شیعه نیوز:
پرسش
آیا صحیح است که امام کاظم( علیه السلام ) فرمود: اگر کسی لذت جماع با کنیز را بداند، هرگز آن‌را ترک نمی‌کند؟
پاسخ اجمالی
در منابع روایی، گزارش‌هایی از ائمه( علیه السلام ) وجود دارد که اگر انسان لذت همبستری با کنیزی را بفهمد، آن‌را ترک نخواهد کرد. این روایات در صدد تحقیر کنیزان و یا توصیف رفتارهای جنسی نیستند، بلکه به دنبال آن می‌باشند که به تدریج کنیزان را وارد خانواده مسلمانان نموده و از این‌راه هم کرامت انسانی آنان را ارتقا داده و هم زمینه را برای ازدواج رسمی با آنان، آزادسازی آنها و فرزندانشان در آینده فراهم کنند. با ذکر این نکته به چند روایت در این زمینه اشاره می‌کنیم:
1. امام صادق( علیه السلام ): «ثَلَاثَةٌ مَنِ اعْتَادَهُنَّ لَمْ یدَعْهُنَّ طَمُّ الشَّعْرِ وَ تَشْمِیرُ الثَّوْبِ وَ نِکَاحُ الْإِمَاء»؛[i] سه چیز است که اگر انسان به آن عادت کند، هرگز از آن دست بر نمی‌دارد: کوتاه کردن موى سر و صورت، پوشیدن لباسى که بر زمین کشیده نشود، و ازدواج با کنیزها.
2. امام کاظم( علیه السلام ): «ثَلَاثٌ مَنْ عَرَفَهُنَ لَمْ یدَعْهُنَ جَزُّ الشَّعْرِ وَ تَشْمِیرُ الثِّیابِ وَ نِکَاحُ الْإِمَاء»؛[ii] هر کس قدر سه چیز را بداند، آنها را ترک نمی‌کند: چیدن مو، لباس کوتاه پوشیدن، و ازدواج با کنیزها.
3. امام رضا( علیه السلام ): «ثَلَاثٌ مَنْ عَرَفَهُنَّ لَمْ یدَعْهُنَّ إِحْفَاءُ الشَّعْرِ وَ نِکَاحُ الْإِمَاءِ وَ تَشْمِیرُ الثَّوْب»؛[iii] سه چیز است که هر کس آنها را بشناسد، رها نخواهد کرد: کوتاه کردن موها، ازدواج با کنیزان، و لباس کوتاه.
ظاهر این روایات استحباب تراشیدن مو، کوتاه بودن لباس و ازدواج با کنیزها، و یا ارشاد به فائده دنیوی و لذت بردن از اینها است؛[iv] یعنی هرکس پاداش تراشیدن مو(شاید در احرام و شاید مطلق)، پوشیدن لباس کوتاه(که مانند لباس متکبران بر زمین کشیده نشود)، و همین طور همبستری با کنیزان را بداند، آنها را ترک نخواهد کرد.
با توجه به این‌که پوشیدن لباس‌های کوتاه و کوتاه کردن مو، لذت مادی چندانی ندارد، نمی‌توان موضوع همبستری با کنیزان در این روایات را - که در ردیف موارد یاد شده قرار گرفته است - نیز تنها به لذت مادی آن تفسیر کرد، بلکه این روایات در صدد گسترش فرهنگ تواضع و دوری از تکبرند؛ یعنی ترویج فرهنگ شناخته‌شدن کنیزان به عنوان عضوی رسمی و محترم در خانواده و حتی ازدواج با آنان. آن‌گونه که برخی از ائمه( علیه السلام ) ازدواج اولشان در سنین جوانی با کنیز بوده است.[v]
[i]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 555، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[ii]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 484، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[iii]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 59، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
[iv]. مجلسی اول، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ج 1، ص 330، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.
[v]. ر. ک: پاسخ 100040.
آیات مرتبط
سوره البقرة (221) : وَلَا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكَاتِ حَتَّىٰ يُؤْمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ۗ وَلَا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤْمِنُوا ۚ وَلَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَيْرٌ مِنْ مُشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ ۗ أُولَٰئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ ۖ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ
سوره النساء (3) : وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَىٰ فَانْكِحُوا مَا طَابَ لَكُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا
سوره النساء (24) : وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۖ كِتَابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ۚ وَأُحِلَّ لَكُمْ مَا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ أَنْ تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُمْ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ ۚ فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُمْ بِهِ مِنْ بَعْدِ الْفَرِيضَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا
سوره النساء (25) : وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ مِنْكُمْ طَوْلًا أَنْ يَنْكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِنْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ مِنْ فَتَيَاتِكُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ۚ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِكُمْ ۚ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ ۚ فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ ۚ فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ ۚ ذَٰلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنْكُمْ ۚ وَأَنْ تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
سوره المؤمنون (6) : إِلَّا عَلَىٰ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ
T