شیعه نیوز:
پرسش
چرا انسان با محبوبان خود در دنیا، در روز قیامت همنشین می‌شود؟
پاسخ اجمالی
بر پایه سخنان پیشوایان دین، انسان با محبوب خویش در آخرت برانگیخته می‌شود:
رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) در این مورد فرمود:
«هر کسی با شخصی که به او علاقه‌مند است محشور می‌شود، پس کسى که بنده‌اى را در راه خدا دوست بدارد، خدا را دوست داشته است، و خدا را دوست نمی‌دارد مگر آن کسی که خدا او را دوست داشته باشد».[1]
«هرکس، مردمى را به سبب کردارشان دوست بدارد، روز قیامت، در جمع آنان گرد خواهد آمد و مانند آنان محاسبه خواهد شد؛ اگرچه کردارش چون کردار آنان نباشد».[2]
«اى پسر مسعود! صالحان را دوست بدار که انسان، همراه کسى است که دوستش می‌دارد. اگر توان نیکوکارى ندارى، پس عالمان را دوست بدار...».[3]
عربى بادیه‌نشین نزد پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) آمد و گفت: اى رسول خدا! قیامت چه زمانی برپا می‌شود؟ در این هنگام وقت نماز شد. پیامبر نمازش را خواند و سپس فرمود: «کو آن مردى که از قیامت پرسید؟» مرد گفت: من هستم اى پیامبر خدا! حضرت فرمود: «براى قیامت چه فراهم آورده‌اى؟» گفت: به خدا، چیز زیادى از نماز و روزه فراهم نیاورده‌ام، جز آن‌که خدا و پیامبرش را دوست می‌دارم. پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) به او فرمود: «انسان با کسى است که دوستش دارد».[4]
امام علی( علیه السلام ) فرمود: «هرکه ما را دوست بدارد، در روز قیامت، همراه ما خواهد بود، و اگر شخصى سنگى را دوست بدارد، خداوند، او را با آن، گِرد خواهد آورد».[5]
امام باقر( علیه السلام ) فرمود: «هر گاه خواهى بدانى در تو خیرى هست، به قلبت نگاه کن، اگر اهل طاعت خدا را دوست و اهل معصیت خدا را دشمن دارد، در تو خیر است و خدا هم ترا دوست دارد، و اگر اهل طاعت خدا را دشمن و اهل معصیت خدا را دوست دارد در تو خیر نیست و خدا دشمنت دارد، و هر کسى همراه دوست خود است».[6]
اینک، با توجه به روایات؛ می‌توان گفت دلیل و حکمت همنشینی و همراهی با دوستان در آخرت، به جهت انتخاب راه و صفات نیک یا بد انسانی و اخلاقی می‌باشد؛ یعنی هر انسانى از نظر خطّ و ربط اجتماعى و خُلق‌وخو و صفات انسانى و اخلاقی؛ در روز رستاخیز با کسانى خواهد بود که در دنیا به آنها پیوند محبّت و همراهی در طریق زندگی داشته است.[7]
در این راستا؛ حقیقت دیگری که در این روایات به چشم می‌خورد، مسئله پذیرش ولایت پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) و ائمه اطهار( علیه السلام ) و محبت نسبت به آن بزرگواران، در سرنوشت زندگی دنیایی و اخروی تأثیر بسزایی دارد. پیوند محبّت با دوستان خدا و اقتدا و تأسّى به پیشوایان معصوم و اولیای الهی، عاملى براى حرکت در تمام زمینه‌هاى اعمال خیر و صفات نیک است. بنابراین، با احیای این اصل، اصول دیگر نیز زنده می‌شود؛ و با ترک این اصل، بقیّه تضعیف یا نابود می‌گردد.[8] از این‌رو، در قرآن کریم یکى از افتخارات و امتیازات برای کسانى که مطیع فرمان خدا و پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) باشند، همنشینى با کسانى است که خداوند، نعمت خود را بر آنها تمام کرده است: «و کسى که خدا و پیامبر را اطاعت کند، [در روز رستاخیز،] همنشین کسانى خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیق‌هاى خوبى هستند!».[9]
بنابراین، به نظر می‌رسد خداوند متعال نمی‌خواهد بین دوستان جدایى افکند؛ لذا در آخرت نیز آنان را با هم محشور می‌کند و همنشین هم قرارشان می‌دهد.[10] نتیجه پیروى از محبوب، در آمدن به مسلک او است؛ از این‌رو، از محشور شدن با محبوب در آخرت، راه فراری نیست؛ زیرا از صفات آخرت است که هرکس با امامش خوانده شود[11] و تفاوتى نمی‌کند که محبوبش که از او پیروى کرده و در حکم پیشوایش قرار داده است، بر حق باشد یا باطل.[12]
[1]. منسوب به جعفر بن محمد( علیه السلام )، مصباح الشریعة، ص 194، بیروت، اعلمى، چاپ اول، 1400ق.
[2]. خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج 5، ص 405، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، 1417ق.
[3]. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، ص 456، قم، الشریف الرضى، چاپ چهارم، 1412ق.
[4]. صدوق، محمد بن على، علل الشرائع، ج 1، ص 139 - 140، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، 1385ش.
[5]. صدوق، محمد بن على، الأمالی، ص 209، تهران، کتابچى، چاپ ششم، 1376ش.
[6]. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، ج 2، ص 126 - 127، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[7]. نک: مکارم شیرازى، ناصر، اخلاق در قرآن، ج 1، ص 378، قم، مدرسة الامام على بن ابی‌طالب( علیه السلام )، چاپ اول، 1377ش.
[8]. همان.
[9]. نساء، 69.
[10]. سبحانى نیا، محمد، قرآن، کتاب اخلاق، ص 226، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1393ش.
[11]. اسراء، 71.
[12]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 13، ص 166، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
آیات مرتبط
سوره النساء (69) : وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا
سوره الحجر (47) : وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَىٰ سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ
سوره الإسراء (71) : يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ ۖ فَمَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُولَٰئِكَ يَقْرَءُونَ كِتَابَهُمْ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا
سوره الصافات (22) : احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ
سوره الصافات (44) : عَلَىٰ سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ
T