به گزارش «شیعه نیوز»، اضطراب و استرس در دنیای کنونی و در مواجهه با اتفاقاتی که انتظارش را نداریم به یک امر طبیعی تبدیل شده است و گرچه عوارض ناشی از آن ، تمامی سیستم بدن انسان را تحت الشعاع قرار می دهد اما کمتر کسی است که بتواند ادعا کند که تاکنون با بحران های استرس زا روبه رو نشده است.
موضوع فرزند آوری گرچه یک فرآیند شیرین و پر خاطره است اما در برخی از افراد ، مواردی نظیر ناباروری به موقع و تحت نظر و درمان قرار گرفتن برای بچه دار شدن به یک چالش و حتی یک بحران تبدیل می شود که ناخود آگاه آنها را به سمت اضطراب بیش از حد سوق می دهد.
برای یافتن راه حل در مواجهه با اضطراب دوران ناباروری، با سارا گلستانی ، کارشناس ارشد مشاوره خانواده گفت وگو کردیم. این روانشناس با ما از راه های کشف ریشه اضطراب گفت و البته تغییراتی که زوج به محض گرفتن عنوان پدر و مادر با آن رو به رو شده و با چالش های آن دست و پنجه نرم می کنند.
نیاز به غربالگری روانی پیش از اقدام به بارداری
همان طور که از نظر جسمی قبل از اینکه برای بارداری اقدامی از طرف زوج صورت بگیرد ، تعدادی آزمایش انجام می شود تا پزشک از سلامت جسمی زن و شوهر مطلع شود ، لازم است که قبل از اقدام به فرزند آوری، زوج های جوان به یک مشاور و یا روانشناس مراجعه کنند و سلامت روانی خود را بسنجند تا مشخص شود که آمادگی های لازم برای فرزند آوری را از لحاظ روحی و روانی دارند.
در واقع ؛ همان طور که زوج ، فرآیند فرزند آوری را تحت نظر یک پزشک و متخصص زنان و زایمان آغاز می کنند، این نیاز وجود دارد که این گونه افراد با یک مشاور و روانشناس که در زمینه فرزند پروری اطلاعات دارد هم مشورت کرده و تحت نظارت آن نیز قرار بگیرند.
با انجام این کار ، زوج ها می توانند مطمئن باشند که در یک راه درست و سالم برای فرزند آوری قرار گرفتند و می توانند ارتباط خود را با یکدیگر تقویت و تحکیم ببخشند و در ادامه نیز ارتباط موثر و مناسبی با فرزند خود داشته باشند.
وقتی پای ناباروری به میان می آید
ناباروری ، موجب فشار روانی می شود و استرس دو چندانی را به زوج جوان به خصوص خانم‌ها وارد می کند. به خصوص اگرعلت ناباروری ، استرس و اضطراب باشد ، به این معنی است که زن و مرد دچار اختلالات ناشی از اضطراب شدند و نشان دهنده این است که اضطراب این زوج از حالت مفید و سالم خارج شده است و بیش از حد اضطراب را تجربه می کنند. بنابراین لازم است تا این زوج به متخصص سلامت و روان مراجعه کنند تا قبل از اینکه این مشکل بیشتر شده و بر جنبه های دیگر زندگیشان تاثیر بگذارد ، آن را رفع کنند. باید ریشه های این اضطراب پیدا شده و حل شود و تا زوج مورد نظر نتیجه بهتری از اقدامات بارداری بگیرند. استرس و اضطراب زیاد مانع نتیجه درست در این زمینه می شود.
چگونه ریشه استرس‌مان را پیدا کنیم؟
فردی که در فرآیند اقدام به بارداری ، دچار اضطراب شده است ؛ می تواند یک فهرست از موقعیت هایی که درهیجانات و افکارش ، اضطراب و استرس را تجربه می کند ، تنظیم کند تا متوجه شود که این اضطراب با چه موقعیت و موضوعی رابطه دارد . به عنوان مثال ، ممکن است یکی از دلایلی که کسانی که ناباروری دارند، دچار اضطراب شدید می شوند ، باورهایی باشد که در رابطه با ناباروری وجود دارد. مثلا فرد هربار که قرار است به پزشک مراجعه کند ، دچار اضطراب می شود چرا که نگران است پزشک به او بگوید که هیچ وقت نمی تواند بچه دار شود. در اینجا فرد باید با خودش این را بگوید که نتیجه قطعی درباره ناباروری وجود ندارد و همه چیز تحت قدرت و اختیار خداوند است. فرد باید در پاسخ به این سوال با خود صادق باشد تا بتواند ، ریشه اضطرابش را پیدا کند.
