به گزارش «شیعه نیوز»، علم مدرن هر چه بیشتر قدرت دارویی انواع مختلف گیاهان دارویی را به عنوان سلاحی موثر در برابر بیماری ها - از مشکلات سلامت تا سرطان - آشکار ساخته است. بر همین اساس است که گیاهان دارویی هم به صورت تازه و هم خشک شده در نقاط مختلف جهان در دسترس هستند.
در ادامه با برخی از بهترین گیاهان دارویی که سلامت انسان را ارتقا می دهند، بیشتر آشنا می شویم.
خواص گیاه دارویی اشق
کندل، وشا و اشه اشک از نام‌های دیگر گیاه دارویی اشق است. طبیعت این گیاه در درجه سوم گرم و خشک است.
گیاهی است که تا ارتفاع ۳ متر رشد می‌کند و دارای ساقه‌های کلفت برگ‌های بزرگ و ساقه‌های گلدار متراکم می‌باشد و حاوی گل‌های سفید و کوچک چتری است.
میوه خشک و کوچک این گیاه در مرحله بلوغ به دو نیمه قابل تقسیم است. این گیاه یک بار میوه می‌دهد و پس از آن از بین می‌رود.
صمغ این گیاه که از ساقه‌ها و دم برگ‌ها در اثر نیش حشرات یا بریدگی ایجاد می‌شود، در مجاورت هوا خشک شده و پس از جمع آوری مورد استفاده قرار می‌گیرید. بهترین نوع صمغ، آن‌هایی هستند که به صورت کریستال‌های صمغی کوچک به رنگ زرد کمرنگ می‌باشد.
این گیاه یک دارو در طب سنتی است که برای درمان انواع متفاوتی از ناراحتی، در مناطقی، چون آفریقا عربستان و غرب آسیا استفاده می‌گردد.
خواص
اشق یک داروی گیاهی خلط آور (اکسپکتورانت)، ضد تشنج و مرق است که عمدتا برای درمان التهاب برونشیتی، ناراحتی‌های تنفسی و اختلالات قاعدگی استفاده می‌شود.
اینگونه مطرح شده است که این دارو برای درمان سرفه‌های خشک مزمن و طولانی مدت بسیار موثر است.
گاهی اوقات این گیاه به همراه دیگر گیاهان برای درمان آرتروز و تورم مفاصل استفاده می‌شود.
این گونه ذکر شده است که این دارو دارای خاصیت سقط جنین نیز می‌باشد و در متون عربی قدیمی به کاربرد این دارو به همین منظور اشاراتی شده است.
تنتور‌های قوی این گیاه در عطر سازی بکار می‌رود.
این گاه همچنین ضد بلغم است
در زیاد کردن ادرار، دفع انگل و باز کردن عرق موثر است.
همچنین از آن در مواردی مانند: سیاتیک، شب ادراری، کمر درد، عدم امکان دفع ادرار، تصلب شرایین، استسقا، سنگ مجاری ادرار، تنگی نفس، سوزش ادرار و التیام زخم‌ها استفاده نمود.
موارد منع مصرف
زنان باردار مجار به مصرف اشق نمی‌باشند، زیرا موجب سقط جنین می‌گردد.
زیاده روی در مصرف اشق موجب ناراحتی کلیه و همچنین معده می‌شود.
افرادی که در ادراشان خون دیده می‌شود، باید در مصرف اشق احتیاط نمایند.
شیوه استفاده
صمغ پودر شده را در صورت مصرف به صورت دهانی باید در دز‌های ۳/۰ تا ۱ پرم و برای سه بار در روز مصرف نمود. در مورد استفاده از تنتور هم دز مناسب شبیه به مصرف دهانی است.
گیاه کیسه کشیش و خواص آن
کیسه کشیش یا خورجینک گیاهی یک ساله با نام علمیCapsella bursa-pastoris است که با بذر تکثیر می‌یابد. دارای ریشه‌ای دوکی‌شکل است و در تمامی‌خاک‌ها رشد می‌کند و نیاز‌های کمی‌از خاک دارد، ولی خاک ترد و پوک را ترجیح می‌دهد. تقریباً در تمامی‌طول سال به ویژه پاییز می‌روید. برگ‌ها تخم مرغی کشیده و خیلی کوچک هستند. ساقه افراشته، ساده یا با یکی دو انشعاب آشکار، صاف یا با کرک‌های پراکنده به بلندی تا ۵۰ سانتی متر است. گل‌ها کوچک، سفید، انتهایی و به صورت خوشه‌ای هستند. تقریباً در تمامی‌مدت سال گل می‌دهد.
