شیعه نیوز:
پرسش
امام صادق( علیه السلام ) فرموده‌اند: «بهترین خورش‌ها روغن کنجد است و کسانی که سنّشان از 50 سال بگذرد مصرف روغن کنجد موجب نشاط و توانایی آن‌ها خواهد بود».
پاسخ اجمالی
برخی روایاتی که در منابع معتبر روایی درباره روغن کنجد وجود دارد، عبارتند از:
1. با سند صحیح از امام صادق( علیه السلام ) نقل شده است که آن‌حضرت فرمود: «هنگامی که پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) سردرد می‌گرفت، روغن کنجد به بینی خود می‌چکاند».[1]
نقل دیگری هم در مورد این موضوع وجود دارد که سند آن به جهت مجهول بودن افرادی، ضعیف است، از امام صادق( علیه السلام ) این‌گونه نقل شده که؛ «پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) دوست داشت روغن کنجد در بینی خود بچکاند».[2]
2. در روایتی ضعیف،[3] نقل شده که امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «سه چیز است که خوردن آن، موجب لاغری می‌شود: گل خرما، کُسب و گردو».[4]
معنای کُسب، عصاره روغن کنجد[5] یا عصاره هر نوع روغن[6] دانسته‌اند.
3 . همچنین در روایتی صحیح نقل شده که امام صادق( علیه السلام ) در پاسخ به پرسش سعید بن یسار که: «اگر مُحرِم دچار زخم یا جوش یا دمل شد، چه کند؟»، فرمود: «بر روی آن بنفشه یا شَیرَج و امثال آن که بو ندارد قرار دهد».[7] منظور از شیرج روغن زلال کنجد است.[8]
اما آنچه در پرسش بدان اشاره شد، گرچه در برخی منابع متأخر طب سنتی بدان اشاره شده،[9] اما با جستجویی که در منابع حدیثی معتبر داشتیم به روایتی در این مورد دست نیافتیم.
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 6، ص 524، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. همان.
[3]. به جهت این که افرادی از راویان آن مجهول هستند.
[4]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج 2، ص 450، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق؛ حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج 24، ص 433 – 434، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، قم، چاپ اول، 1409ق.
[5]. «کُسب» در کتاب‌های لغت عربی و فارسی به «کُنجارق»(کنجاره) یا «نُخاله و پس‌مانده روغن کنجد» و «فشرده روغن کنجد» معنا شده است. نک: فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 5، ص 315، قم، هجرت، 1409ق؛ طریحى، فخر الدین بن محمد، مجمع البحرین، ج 2، ص 160، تهران، مرتضوی، 1375ش؛ فرهنگ فارسی معین واژه «کنجاره».
[6]. «الکُسْبُ، بالضم: عُصارةُ الدُّهْن»؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 1، ص 717، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[7]. وسائل الشیعة، ج 12، ص 528.
[8]. نک: فیومى، احمد بن محمد، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، ص 308، قم، مؤسسه دار الهجرة، 1414ق؛ واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج 3، ص 415، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول، 1414ق.
[9]. محمد سرورالدین، طب الکبیر یا فرشته نجات، مترجم، شکری پینوندی، محسن، ص 330، تهران، عطائی، 1393ش.
T