شیعه نیوز:
پرسش
آیا قرائت آیه 130 سوره صافات با لفظ «آل یاسین» درست است؟
پاسخ اجمالی
تعدادی از قرّاء معروف؛ مانند نافع، ابن عامر و یعقوب این فراز از سوره صافات را «سلام علی آل یاسین» قرائت کرده‌اند،[1] و روایاتی نیز وجود دارد که بر صحت چنین قرائتی دلالت دارد.[2] نقل شده است که در دوره‌ای در جمیع قرآن‌ها «آل یاسین» ترسیم شده بود.[3]
با توجه به کثرت این روایات در منابع شیعه و اهل‌سنت، و سایر قرائن و شواهد،[4] می‌توان «آل یاسین» را یکی از قرائات صحیح دانست، اگرچه با نگارش ثبت شده در مصحف‌های فعلى که منطبق با قرائت حفص از عاصم است، اختلاف اعراب دارد.
از طرفی شواهدی بر درستی قرائت «إل‌یاسین» نیز وجود دارد که بر این اساس، همان قاعده‌ای که در مورد اختلاف قرائات وجود دارد، در این آیه نیز قابل اجرا است؛ بدین معنا که نظر قطعی در مورد صحت هیچ‌کدام از آنها نداده و با توجه به این‌که اختلاف معنایی ایجاد نمی‌کند تا مفهومی نادرست از قرآن فهمیده شود،[5] قرائت هر دو نقل صحیح در نظر گرفته شده است، و بر اساس برخی فتاوا در نماز هم می‌توان از هر کدامشان استفاده نمود.
البته، ممکن است گفته شود قرائت صحیح همان قرائت مصحف فعلى است و از این آیه یک معناى ظاهر و موافق با سیاق مراد است، و آن سلام بر الیاس است که یکى از پیامبران الهى به شمار می‌رود. و یک معناى باطنى نیز دارد که سلام بر آل یاسین؛ یعنى آل محمد( علیه السلام ) است؛ و روایاتى که بر قرائت «آل یاسین» دلالت دارند، در واقع بیان کننده این معناى باطنى هستند، نه قرائت لفظ «آل یاسین»؛ زیرا در بسیارى از آنها به قرائت آل یاسین تصریح نشده، و از معنایى که در آنها براى این آیه بیان شده، دلالت آنها بر این قرائت استفاده شده است، و چون آن معنا با این وجه جمع نیز سازگار است، صحت این جمع بعید نمی‌باشد؛ پس اگر این وجه جمع و این معنا براى روایات پذیرفته شود، قرائت مصحف فعلى بدون معارض و قابل قبول بوده و اگر پذیرفته نشود، به بیانى که گذشت، باید توقف کرد.[6]
[1]. ابن جزرى، ابوالخیر محمّد بن محمّد، النشر فى القرائات العشر، ج 1، ص 4 - 5 و ج 2، ص 269، بیروت، دارالکتب العلمیة، بی‌تا؛ طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 8، ص 712، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش؛ حسکانى، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج 2، ص 165 - 170، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ اول، 1411ق؛ آلوسى، سید محمود، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، ج 12، ص 135، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1415ق.
[2]. ر. ک: النشر فى القرائات العشر، ج 1، ص 4 – 5؛ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج 2، ص 165- 170.
[3]. النشر فى القرائات العشر، ج 2، ص 269.
[4]. طبرسى فرموده است: «و عن محمّد بن عبدالله بن جعفر الحمیرى انه قال خرج التوقیع من الناحیة المقدسة حرسها الله - بعد المسائل- بسم الله الرحمن الرحیم ... اذا اردتم التوجه بنا الى الله و الینا فقولوا کما قال الله تعالى "سلام على آل یس"...»؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ج 2، ص 315 - 316، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق.
[5]. ر.ک: پاسخ 3888 بایگانی.
[6]. بابائى، على اکبر، مکاتب تفسیرى، ج 2، ص 222 – 223، تهران، سمت، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، چاپ اوّل، 1381ش.
آیات مرتبط
سوره الصافات (130) : سَلَامٌ عَلَىٰ إِلْ يَاسِينَ
T