با توجه به مکروه بودن ذبح حیوانات، آیا پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) و ائمه( علیه السلام ) با دستان خود، حیوانات را ذبح می‌کردند؟

شیعه نیوز:
پرسش
آیا پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) و ائمه‌ی معصومین( علیه السلام ) حیوان ذبح می‌کردند؟
پاسخ اجمالی

اگرچه بر اساس روایات وارده از ائمه( علیه السلام )، ذبح حیوان با دستان خود مکروه است، اما کار حرامی نبوده و مکروه بودن آن هم شاید از آن جهت باشد که ممکن است مداومت در این کار، منجر به قساوت قلب شود. با این وجود در صورت نیاز جامعه به قصاب، واجب کفایی است که افرادی متقبّل آن شوند و طبیعتاً آن کراهت برداشته می‌شود و نیز در زمانی که ذبحی به دلیل اعمال حج، نذر و ... واجب و یا مستحب بوده و ذبح حیوان به عنوان نشان فرمانبرداری از پرودگار و نوعی آموزش به دیگران به شمار آید.

ابراهیم( علیه السلام ) در اجرای فرمان الهی برای ذبح گوسفند به جای اسماعیل( علیه السلام )، خودش این‌ کار را انجام داد.[1] در همین راستا امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «مستحب است که اگر انسان قدرت دارد، در اعمال حج و در عید قربان، خودش مستقیماً قربانی کند، اما اگر قدرت ندارد، کسی را مشخص کند تا ذبح حیوان را به عهده گیرد».[2]

با توجه به مقدمه فوق، می‌توان برداشت کرد که در شرایط عادی و برای مصارف شخصی اگر افرادی بودند که متکفل ذبح می‌شدند، آن‌حضرات( علیه السلام ) نیز - بر اساس همان توصیه‌هایی که خودشان فرموده‌اند،[3] - مستقیماً به ذبح نپرداخته و به عبارتی تبدیل به یک قصاب حرفه‌ای نمی‌شدند.

به هر حال، در روایات آمده است که معصومین( علیه السلام ) مستقیماً به ذبح قربانی می‌پرداختند:

بعد از بازگشت امام علی( علیه السلام ) از یمن، پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) آن‌حضرت( علیه السلام ) را در هدی خود شریک کرد و 66 قربانی را برای خود قرار داد و همه آنها را با دست خود قربانی کردند و 34 قربانی را به امام علی( علیه السلام ) دادند».[4]
امام علی( علیه السلام ) بر صحابه افتخار می‌کرد، و می‌گفت: کدام یک از شما مانند من است، چراکه من در هدی(قربانی) رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) شریک شدم؟ کدام یک از شما مانند من است، در صورتى که من کسى هستم که پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) هدى مرا به دست خود ذبح فرمود».[5]
امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) با دستان خود 63(شتر) قربانی کرد و امام علی( علیه السلام ) 37 شتر را قربانی کرد».[6]

پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) دو قوچ قربانى کرد، که یکى از آنها را به دست خودش ذبح نمود، و هنگام ذبح عرضه داشت: خدایا! این قربانی از سمت من و کسانی از اهل‌‌بیت من که قربانی نکردند، باشد و سپس قوچ دیگر را قربانی می‌‌کرد و می‌فرمود: این قربانی از طرف من و کسانی از امت من که قربانی نکردند، باشد».[7]

امام علی( علیه السلام ) هر سال یک قوچ(گوسفند) از جانب رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) و قوچ دیگرى را هم از سوى خود ذبح می‌نمود.[8]

[1]. «فلسفه وحی در خواب به حضرت ابراهیم( علیه السلام ) برای ذبح اسماعیل( علیه السلام )»، 53102.

[2]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف،‏ ج 1، ص 325، قم، مؤسسة آل البیت( علیه السلام )، چاپ دوم، 1385ق.

[3]. «چگونگی، شرایط و آداب سر بریدن حیوان»، 66831؛ «کراهت ذبح حیوانات»، 96511.

[4]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 237، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[5]. همان، ج ‏2، ص 237.

[6]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 250، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[7]. من لا یحضره الفقیه، ج‏ 2، ص 489.

[8]. همان.

T