من ناتوان نیستم!
برخی از افراد در پاسخ به سوال های ذهنی‌شان درباره ناباروری به این باور می رسند که کسی که فرزند نیاورد، یک انسان ناتوان است و انسان ناتوان ، نه تنها دوست داشتنی نیست بلکه از نگاه اطرافیان، طرد شده است و ممکن است فرد به دلیل ناتوانی در بارداری ، همسرش و یا توجه دیگران را از دست بدهد. به این ترتیب ، فرد توانسته است ، دلیل این اضطراب و ریشه آن را پیدا کند. البته در ادامه روند درمان این اضطراب ، باید از یک روانشناس کمک بگیرد.
فردی که برای بارداری اقدام می کند ، برای آنکه بتواند سلامت روحی و روانی خود را حفظ کند باید از محرک های اضطراب زا دوری کند و باید این مهارت را پیدا کند که اجازه ندهد دیگران ، وارد حریم خصوصی اش شوند.
پرسش همیشگی اطرافیان: چرا بچه دار نمی شوی؟
پرسش مدوام اطرافیان درباره فرزندآوری هم در دورهمی های خانوادگی یا دوستانه یکی دیگر از چالش های پیش روی زوج های در حال اقدام به بچه دار شدن است. برخورد با این گونه پرسش ها نیازمند مهارت است . زوج ها باید یاد بگیرند که اگر دوستان و آشنایان وارد حریم خصوصی آنها شده و مداخله و اظهار نظر می کردند و یا حتی پرسشی را مطرح می کنند که دائما به آنها یاد آوری می کند که در پروسه فرزند آوری در حال تلاش هستند، می توان این قبیل رفتار ها را یک محرک اضطراب زا دانست.
از محرک های اضطراب زا دوری کنید
فردی که برای بارداری اقدام می کند ، برای آنکه بتواند سلامت روحی و روانی خود را حفظ کند باید از محرک های اضطراب زا دوری کند و باید این مهارت را پیدا کند که اجازه ندهد دیگران ، وارد حریم خصوصی اش شوند. حریم خصوصی درباره اقدام به فرزند آوری ، مانند بسته نگه داشتن در خانه به منظور جلوگیری از حضور هر عابری در خانه است لذا باید در حریم روانی هم بسته باشد و اجازه داده نشود که هرکسی در این حریم و محیط ورود پیدا کند.
این بینش باید در خانواده ها شکل بگیرد تا بتوان جلوی پیش روی ، دخالت و اظهار نظر سایرین، درباره موضوعات شخصی که ورود به آنها عامل اضطراب زوجین می‌شود را بگیرند.
با بارداری ، موج تغییرات از راه می رسد
وقتی بارداری در یک خانواده اتفاق می افتد ، طبیعتا تغییراتی در روند زندگی اتفاق می افتد و بسته به اینکه بارداری ساده و یا با مشکلات مربوط به بارداری همراه باشد ، جنس و نوع تغییرات در سبک زندگی افراد متفاوت است. از نظر روانشناختی ، خانواده با یک سبک جدید از زندگی مواجه می شوند که روز به روز دچار تغییر است و هنوز شناختی از آن ندارند و با حالات زن ، عوض می شود و ثبات گذشته جایش را به تغییرات می دهد و همین امر ، اضطراب مواجه شدن با وضعیت ناشناخته را در زوج ایجاد می کند.
تغییرات هورمونی را جدی بگیرید
همچنین ، نگرانی هایی که از آینده وجود دارد و تغییرات هورمونی دوران بارداری ، خود به خود اضطراب را بیشتر می کند . کنار آمدن با تغییرات دوران بارداری ، امری زمان بر است و معمولا طی سه تا چهار ماه ابتدایی بارداری ، زمان برای تطبیق با شرایط نیاز است.
