شیعه نیوز:
پرسش
در دعای شب عرفه آمده است :«وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی کُتِبَ عَلَى وَرَقِ الزَّیْتُونِ فَخَضَعَتِ النِّیرَانُ لِتِلْکَ الْوَرَقَةِ فَقُلْتَ یا نارُ کُونِی بَرْداً وَ سَلاماً». بخش اخیر که از آیه 69 سوره انبیاء است و راجع به ماجرای حضرت ابراهیم آمده. وجه تناسب آن با عبارات قبلی که در مورد برگ درخت زیتون است، مشخّص نیست. اگر امکان دارد توضیح دهید که این دو بخش از دعا چطور به هم مربوط می‌‌شود، و چه ارتباطی با آیه شریفه دارد؟
پاسخ اجمالی
این‌که حضرت ابراهیم( علیه السلام ) با توجه ویژه خداوند از آتش نجات یافت و این‌که زیتون، درخت پر ارزشی است، هر دو از مطالبی هستند که در قرآن کریم بدان‌ها اشاره شده است، اما در خود قرآن، ارتباطی میان این دو مطلب اعلام نشده است، ولی از برخی دعاها چنین استنباط می‌‌شود که خداوند از راه انداختن برگ زیتونی که اسم اعظم در آن نگاشته شده بود در آتش، آن‌را خاموش ساخته و از این طریق، عنایت ویژه خود نسبت به ابراهیم( علیه السلام ) را نمودار ساخت. دو دعای ذیل، ناظر به همین مطلب هستند:
1. «أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی کُتِبَ عَلَى وَرَقِ الزَّیْتُونِ وَ أُلْقِیَ فِی النَّارِ فَلَمْ یَحْتَرِق»؛[1] تو را می‌خوانم با آن نامت که بر برگ زیتون نگاشته شده و در آتش افکنده شد و به دنبال آن، آتش از سوختن بازایستاد.
2. «وَ أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِی کُتِبَ عَلَى وَرَقِ الزَّیْتُونِ فَخَضَعَتِ النِّیرَانُ لِتِلْکَ الْوَرَقَة»؛[2] و تو را با نامی از تو می‌خوانم که بر برگ زیتون نگاشته شده و به دنبال آن، آتش در مقابل این برگه سر تعظیم فرود آورد.
[1]. سید بن طاوس، مهج الدعوات و منهج العبادات، ص 86، قم، دار الذخائر، 1411ق.
[2]. همو، إقبال الأعمال، ج 1، ص 327، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1409ق.
آیات مرتبط
سوره الأنعام (99) : وَهُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ ۗ انْظُرُوا إِلَىٰ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكُمْ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ
سوره الأنعام (141) : وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ ۚ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ ۖ وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
سوره النحل (11) : يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ
سوره الأنبياء (69) : قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ
سوره النور (35) : اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
T