به گزارش «شیعه نیوز»،به همان نسبت که صداقت و راست گویی ارزشمند و محترم است، دروغ، زشت و ناپسند بوده و افراد دروغگو دیگر مورد اعتماد و احترام سایرین نخواهند بود و چون «چوپان دروغگو» به آنان نگریسته می شود، از سوی دیگر روانشناسان و کارشناسان اجتماعی بی اعتمادی در یک جامعه را یک آسیب دانسته و معتقد هستند که بی اعتمادی به مرور زمان همچون غده سرطانی می ماند که سر باز کرده و شاید دیگر قابل درمان نباشد.
از سوی دیگر به اعتقاد کارشناسان اجتماعی، یاس و ناامیدی، تضییع ارزش‌ها و باورها، سلب اعتماد، تخریب فرهنگ، اضطراب و تنش، تضعیف روابط اجتماعی و فاصله حکومت با مردم از دیگر عوارض نبود صداقت در جامعه است.
دروغ گویی که براساس آیات و روایات دینی و همچنین اخلاق و انسانیت نیز در هر یک از جوامع نکوهش شده، در سطح فردی هم گاه به دلیل حسادت و فخرفروشی تقویت می شود و ترس و وحشت از سرزنش و اهانت، استهزاء، خودکم‌بینی و همچنین برخی از اختلالات روحی همچون فراموشی را رقم می زند.
مهدی عسکری پور روانشناس و استاد دانشگاه در این باره به خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: اجتناب از تنبیه و بازخواست یکی از مهمترین دلایل دروغگویی به شمار می رود؛ که فارغ از جنسیت، سن و موقعیت اجتماعی و اقتصادی آدمی را به سمت پنهان‌کاری سوق می دهد.
وی با بیان اینکه صیانت از وابستگان نیز یکی از مهمترین دلایل این آسیب محسوب می شود، افزود: به عنوان مثال کتمان اشتباهات فرزند به دلیل جلوگیری از توبیخ و تنبیه وی گاه یکی از دلایل دروغ و انکار است. در برخی مواقع هم صداقت موقعیت و پیشرفت اجتماعی و اقتصادی آدمی را با خطر روبرو می کند؛ این امر نیز یکی از مهم ترین علل دروغگویی است.
این مدرس دانشگاه همچنین حفظ حریم خصوصی را یکی دیگر از علل دروغگویی عنوان کرد و گفت: حفظ حریم خصوصی برای هر آدمی بی شک حائز اهمیت است و صداقت در رابطه با هر مبحث گاه حریم خصوصی را به چالش می کشاند.
عسکری‌پور اضافه کرد: گاه به منظور جلوگیری از دل شکستن نیز آدمی حقایق را انکار می کند. تعریف و تمجید کاذب شاید یک مصداق بارز در این زمینه باشد. اجتناب از شرمساری (آبروداری) همچون کتمان فقر هم از دلایل موثر این آسیب به شمار می رود؛ که به طور حتم در فرهنگ جامعه ایران بسیار حائز اهمیت است.
این روانشناس در ادامه با اشاره به آثار و تبعات مخرب نبود صداقت گفت: کتمان و دروغ بی تردید در سطح فردی و اجتماعی آسیب زا است. عذاب وجدان و خودخوری یکی از اصلی ترین تبعات این آسیب است؛ دروغ و کتمان در آیات و روایات دین اسلام همواره نکوهش شده و بر این اساس اعتقادات درونی آدمی به طور حتم با دروغ و انکار سبب تنفر درونی از خود می شود.
به گفته این کارشناس، موفقیت و پیشرفت نیز با بهره گیری از دروغ، بی‌شک احساس رضایت را به ارمغان نمی آورد و عادت به دروغ و کتمان نیز از مهمترین تبعات این آسیب محسوب می شود و آدمی را به این باور می رساند که برای دستیابی به اهداف و خواست ها نیازمند سعی و مجاهدت نیست.
عسکری پور با بیان اینکه این امر بی شک سبب بروز بی اعتمادی در یک جامعه می شود، گفت: به عنوان مثال انتشار یک خبر کذب در کشور اعتماد به رسانه‌ها و همچنین برنامه ریزان و سیاستگذاران کشور را کاهش می دهد.
مهمترین سرمایه یک جامعه اعتماد است
این روانشناس گفت: مهمترین سرمایه یک جامعه اعتماد است و سلب این اعتماد سبب اختلال در روابط خانوادگی، شغلی و به طور کل روابط بین فردی و اجتماعی می شود. همچنین سلب اعتماد با تقویت بی‌اعتنایی در یک جامعه موجب تداوم کتمان و پنهان کاری است.
عسکری پور تمایل برخی جوانان به خارج از کشور را به عنوان یک مصداق در این زمینه مطرح کرد و افزود: بی تردید کسب علم و دانش و دستیابی به اشتغال در یک کشور غریب دشوار است اما گاه بی اعتمادی در یک جامعه سبب تقویت گرایش جوانان به سایر کشورها می شود.
به گفته عسکری پور، این امر منافع اقتصادی و اجتماعی یک کشور را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
این استاد دانشگاه افزود: تعلیم و تربیت، عدم تنبیه و بازخواست، جلب اعتماد، احساس امنیت، شفافیت و پاسخگویی و همچنین آموزش در خصوص تبعات مخرب این خصیصه در یک جامعه سبب کاهش دروغ و تقویت اعتماد عمومی می شود.
عسکری پور تاکید کرد: توسعه و گسترش این اعتماد نیز به طور حتم روابط اجتماعی و عاطفی را تقویت و هدایت و این مهم از بروز بسیاری از آسیب ها همچون طلاق جلوگیری می‌کند.