میوه مانند خورجین قلبی شکل به طول ۴ تا ۹ میلی متر، ریشه به وسیله یک شیار باریک محدود می‌شود. ریشه به اندازه لپه‌ها یا کمی‌بلند‌تر از لپه‌ها به رنگ زرد تا قهوه ای، مات و صاف تا کمی‌زبر است. تعداد بذر‌های تولید شده در هر بوته کیسه کشیش را ۳۸هزار و۵۰۰ عدد تخمین زده اند. بذر این گیاه قادر است به مدت طولانى در خاک زنده بماند. به طوری که طول عمر بذور کیسه کشیش در خاک به هم نخورده در منابع مختلف بین ۱۶ تا ۳۵ سال ذکر شده است.
این گیاه به صورت علف هرز در زمین هاى کشت شده، چمن زارها، حاشیه جاده‌ها و نهرها، زمین هاى بایر، مراتع و باغ‌ها یافت مى شود. کیسه کشیش خاک هاى لومى شنى با مواد غذائى زیاد را بیشتر ترجیح مى دهد. کیسه کشیش در تمامی‌نواحی ایران از جمله تهران، کرج، غرب ایران، کرمانشاه، گیلان، مشهد، نیشابور، کرمان، همدان و دیگر نقاط می‌روید.
این گیاه در هر شرایطی رشد و نمو دارد، بنابراین در کل نواحی جهان دیده می‌شود. تکثیر آن به وسیله بذر صورت می‌گیرد. فاصله ردیف‌ها برای کاشت ۳۰سانتی‌متر مناسب است. روی ردیف‌های کاشت را با توجه به ریز بودن بذر‌ها به صورت سطحی می‌توان با ماسه پوشاند. این گیاه نیاز به خاک‌های زهکشی شده، آفتاب و تا حدودی سایه دارد و در خاک‌های خشک و حاوی آهک هم رشد می‌کند. عمق مطلوب برای سبز شدن بذر کیسه کشیش برابر ۵ر۰ سانتی متر و حداکثر عمق آن ۲ سانتی متر است.
دوران گلدهی گیاه اوایل بهار تا اواخر پاییز است. به صورت کلی زمان برداشت آن بهار و تابستان است در این گیاه کل اندام‌ها به ویژه اندام‌های هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برداشت بذر هنگامی‌است که غلاف‌ها تغییر رنگ می‌دهند. برداشت اندام‌های هوایی در هنگام گلدهی و تشکیل غلاف‌ها صورت می‌گیرد. این گیاه دارای موادی مانند تانن، اسید بورساسیک و آلکالوئیدی است که اثر درمانی گیاه به آن نسبت داده می‌شود؛ به علاوه کولین، بورسین به مقدار یک درصد و نیز کمی‌تیرامین دارد.
کیسه کشیش دارای اثر بندآورنده خون است و باعث توقف خونریزی‌های معده، ریه و رحم می‌شود. این ویژگی به دلیل قابلیت آن در انقباض عروق است و جوشانده آن متشکل از ۱ تا ۲ قاشق از گیاه خشک در یک لیتر آن به صورت خوراکی توصیه می‌شود. شیره تازه گیاه برای التیام زخم‌ها به کار می‌رود.
شیره حاصله گیاه در موارد خون روی در فواصل قاعدگی اثر قطعی دارد به طوری که مصرف یک قاشق قهوه خوری آن در هر ساعت به سهولت این ناراحتی را رفع می‌کند. این گیاه به سیکل قاعدگی نظم می‌بخشد، مدت زمان دوران قاعدگی را افزایش می‌دهد و مانع خون‌ریزی شدید در این دوران می‌شود.
همچنین این گیاه در درمان صرع و ناراحتی‌های عصبی مفید واقع شده است. در درمان ناراحتی‌های کلیوی و ادراری هم به کار می‌رود. عفونت مجرای ادراری را به حداقل می‌رساند. در مصارف خارجی این گیاه برای پاک کردن زخم، ناراحتی‌های پوستی و اگزمایی که به علت گرمای بیش از حد به وجود می‌آید به کار می‌رود.
کارشناسان مصرف تنتور گیاه دارویی کیسه کشیش را برای درمان التهاب مثانه و اسهال تأثیرگذار می‌دانند. مصرف سه بار در روز و هر بار ۱۰ میلی لیتر از تنتور کیسه کشیش مفید خواهد بود. بخش‌های هوایی کیسه کشیش اعم از جوانه‌های خشک شده و گل آن خواص دارویی دارند. به نظر می‌رسد اسید سالیسیلیک موجود در این گیاه ریه‌ها را تقویت کند، ولی این موضوع هنوز به اثبات نرسیده است.
