پرسش
آیا آه از نام‌های خداوند است؟!
پاسخ اجمالی
در متون روایی ما حدیثی وجود دارد که در آن «آه» به عنوان نامی از نام‌های خداوند متعال ذکر شده است: «قَالَ حَدَّثَنِی جَعْفَرُ بْنُ یَحْیَى الْخُزَاعِیُّ عَنْ أَبِیهِ قَالَ دَخَلْتُ مَعَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع عَلَى بَعْضِ مَوَالِیهِ یَعُودُهُ فَرَأَیْتُ الرَّجُلَ یُکْثِرُ مِنْ قَوْلِ آهِ فَقُلْتُ لَهُ یَا أَخِی اذْکُرْ رَبَّکَ وَ اسْتَغِثْ بِهِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ آهِ اسْمٌ مِنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَمَنْ قَالَ آهِ فَقَدِ اسْتَغَاثَ بِاللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى»؛[1] راوی می‌گوید: همراه امام صادق( علیه السلام ) به عیادت یکى از دوستان و پیروانش رفته بودم، آن بیمار را دیدم که پشت سر هم «آه» می‌کشید، به او گفتم که اى برادر من، (به جای آنکه آه بکشی) پروردگارت را بخوان و به او استغاثه نما، امام صادق( علیه السلام ) (با شنیدن سخن من) فرمود: آه نامى از نام‌هاى خداى عز و جل است، پس کسى که آه بکشد گویا به خداى تبارک و تعالى استغاثه نموده است.
گفتنی است؛ ظاهراً معنای این روایت آن است که انسان مؤمن با آه‌کشیدن عملاً خدای خود را مخاطب قرار داده و از او کمک می‌خواهد؛ از این‌رو گویا «آه» واژگانی کنایی است که ذات خدا را به خاطر بیمار آورده و او با همین واژه با پروردگار خویش ارتباط برقرار می‌کند، همان‌گونه که در بسیاری از موارد، با شنیدن ضمیر مفرد غایب «هو»، ذات مقدس پروردگار در نظرمان مجسم می‌شود، اما این بدان معنا نیست که «هو» یکی از نام‌های خدا باشد.
[1]. شیخ صدوق، محمد بن علی، التوحید، محقق، مصحح، حسینی، هاشم، ص 219، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1398ق.
آیات مرتبط
سوره البقرة (31) : وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَٰؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
سوره الأعراف (180) : وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ فَادْعُوهُ بِهَا ۖ وَذَرُوا الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي أَسْمَائِهِ ۚ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
سوره الإسراء (110) : قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَٰنَ ۖ أَيًّا مَا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا
سوره طه (8) : اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ
سوره الحشر (24) : هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
T