند زمانی که افراد به صورت هفتگی در ورزش‌های تفریحی شرکت کرده و این فعالیت‌ها را با شدت بالایی انجام می‌دهند. مطالعات متعدد نشان می‌دهد که شیوع علائم بیماری دستگاه تنفسی در روز‌های پس از اجرای تمرینات استقامتی طولانی مدت و شدید افزایش می‌یابد و به طور کلی فرض بر این است که این نشان دهنده تضعیف موقتی عملکرد سیستم ایمنی ناشی از ورزش طولانی مدت است.
تحقیقات نشان داده است که دوره‌های تمرین شدید که یک هفته یا بیشتر به طول می‌انجامد، در چندین جنبه عملکرد سیستم ایمنی را تحت فشار قرار می‌دهد و اگرچه ورزشکاران نخبه از نظر بالینی دچار نقص ایمنی نیستند، اما ممکن است که در چندین مورد ایمنی را در برابر بیماری‌های جزئی، به ویژه در همزمان با دوره‌های تمرینی طولانی و سنگین و یا در زمان مسابقات بزرگ به خطر بیاندازد.
تفاوت عملکرد تمرین با شدت متوسط و منظم با تمرین شدت بالا
ورزش منظم و با شدت متوسط، خطر ابتلا به عفونت را در مقایسه با سبک زندگی بی تحرک کاهش می‌دهد، اما دوره‌های طولانی مدت ورزش و دوره‌های تمرینی با شدت بالا با افزایش خطر عفونت همراه هستند و باید بدانیم که در ورزشکاران، یک نکته متداول این است که علائم بیماری تنفسی در نزدیکی مسابقات وجود دارد و این می‌تواند عملکرد ورزشی را مختل کند.
«پنجره باز» چه زمانی در بدن رخ می‌دهد؟
تحقیقات نشان داده که تمرینات طولانی مدت و شدید، منجر به اختلال عملکرد گلبول‌های سفید می‌شود، این تغییرات باعث ایجاد به اصطلاح «پنجره باز» شده که با کاهش توان سیستم دفاعی بدن در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها همراه است و خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی به ویژه در دستگاه تنفس را افزایش می‌دهد. عوامل دیگری مانند استرس روانی، کمبود خواب و سوء تغذیه نیز می‌توانند ایمنی بدن را کاهش داده و منجر به افزایش خطر عفونت شوند.
شایع‌ترین بیماری‌ها در ورزشکاران
شایع‌ترین بیماری‌ها در ورزشکاران عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی و آنفلوانزا) است که در فصل زمستان شایع‌تر است و بزرگسالان به طور معمول سالانه بین ۲ تا چهار دوره از این بیماری تنفسی را تجربه می‌کنند.
همچنین ورزشکاران به دلیل آلرژی یا التهاب ناشی از استنشاق هوای سرد، خشک یا آلوده، می‌توانند علائم مشابهی (مانند گلودرد) را از خود بروز دهند که البته این علائم عموما بی اهمیت است، اما با اینکه مهم نیست که علت آن التهاب عفونی یا آلرژیک بوده، ولی می‌تواند دلیل عاملی باشد که یک ورزشکار ملزم شود ادامه تمرینات را قطع کند، کم کار کند یا حتی یک رقابت مهم را از دست بدهد. جالب است که همه این مطالعات نشان می‌دهد که در مقایسه با همتایان مرد، شیوع این بیماری در ورزشکاران زن تا حدودی بیشتر است.
افت توانایی سیستم ایمنی بدن
دوره‌های تمرینی شدید با ریکاوری ناکافی ممکن است به حالت موقتی ایمونودپرس (افت توانایی سیستم ایمنی بدن) منجر شود که البته باید توجه داشت با چند روز استراحت نسبی می‌تواند بهبود یابد؛ بنابراین توصیه می‌شود در صورتی که تمرینات شدید و طولانی مدت را در برنامه خود دارید حتما بعد از تمرینات بطور کامل ریکاوری کنید تا بدن شما استراحت کرده و بتواند در برابر فشار‌های وارده مقاومت نموده و از ایجاد بیماری‌های عفونی جلوگیری کند.
استراتژی‌های رفتاری، تغذیه‌ای و تمرینی
در این خصوص چندین استراتژی رفتاری، تغذیه‌ای و تمرینی وجود دارد که می‌تواند ضعف سیستم ایمنی ناشی از ورزش سنگین را به حداقل رسانده و خطر عفونت را کاهش دهد.
ورزشکاران می‌توانند با جلوگیری از تماس نزدیک با افرادی که علائم عفونت دارند از دریافت و انتقال ویروس پیشگیری کرده و همچنین می‌توانند با تمرینات با شدت مناسب، رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند حوله و بطری نوشیدنی و... خطر ابتلا به عفونت را به حداقل برسانند.
نکته مهم اینکه برای حفظ قدرت سیستم ایمنی بدن و یا بهبودی آن، خواب مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین جذب پروتئین‌ها و ریز مغذی‌ها (به خصوص آهن، روی و ویتامین‌های A، D، E، B ۶ و B ۱۲) باعث می‌شود تا بدن انسان از سیستم ایمنی مناسبی برخوردار شود.
بر اساس این مطلب که از سوی محمد مهرتاش متخصص پزشکی ورزشی تهیه شده و از سوی فدراسیون پزشکی ورزشی در اختیار ایسنا قرار گرفته است به ورزشکاران توصیه می‌شود در طول تمرین طولانی مدت ۳۰ تا ۶۰ گرم کربوهیدرات در ساعت مصرف و از پلی فنول (فلاونوئید یا گیاهان با خواص دارویی) حاوی مکمل‌ها یا مواد غذایی و پروبیوتیک‌های لاکتوباسیل استفاده کنند.
همچنین مکمل ویتامین D ۳ ممکن است برای بعضی از ورزشکاران نیز مطلوب باشد، زیرا کمبود ویتامین D در فصل زمستان شایع‌تر است، بنابراین نیاز است ورزشکاران علاوه بر برنامه‌های تمرینات ورزشی، تحت نظارت یک متخصص، از روش و برنامه مناسب برای تغذیه، آگاهی پیدا کنند.