شیعه نیوز:
پرسش
روایت شده برای برآورده شدن حاجت، دعای مقاتل بن سلیمان را صد بار در روز بخوانید. آیا چنین چیزی درست است؟ و آیا باید صد بار را پیوسته خواند، یا 50 بار خواند و 50 بار باقیمانده را نیم ساعت بعد خواند؟
پاسخ اجمالی
شیخ کفعمى در کتاب «المصباح» از حضرت امام سجاد( علیه السلام ) این دعا را نقل کرده است:
«إِلَهِی کَیْفَ أَدْعُوکَ وَ أَنَا أَنَا وَ کَیْفَ أَقْطَعُ رَجَائِی مِنْکَ وَ أَنْتَ أَنْتَ إِلَهِی إِذَا لَمْ أَسْأَلْکَ فَتُعْطِیَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَسْأَلُهُ فَیُعْطِیَنِی إِلَهِی إِذَا لَمْ أدعوک [أَدْعُکَ] فَتَسْتَجِیبَ لِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَدْعُوهُ فَیَسْتَجِیبَ لِی إِلَهِی إِذَا لَمْ أَتَضَرَّعْ إِلَیْکَ فَتَرْحَمَنِی فَمَنْ ذَا الَّذِی أَتَضَرَّعُ إِلَیْهِ فَیَرْحَمَنِی إِلَهِی فَکَمَا فَلَقْتَ الْبَحْرَ لِمُوسَى عَلَیْهِ السَّلَامُ وَ نَجَّیْتَهُ أَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُنَجِّیَنِی مِمَّا أَنَا فِیهِ وَ تُفَرِّجَ عَنِّی فَرَجاً عَاجِلًا غَیْرَ آجِلٍ بِفَضْلِکَ وَ رَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»؛[1]
خدایا! چگونه تو را بخوانم و حال آن‌که من منم، و چگونه امیدم را از تو قطع کنم و حال آن‌که تو تویى. خدایا! آن‌گاه که از تو نخواهم که به من عطا کنى پس کیست که از او درخواست عطا کنم؟ خدایا! آن‌گاه که تو را نخوانم تا مرا اجابت کنى، پس کیست که او را بخوانم تا اجابتم کند؟ خدایا! آن‌گاه که به سوى تو زارى نکنم تا به من مهرآورى، پس کیست که به جانب او زارى کنم تا به من مهر آورد. خدایا! چنان‌که دریا را براى موسى( علیه السلام ) شکافتى و نجاتش دادى، از تو درخواست مىکنم بر محمّد و خاندانش درود فرستى و از آنچه در آن گرفتارم مرا رهایى بخشى، و بر من گشایش دهى گشایشى فورى نه دیر، به فضل و مهربانىات، اى مهربانترین مهربانان.
شیخ عباس قمی(ره) در «مفاتیح الجنان» پیش از نقل این دعا می‌گوید: «شیخ کفعمى در بلد الامین دعائى از حضرت امام زین العابدین ( علیه السلام ) نقل کرده و فرموده این دعا را مُقاتل بن سلیمان از آن‌حضرت روایت کرده: و هم گفته هر کس صد مرتبه آن‌را بخواند و دعایش مستجاب نگردد لعنت کند مقاتل را».[2]
اما در این زمینه باید گفت:
1. متن این دعا تنها در کتاب «المصباح» کفعمی آمده است و در کتاب «البلد الامین» چنین دعایی وجود ندارد.
2. اگر به کلام کفعمی هنگام نقل این دعا در «المصباح» بنگریم؛ این دعا را تنها با عبارت «مَرْوِیٌّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْن» روایت می‌کند بدون این‌که از مقاتل بن سلیمان نام ببرد و نیز در آن اشاره‌ای به تعداد خاصی از خواندن دعا و پاداش آن نشده است. مگر این‌که بگوییم شیخ عباس قمی نسخه دیگری از «البلد الامین» کفعمی را در اختیار داشته که این دعا در آن‌جا به همراه ذکر نام راوی؛ یعنی مقاتل بن سلیمان و نیز ثواب گفته شده، آمده باشد.
3. نکته دیگری نیز وجود دارد مبنی بر این‌که مُقاتل بن سلیمان بلخی(متوفای 150ق)[3] از جهت زمانی نمی‌تواند به طور مستقیم از امام سجاد( علیه السلام ) نقل کند، بلکه او بنابر آنچه در منابع رجالی و روایی آمده، از اصحاب امام باقر( علیه السلام ) و امام صادق( علیه السلام ) بوده،[4] ضمن این‌که از دیدگاه رجالی، وثاقت او ثابت نشده، و شخص ضعیفی به شمار می‌آید.
4 . در نهایت با چشم‌پوشی از مباحث سندی؛ آنچه در محتوای دعا آمده، از مطالبی است که در ادعیه معتبر دیگر وجود دارد، و از این لحاظ مورد تأیید خواهد بود و اگر هم فردی این دعا را به نیت ثوابی که شیخ عباس قمی نقل کرده بخواند با توجه به دلایلی مانند «اخبار من بلغ» ان‌شاء الله به پاداش مناسب خواهد رسید.
[1]. کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 292 – 293، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق.
[2]. قمی، شیخ عباس، کلیات مفاتیح الجنان، ص 113، قم، اسوه.
[3]. زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج 7، ص 281، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ پانزدهم، 2002م.
[4]. علامه حلی، خلاصة الأقوال، ص 260، قم، دار الذخائر، 1411ق؛ حسینی تفرشى، سید مصطفى بن حسین، نقد الرجال، ج 4، ص 412، قم، مؤسسه آل البیت(علیهم السلام)، چاپ اول، 1418ق.
T