شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی
در آغاز باید دانست که قرآن نوعا به صورت کلی سخن می گوید و تفصیل آن در سنت آمده است.
با توجه به این نکته از دو دسته آیات قرآن، می توان برای وجود حضرت ولیعصر ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) و ظهور آن حضرت استفاده نمود:
در روایات مصداق این آیات مشخص شده و به وجود و ظهور حضرت مهدی ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) تفسیر گردیده است.
پاسخ تفصیلی
ظهور منجی و کسی که روزی خواهد آمد و جهان را پر از عدل و داد خواهد نمود، از اموری است که مورد اتفاق همه ادیان و فرق موجود دنیا است، منتها در تعیین مصداق و بعضی از خصوصیات آن با هم اختلاف دارند.
اما شیعه معتقد است که منجی و مصلح جهانی حضرت مهدی ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف )است. [1]
از آن جا که قرآن بر اساس مطالب مستحکم فطری و عقلی است، بهترین سند برای هر مطلب علمی و دینی است.
این نکته را در آغاز باید دانست که قرآن نوعا به صورت کلی سخن می گوید و برای تشریح و تفسیر آن باید به سراغ خبره و متخصص علوم قرآنی؛ یعنی ائمه معصومین ( علیه السلام ) رفت. به عبارت دیگر، وظیفه و مسئولیت روشنگری و بیان مقصود آیات قرآن به حجت های الاهی واگذار شده است. [2]
در پاسخ این سؤال تنها به بیان گلچینی از آیات مربوط به بحث می پردازیم و بعضاً از روایات معصومین ( علیه السلام ) برای درک هر چه بیشتر آیات بهره خواهیم گرفت. در هر صورت از دو دسته آیات قرآن، می توان برای وجود حضرت ولیعصر ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) و ظهور آن حضرت استفاده نمود:
از نظر قرآن کریم، در طول تاریخ زندگی بشر، هیچ گاه زمین از حجت خدا خالی نبوده و خداوند برای هر امتی فردی مناسب را برگزیده تا انسان ها را در راه رسیدن به کمال مطلوب رهنمون باشند. چنان که خداوند سبحان فرمود: "إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکُلِّ قَوْمٍ هاد". [3]
پس همواره یک بیم دهنده و هدایتگر در جوامع انسانی حضور دارد که از جانب خدا برگزیده شده است. امام صادق ( علیه السلام ) در تفسیر آیه یاد شده فرمودند: "در هر زمانی امامی از خاندان ما وجود دارد که مردم را به آنچه رسول الله آورده (دین اسلام) هدایت می کند". [4]
از مجموع این آیه و روایت ضرورت وجود حجت الهی به عنوان هدایتگر در هر عصر، به خوبی فهمیده می شود.
دلیل دیگر بر ضرورت وجود امام معصوم در جامعه این است که قرآن مبین و مفسر لازم دارد و به جز امام معصوم کسی به تمام معانی و خصوصیات آیات قرآن از محکمات و متشابهات آگاه نیست. پس به حکم عقل قطعی پس از رسول، امام معصوم لازم است. [5]
امام رضا ( علیه السلام ) در بیان لزوم وجود امام معصوم می فرمایند: "اگر زمین برای یک چشم به هم زدن از حجت خالی شود، اهلش را در خود فرو خواهد برد". [6]
امامان معصوم ( علیه السلام ) مایه آرامش و امنیت هستی و واسطه فیض الهی اند و نعمات و برکات خداوند متعال به واسطه آنها و به یمن حضورشان به انسان ها داده می شود، که اگر لحظه ای برکت وجودشان نباشد، زمین اهلش را فرو می برد. [7]
اما این که مصداق این امام معصوم، کیست و چه هویتی دارد، روایات فراوانی وارد شده که بیان می دارند این فرد همان فرزند امام حسن عسکری ( علیه السلام ) است و... . [8]
بر اساس ده ها آیه از قرآن کریم موضوع ظهور حضرت مهدی ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) قابل استناد است، تمرکز غالب این آیات بر بشارت به بندگان صالح و مستضعف برای بازستاندن حق خود و رسیدن به قدرت و ایجاد یک حکومت واحد جهانی مبتنی بر حق و عدل و غلبه اسلام بر تمامی مکاتب و ادیان است. قرآن کریم از یک سو بیان می کند این بشارت در بعض کتب آسمانی دیگر هم آمده است: "و همانا در زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم که زمین را بندگان شایسته من به ارث خواهند برد". [9]
از سوی دیگر این بشارت را به اراده خداوند استناد می دهد: "و خواستیم بر مستضعفان روی زمین منت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان گردانیم". [10] این آیات بشارت در ظهورند که در تفسیر آن روایات زیادی وجود دارد که این ادعا ی ما را اثبات می کنند.
