شیعه نیوز:
پرسش
استنباط شما از روایت زیر چیست؟ آیا ده مرتبه باید «یا الله» گفت یا بیست مرتبه؟ در هر صورت دلیلش را هم بفرمایید. «محمد بن یحیى عن أَحمد بن محمَّد عن أَبیه عن أَیّوب بن الحُرّ أَخی أُدیم عن أَبی عبد الله( علیه السلام ) قال: مَنْ قال یا اللهُ یا اللهُ عَشْرَ مَرّاتٍ قِیلَ لَهُ لَبَّیْکَ ما حاجَتُکَ». در روایات مشابه روایت فوق نیز چنین آمده است: «أَبِی عَبْدِ اللهِ( علیه السلام ) قال: مَنْ قالَ عَشْرَ مَرّاتٍ یا رَبّ یا رَبّ قِیلَ لَهُ لَبَّیْکَ ما حاجَتُکَ».
پاسخ اجمالی
در برخی از دعاها و روایات مشابه با تکرار یک عبارت، چنین مضمونی آمده که ده مرتبه «یا الله یا الله»[1] بگو.
پرسش اینجاست که «یا الله» را ده بار بگوییم که در نهایت، همان ده بار می‌شود و یا آنکه «یا الله یا الله» را ده بار بگوییم که در این صورت باید بیست بار «یا الله» گفت؟
در پاسخ باید گفت در این عبارات هرچند شاید این احتمال هم وجود داشته باشد که مطلوب آن است «یا الله یا الله» را ذکر پایه دانسته و آن را در عدد ده ضرب کرده و در نهایت بیست مرتبه آن را بگوییم، ولی احتمال قوی‌تر آن است که تکرار دو و یا سه مرتبه «یا الله»، «یا ربّ» و ... در چنین روایاتی تنها ناظر به تکرار مستمر آن است و نه آنکه مراد امام، آن باشد که هر تعدادی که گفتم را ضرب در عدد توصیه شده نموده و آن را بخوان! آنچه ادعای ما را تأیید می‌کند، وجود روایاتی است که تعداد خاصی از ذکر را مشخص نکرده و انتهای آن را به پایان نفس مشروط می‌کند و با این وجود، ذکر توصیه شده در برخی از عبارات، دو بار[2] و در برخی موارد سه بار[3] تکرار شده است، با آنکه با توجه به توانایی‌های شخصی هر فرد، بالاترین تعداد ممکن تکرار برای او یکسان خواهد بود چه از مضرب 2 باشد و چه از مضرب 3 و این نشانگر آن است که در این روایات، تکرار یک ذکر در روایت، تنها برای نشان دادن لزوم استمرار آن است و نه آنکه «تعداد تکرار شده» مضربی برای «تعداد توصیه شده» باشد!
[1]. حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج 7، ص 85، قم، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، چاپ اول، 1409ق.
[2]. «ثُمَّ یَقُولُ یَا رَبِّ یَا رَبِّ حَتَّى یَنْقَطِعَ النَّفَسُ»؛ کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح (جنة الأمان الواقیة و جنة الإیمان الباقیة)، ص 399، قم، دار الرضی (زاهدی)، چاپ دوم، 1405ق.
[3]. «یَا رَبِّ یَا رَبِّ یَا رَبِّ حَتَّى یَنْقَطِعَ النَّفَسُ»؛ ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج 1، ص 67، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1367ش.
T