باید نیازها را در هردوره سنی شناخت و سعی کنیم تا خودمان را دوست داشته و در باره خودمان مطالعه وبررسی کنیم .با این کار با چالش هایی مواجه نمی شویم که می توانستیم با آگاهی از آنها به راحتی عبور کنیم.
پس از به دنیا آمدن فرزند هم برخی از مادران ، دچار افسردگی پس از زایمان می شوند و باید بلافاصله با مراجعه به پزشک ، تحت درمان افسردگی قرار بگیرند.
کمک به مادر فراموش نشود
برخی از افراد با وجود آنکه دچار افسردگی پس از زایمان نمی شوند، ممکن است تا دوسال به وضعیت عادی خود بازنگشته و حتی از بچه دار شدن ، ابراز پشیمانی کنند. این موضوع به این دلیل است که پیش از این ، وقت آن خانم برای خود و همسرش بود و تصمیم گیرنده برای لحظات زندگی اش ، فقط و فقط خودش بوده است اما پس از زایمان با موجودی مواجه می شود که به او نیازمند است و فرصتی برای مادر باقی نمی گذارد که به خود و نیازهایش رسیدگی کند. همین موضوع باعث می شود که مادر ، به دلیل نا کافی بودن زمان استراحت و عدم رسیدگی به نیازهای اولیه اش ، دچار خلق منفی می شود . لذا باید در آموزش های پیش از بارداری این موضوع آموزش داده شود که بچه دار شدن یک شرایط فوق العاده است و روند عادی زندگی را برای خانم‌ها به هم می زند. خانم‌ها باید با آگاهی برای این دوران خود برنامه ریزی کنند و مطمئن باشند که دوران نوزادی بچه‌ها خیلی زودتر از آنچه فکرش را بکنند سپری می‌شود پس بهتر است لذت و شیرینی‌های خاص این دوره را دریابند و به همه این لحظات به چشم طلای نایابی نگاه کنند که به زودی از دستش می‌دهند. اگر در دوران نوزادی بچه‌ها حس خستگی و کسالت به سراغ‌تان آمد اول به خانم‌هایی فکر کنید که سال‌های سال است آرزوی فرزنددار شدن دارند و در قدم بعدی برای خودتان برنامه‌ریزی کنید تا بتوانید به فعالیت‌های مختلفی بپردازید. فعالیت‌هایی هرچند کوچک اما مثبت و در جهت تغییر روحیه خودتان.
همراهی همسر، بهترین تکیه گاه برای صبوری مادر
نقش همسر و یا اطرافیان در این ماجرا این است که تا جایی که می توانند با کمک به مادر ، زمان هایی را به نگه داری از فرزند اختصاص دهند تا مادر بتواند به نیازهای اولیه اش رسیدگی کند. انجام فعالیت های مفرح و وقت گذرانی با افرادی که دوستشان دارد موجب می شود تا مادر با احساس رضایت ، نقش مادری را در حق فرزندش ایفا کند. از طرفی درک و همراهی شوهر می‌تواند روان خسته مادران را آرام کند و به آنها حس حمایت و پشتیبانی و تنها نبودن را منتقل کند. همین احساس‌ها در نهایت منجر به حس رضایت از زندگی خواهد شد.
بحران را به یک فرصت تبدیل کنید
کسانی که در مسیر درمان ناباروری هستند ، فراموش نکنند که این موقعیت یک فرصت برای رشد روان شناختی است و می توانید از آن برای بلوغ روان شناختی خود بهره بگیرند.
در کنار تلاش برای فرزند آوری به لحظات بعد از به دنیا آمدن فرزندتان هم فکر کنید، چرا که اگر خدا نخواست و موفق به فرزند آوری هم نشوید ، کودکی در درون شما وجود دارد که در صورت شناخت برای تعامل با کودکان، توانسته اید آن را فعال کنید تا کودک درون‌تان را بهتر شناخته و با آن ارتباط برقرار کنید . بنابراین اگر درباره نیازهای دوران نوزادی و اصول تربیت فرزند بیاموزید، هم به خود و هم به کودک درون‌تان کمک کرده‌اید.