در آیه دیگری خداوند حکومت و جانشنی مؤمنان و صالحان را به عنوان "وعده الهی" بر بندگان با ایمان خود بیان می کند و امنیت و آرامش را مژده می دهد: "خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند وعده داده است که حتماً آنان را در این زمین جانشین (خود) قرار دهد و آن دینی را که برایشان پسندیده است، به سودشان مستقر کند و بیمشان را به امنیت مبدل گرداند تا مرا عبادت کنند و ...". [11]
روایات معصومین ( علیه السلام ) این آیه را بر حضرت حجت ولیعصر ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) و اصحاب او منطبق نموده اند. [12]
انتظار فرج نیز که خود بحثی مبسوط و مفصل است و دلالت به "وجود" و "ظهور" حضرت ولیعصر ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) می کند، در قرآن و روایات ائمه اطهار ( علیه السلام ) مورد اشاره قرار گرفته است. "و ارتقبوا انی معکم رقیب". [13]
در حدیثی امام رضا ( علیه السلام ) در تفسیر آیه یاد شده انتظار فرج را موجب گشایش و آرامش دانسته اند. [14]
جمع بندی:
آنچه از مجموع آیات و روایات یاد شده استفاده می شود این است که بر اساس حکمت و لطف خداوند در طول تاریخ بشر همواره رهبرانی آسمانی مردم را انذار و تبشیر نموده اند و خداوند برکت وجود آنها را در زمین همیشگی کرده است. حضرت مهدی ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) در این زمان، مقام رهبری و امامت جهانیان را به دست دارند و روزی ظهور می فرمایند. [15]
[1] برای آگاهی بیشتر نک: نمایه: امام زمان ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) و ادیان، سؤال 1428 (سایت: 1631).
[2] حدیث ثقلین، مستدرک حاکم، ج 3، ص 148،طبع دارالمعرفة، بیروت.
[3] به درستی که تو بیم دهنده ای و برای هر جامعه راهنمایی است. رعد، 7.
[4] بحارالانوار، ج 23، ص 5. "و فی کل زمان امام منا یهدیهم الی ماجاء به رسول الله ( صلی الله علیه و آله و سلم )".
[5] بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج 3، ص 39، توضیح آیه 44 ، نحل.
[6] بحارالانوار، ج 23، ص 29، احادیث دیگری نیز با همین مضمون در منبع مذکور آمده است.
[7] در بحارالانوار، ج 23، ص 56، به مقوله لزوم وجود همیشگی رهبر آسمانی بر می خوریم.
[8] نک: منتخب الاثر، نجم الثاقب، بحار الانوار، ج 23 و ... .
[9] " و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون"، انبیاء، 150.
[10] قصص، 5.
[11] نور، 55.
[12] ر.ک: امید سبز، ص 34، فرزی، محمد علی.
[13] "منتظر باشید که من هم مثل شما منتظرم" هود، 93.
[14] المیزان، ص 393 - 394.
[15] برای آگاهی بیشتر نک: موعود شناسی و پاسخ به شبهات، رضوانی، علی اصغر، ص 287- 298.
T