شیعه نیوز:
پرسش
این دو حدیث چگونه جمع می‌شوند؟ «دعا بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می‌کند» و «دعا پس از نزول بلا سودی ندارد».
پاسخ اجمالی
در منابع حدیثی دو حدیث از امام سجاد( علیه السلام ) نقل شده است که در نگاه نخست به نظر می‌رسد میان آنها تعارض وجود دارد:
الف. «عَنْ أَبِی الْحَسَنِ( علیه السلام ) قَالَ: کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ( علیه السلام ) یَقُولُ: الدُّعَاءُ یَدْفَعُ الْبَلَاءَ النَّازِلَ وَ مَا لَمْ یَنْزِلْ»؛[1] دعا بلای نازل شده و نازل نشده را دفع می‌کند.
«عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ( علیه السلام ) قَالَ: کَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ( علیه السلام ) یَقُولُ: الدُّعَاءُ بَعْدَ مَا یَنْزِلُ الْبَلَاءُ لَا یُنْتَفَعُ بِهِ»؛[2] یعنی دعا پس از نزول بلا سودی ندارد.
در ارتباط با احادیثی که ظاهراً متضاد به نظر می‌رسند، باید گفت؛ واقعیت این است که در این‌گونه موارد، باید تمام احادیث مرتبط جمع آوری شده، و از لحاظ سند و محتوا مورد تحلیل بررسی قرار گیرد، تا بتوان در مجموع به نتیجه‌ای رسید. اما آنچه در این فرصت و در مورد این دو روایت، به صورت خلاصه می‌توان گفت؛ این است که شاید حدیث اول ناظر به این باشد که با دعا می‌توان اثر بلای نازل شده را از بین برد، اما حدیث دوم ناظر بدان است که هنگام نزول بلا نمی‌توان با دعا از اصل نزول آن جلوگیری کرد.
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 469، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. همان، 472.
آیات مرتبط
سوره يونس (91) : آلْآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنْتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ
سوره يونس (98) : فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْيَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَهَا إِيمَانُهَا إِلَّا قَوْمَ يُونُسَ لَمَّا آمَنُوا كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَىٰ حِينٍ
سوره هود (8) : وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَىٰ أُمَّةٍ مَعْدُودَةٍ لَيَقُولُنَّ مَا يَحْبِسُهُ ۗ أَلَا يَوْمَ يَأْتِيهِمْ لَيْسَ مَصْرُوفًا عَنْهُمْ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ
سوره الصافات (177) : فَإِذَا نَزَلَ بِسَاحَتِهِمْ فَسَاءَ صَبَاحُ الْمُنْذَرِينَ
T