شیعه نیوز:
پرسش
آیا این حدیث صحیح است: «انا من العرب و العرب لیس منّی»؟
پاسخ اجمالی
«أنا مِن العَرَب و لیس العربُ مِنّی»؛ من از عربم و عرب از من نیست.
«أنا من العرب و لَیث العرب منّی»؛ من از عربم و شیر عرب از من است.
با جست‌وجویی که در منابع روایی و تاریخی انجام شد، عبارات فوق که در فضای مجازی به پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) نسبت داده می‌شود، در متون اولیه و قابل استناد مشاهده نشد. البته عبارت اول را در کتاب «تحفة الملوک» نوشته جعفر بن أبى إسحاق دارابى کشفى (متوفای 1267ق)[1] یافتیم که آن‌را از پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) بدون سند و منبعی نقل کرده است.[2]
«تحفة الملوک» کتابى است به زبان فارسى در حکمت سیاسى. «دارابی کشفى» این کتاب را به درخواست شاهزاده محمدتقى میرزا در سال 1233ق تألیف کرده و ضمن قصیده‌اى که در پایان کتاب درج شده است، آن‌را به فتحعلی‌شاه قاجار تقدیم نموده است.[3]
عبارت دوم «انا من العرب و لیث العرب منی» را در منابع در دسترس نیافتیم.
به هرحال ناگفته نماند؛ با توجه به این‌که قرآن، ملاک برتری و شرف را در تقوا و اعمال انسان‌ها بیان می‌کند و فضیلت‌های قومی و قبیله‌ای را رد می‌کند، روایاتی که یک نژاد را به صورت کلی تأیید و یا تکذیب می‌کند، مورد پذیرش نیست.
[1]. بغدادى، اسماعیل، إیضاح المکنون فی الذیل على کشف الظنون عن اسامى الکتب و الفنون، ج 1، ص 259، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول.
[2]. دارابى کشفى، جعفر بن أبى اسحاق، تحفة الملوک، ج 1، ص 304، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، 1381ش.
[3]. ر. ک: آقابزرگ تهرانى، محمدمحسن، الذریعة إلى تصانیف الشیعة، ج 3، ص 471، بیروت، دار الأضواء، چاپ سوم، 1403ق.
T