برای پاک کردن زخم‌ها، ناراحتی‌های پوستی و اگزما به صورت موضعی مصرف می‌شود. برای جراحات و بریدگی ها، پارچه خیس شده از دَم کرده کیسه کشیش را می‌توان روی زخم قرار داد. جوشانده این گیاه دارویی را می‌توان به عنوان دارویی ادرارآور استفاده کرد و از این رو در درمان بیماری‌های کلیه نقش به سزایی دارد.
این گیاه تب بر است. صرع، ناراحتی‌های عصبی و فشار خون و ضربان نامنظم قلب را برطرف می‌کند. مصرف این گیاه به زنان باردار و بیماران کلیوی توصیه نمی‌شود.
خواص گیاه دارویی شبدر قرمز
استفاده از گیاهان دارویی را می‌توان به یک مکمل مفید برای حفظ سلامتی تشبیه کرد. گیاهان دارویی انواع مختلفی دارند که هرکدام از خواص متعددی بهره می‌برند.
شبدر قرمز از انواع گیاهان دارویی است که کمتر به فواید و نحوه استفاده از آن پرداخته شده است.
شبدر قرمز یگ گیاه وحشی است که معمولا در چمن زار‌های آسیا و اروپا رشد می‌کنند، البته گیاه شبدر قرمز دارای خواص فوق العاده‌ای هم می‌باشد که برای زنان هم بسیار مفید است.
خواص دارویی گیاه شبدر قرمز
*شبدر قرمز از نظر طب قدیم ایران سرد و‌تر است.
*مهمترین خاصیت شبدر قرمز ضد سرطان بودن آن است.
*تمیز کننده خون و بدن است.
*سرفه را برطرف می‌کند.
*درد‌های عضلانی را برطرف می‌کند.
*تورم پوستی را از بین می‌برد.
*شبدر تازه بعنوان مسهل بکار می‌رود.
*درمان کننده آسم است.
*برای درمان آب آوردگی بدن مفید است.
*دل پیچه را برطرف می‌کند.
*برای درمان آرتروز و رماتسیم باید برگ شبدر را در روغن زیتون جوشانیده و روی قسمت‌های دردناک بمالید.
*برای طول عمر و جلوگیری از بیماری‌های قلبی شبدر قرمز بخورید.
*تشنج را درمان می‌کند.
*برای التیام زخم ها، ضماد شبدر قرمز را روی زخم‌ها بگذارید.
*برای از بین بردن خارش شبدر را له کرده و روی پوست بمالید.
طرز استفاده شبدر قرمز
دم کرده‌ی شبدر قرمز: مقدار ۳۰ گرم گیاه خشک را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت ۵ دقیقه دم کنید. مقدار مصرف آن یک فنجان سه بار در روز است.
جوشانده شبدر
مقدار ۵۰ گرم سرشاخه‌های گلدار شبدر قرمز را در مقداری شیر یا آب ریخته و بگذارید مدتی بجوشد و پس از سردشدن بصورت ضماد روی پوست و یا قسمت‌های دردناک بدن بگذارید.
سلامت قلبی عروقی
محققان معتقدند که شبدر قرمز می‌تواند به حفاظت از بیماری‌های قلبی کمک کند، اما در مطالعات انسانی شواهد قوی پیدا نکرده اند. ایزوفلاون‌های شبدر قرمز باعث افزایش hdl (" کلسترول خوب ") در زنان قبل و بعد از یائسگی می‌شود.
مطالعات حاضر نشان می‌دهد که زنان یائسه‌ای که از مکمل‌های شبدر قرمز استفاده می‌کنند، دارای عروق قوی تری هستند که می‌تواند به پیش گیری از بیماری قلبی کمک کند.
شبدر قرمز ممکن است دارای خواصی باشد که از تشکیل لخته‌های خون جلوگیری می‌کند و به نظر می‌رسد که جریان خون را بهبود می‌بخشد.
کاهش علائم یائسگی
محققان فکر می‌کنند که ایزوفلاون ها، مانند آن‌هایی که در شبدر قرمز یافت می‌شوند، می‌توانند به کاهش علایم یائسگی، مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه، به دلیل اثرات استروژن و مانند آن‌ها کمک کند.
پوکی استخوان
با کاهش استروژن در دوران یائسگی، خطر ابتلا به پوکی استخوان در زنان افزایش می‌یابد. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که یک عصاره شبدر قرمز می‌تواند باعث کند شدن روند پوکی استخوان و حتی افزایش تراکم معدنی استخوان در زنان قبل و بعد از زایمان شود.
سرطان
براساس کاربرد سنتی آن برای سرطان، محققان شروع به مطالعه نقش ایزوفلاون‌های شبدر قرمز در پیش گیری و درمان سرطان نموده اند.
