تزکیه و تعلیم دو مسئولیت پیغمبران نسبت به بشر است

به گزارش «شیعه نیوز»، آیت الله «سیدمحمدتقی مدرسی» از مراجع معظم تقلید شیعیان و مفسر تفسیر هدایت روز گذشته در ادامه سلسله دروس تدبر در سوره ابراهیم در ماه مبارک رمضان1441 هجری قمری، که در برنامه زلال سخن از شبکه سوم سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد، با بیان اینکه انسان از سرای ظلمت به سرای نور منتقل شده است، گفتند: خداوند متعال بشر را از سرای عدم و هیچی به قدرت لامتناهی خود به عالم وجود منتقل فرمود، این تحول در مراحل مختلفی مرحله به مرحله انجام شد که خداوند متعال فرمود: «وَ قَدْ خَلَقَکُمْ أَطْواراً».

ایشان ادامه دادند: آن سرا، سرای ظلمت بود و این سرا، سرای نور است. ولی نور بشر در مراحلی تکامل پیدا می کند که یکی از ابعاد تکامل نور بشر این است که بشر از ظلمت‌های جهل، جهالت، کِبر، خودخواهی، تعصب، خودبینی به نور اخلاق حسنه هدایت می شود. به این دلیل خداوند سبحان تعالی پیامبران را با کتاب فرستاد؛ یعنی با قرآن مجید و به اضافه خود خالق. و خداوند به وسیله لطف خود اجازه داده و اذن می دهد، که بشر هدایت شود. و هدایت از او است. ولی دو شرط دیگر دارد که عبارت در دین ما قرآن مجید و پیغمبر(ص) است.

تزکیه و تعلیم دو مسئولیت پیغمبران نسبت به بشر

مفسر تفسیر هدایت با اشاره به دو مسئولیت پیغمبران در هدایت بشر اظهار کردند: پیغمبران دو مسئولیت بزرگ را ایفا می کنند، یکی از این مسئولیت‌های پیغمبران این است که بشررا از جهالت،خودخواهی‌ها، حسد، کبر و تمام اخلاق رذیله نجات می‌دهند که همان تزکیه است و بعد از تزکیه او را به راه حق هدایت می کنند، که تعلیم است.و این مطلب مهمی است که بدانید اگر بشر از ظلمت‌های جهالت رهایی نیابد، ممکن نیست به نور علم الهی مزین شود. از این جهت خداوند متعال فرموده است: «وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ».

ایشان افزودند: بشر در حجاب‌های مختلفی است. بشری که غیر از خودش چیزی نمی‌بیند و توجه به واقعیّت‌ها ندارد، بشری که همیشه در محیط مصالح و منافع شخصی است، این بشر نمی تواند حقایق عظمی را درک کند. ولی نکته مهم اینجا این است که این ظلمت‌هایی که بشر به آن مبتلا است، باید به وسیله یک جهش و کوشش جدی از خودش به سمت نور منتقل شود.

منظور از حروف مقطعه در قرآن

این مرجع عالیقدر تقلید با اشاره به حروف مقطعه در ابتدای سوره ابراهیم گفتند: بعضی‌ها از مفسرین گفته اند که این حروف یک کلماتی است که به ما ربطی ندارد و اشاره‌ای بین خداوند و اولیاء او است. اما ما عرض می‌کنیم تمام قرآن در آن اشاراتی است که فقط و فقط اولیاء الله آن را درک می‌کنند و مخصوص این حروف نیست. نظریه دیگر این که برخی گفته‌اند که این حروف بدان معنا است که ای بشر قرآن از همین حروف متشکل شده است، امّا ببینید چه وجهی دارد.

ایشان ادامه دادند: امّا بعضی‌ها این چنین گفته و پنداشته‌اند که قرآن مجید یک نوع الهامات خیلی پیچیده‌ای بوده است که به بشر تلقی شده است و این یک وسوسه شیطانی است! چرا که این کلماتی که در قرآن آمده است با این حکمت‌هایی که در آن است و این فصل الخطاب‌هایی که در آن است، فقط یک رویا و خواب و الهام پیچیده نیست! علاوه بر اینکه این حروف الف لام میم واضح است، تمام قرآن نیز این چنین واضح است و تمام کلماتی که وحی شده کلمات بسیار روشن و واضح و بدون هیچ نوع از پیچیدگی است.

علت معجزه بودن قرآن

مفسر تفسیر هدایت به علت معجزه بودن قرآن اشاره و بیان کردند: به این دلیل عرض می کنیم که یک حرف هم در قرآن نمی‌تواند تغییر پیدا کند، در صورتی که اگر یک حرف در قرآن، یک الف لام میم و …. و حتی یک حرکت از حرکات کلمات تغییر پیدا کند، کل معنا تغییر می‌کند و این دلیل معجزه بودن قرآن است و باقی ماندن قرآن به این دلیل است.

آیت الله مدرسی با اشاره به آیه اول سوره ابراهیم به وظیفه پیغمبر(ص) نسبت به هدایت بشر از ظلمت به نور گفتند: در ادامه آیه اوّل سوره ابراهیم آمده است: «لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ»؛ خطاب قرآن به پیغمبر(ص) است و این قرآن از پیغمبر(ص) منتقل شده و عبور می کند و به بشر می رسد . این آیه کریمه خیلی دقیق است که می فرماید: «لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ»، ای پیغمبر(ص) وظیفه و مسئولیت داری، که مردم را از ظلمات به نور منتقل کنی، آنها را از ظلمات نفس اماره به سوء، خودخواهی، کبر، حسد، عصبانیت و جهل نجات‌دهی و به مرحله تکامل نور برسانی.

ایشان ادامه دادند: حائز اهمیت است که خداوند در اینجا فرموده است: «لِتُخْرِجَ النَّاسَ»، به معنای این که این قرآن برای همه مردم است، نه برای فقط همان کسانی که اطراف پیامبر(ص) و یا در جزیره العرب و عربها بودند، است؛ بلکه این قرآن برای همه مردم است.

هدایت به راه خداوند عزیز و حمید با اذن خداوند

آیت الله مدرسی افزودند: در ادامه‌ی‌ این آیه خداوند می فرماید: «بِإِذْنِ رَبِّهِمْ»؛ ای پیغمبر(ص) این کارعظیم و بیرون آوردن مردم از ظلمات به سمت نور، باید باذن الله باشد، و هیچ کس به حقیقت هدایت نمی‌رسد مگر باذن الله و لطف خفی خداوند.

مفسر تفسیر هدایت در پایان گفتند: حالا بعد از این هدایت ما را به کجا می‌رسانند؟ که در پایان آیه اول سوره ابراهیم می فرماید: «إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ»؛ آن راهی که ما را به خدای عزیز و حکیم می رساند. عزیز به معنای عزت، شکست ناپذیری و قدرت است. وحمید به معنای موجود حمد است که خدا لطف کرده و لطف او در حکمت او تجلّی می کند و در رحمات و نعمات‌های دیگر او تجلّی می‌کند.