شواهد اولیه حاکی از آن است که این ایزوفلاون‌ها ممکن است رشد سلول‌های سرطانی را متوقف کند. محققان معتقدند که شبدر قرمز ممکن است به جلوگیری از برخی اشکال سرطان کمک کند، مانند سرطان پروستات و آندومتر.
با این حال، به دلیل اثرات استروژنی اش، ممکن است به رشد برخی سرطان‌ها نیز کمک کند. تا زمانی که تحقیقات بیشتری صورت نگیرد، پزشکان نمی‌توانند آن را برای جلوگیری از سرطان توصیه کنند.
زنانی که سابقه سرطان پستان دارند، نباید شبدر قرمز مصرف کنند.
مضرات استفاده از شبدر قرمز
مقدار مصرف زیاد شبدر خطرناک است، زیرا دارای اسید سیانیدریک می‌باشد، ولی استفاده متعادل از آن هیچگونه خطری نداشته و بسیار مفید است.
خواص درمانی سنبل الطیب
خواص درمانی سنبل الطیب (علف گربه) سنبل الطیب گیاهی است علفی و چند ساله که ساقه آن به طور عمودی تا ارتفاع دو متر بالا می‌رود. این گیاه به صورت وحشی در جنگل‌های کم درخت، در حاشیه جویبار‌ها و گودال‌ها در بیشتر مناطق آسیا و ایران می‌روید.
سنبل الطیب دارای بویی مطبوع است و گربه بوی این گیاه را از فاصل دور تشخیص داده به طرف آن می‌رود و در اطراف آن به جست و خیز می‌پردازد و از بوی آن مست می‌شود. گل‌های سنبل الطیب برنگ سفید یا صورتی و به صورت خوشه‌ای است.
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است و معمولا از ریشه گیاهی که بیش از سه سال عمر دارد استفاده می‌شود. سنبل الطیب پس از خشک شدن برنگ قهوه‌ای در می‌آید. طعم آن تلخ، ولی خوشبو و معطر است. عطر آن پس از خشک شدن بیشتر می‌شود.
● ترکیبات شیمیایی
ریشه سنبل الطیب حاوی ۱ درصد اسانس است. این اسانس درریشه تازه بیشتر است و به تدریج که ریشه خشک می‌شود مقدار اسانس آن کاهش یافته، ولی بوی آن قوی‌تر می‌شود. اسانس تازه برنگ سبز مایل به زرد است، ولی در اثر ماندن غلیظ می‌شود. آثار دارویی ریشه تازه آن سه برابر خشک شده آن است. سنبل الطیب باید در حرارت کم خشک شود و در حرارت بالا تمام اثر دارویی آن از بین می‌رود.
● خواص داروئی
ریشه سنبل الطیب از نظرطب قدیم ایران گرم و خشک است خواص مهم آن به شرح زیر است. اثر ضد تشنج دارد، در رفع ناراحتی‌های عصبی و هیستری مفید است، ضد اسپاسم و آرام بخش است، تب بر است، بیخوابی را درمان می‌کند، ضد کرم معده و روده است، ضد هیجان است، میگرن را برطرف می‌کند، برای برطرف کردن دلهره، تشویش و نگرانی مفید است، در درمان بیماری مالیخولیا اثر مفید دارد، در برطرف کردن درد سیاتیک موثر است، سکسکه مداوم را از بین می‌برد، درد سینه را برطرف می‌کند، استفراغ را برطرف می‌کند، در معالجه مرض قند موثر است، گرد سنبل الطیب را روی زخم‌ها بپاشید التیام یابند.
● طرز استفاده
۱) گرد سنبل الطیب: ریشه سنبل الطیب را خرد کرده و در حرارت ۴۰ درجه خشک کنید. سپس آنرا آسیاب کنید و از الک ریز در کنید. گرد آن به عنوان ضد تشنج به کار می‌رود. مقدار مصرف آن ۵-۱۰ گرم در روز است.
۲) مخلوط سنبل الطیب: ۴ گرم گرد ریشه سنبل الطیب را با ۴ گرم رازیانه و ۴ گرم قند سائیده و مخلوط کنید، این مخلوط را چهار قسمت کرده و در طول روز به فواصل مساوی بخورید.
۳) تنتور والریان: ۱۰۰ گرم ریشه سنبل الطیب را خرد کرده و در نیم لیتر الکل طبی ۶۰ درجه بریزید و بگذارید بماند. هر روز چند بار آن را بهم بزنید و پس از ۱۵ روز آنرا صاف کرده و در شیشه دربسته نگهداری کنید. مقدار مصرف آن ۱۰-۳۰ قطره می‌باشد.
● مضرات
چون سنبل الطیب برای کلیه مضر است باید آنرا با کتیرا خورد.
منابع: طبایع/روزنامه اطلاعات/زندگی آنلاین/روزنامه مردم‌سالاری