مکان زندگى امام زمان( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) کجاست؟

شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی

در این زمینه ما با سه دسته روایت مواجه هستیم:
دسته اوّل از روایات که محل خاصى را براى سکونت آن حضرت معرفى نمی‌‏کنند. گر چه بعضى از روایات این دسته، جایگاه آن حضرت را بیابان‏ها و کوه‏ها می‌‏دانند. دسته دوم، زندگى به صورت ناشناس در بین مردم را طرح می‌‏کنند. دسته سوم از منطقه خاصى مثل مدینه یا کوه "رضوى" در مدینه و یا "مکه" و "ذى طوى" در پیرامون آن، نام می‌‏برند.
در این باره باید گفت: روایات این سه دسته هیچ گونه تنافى با هم ندارند؛ زیرا زندگى آن حضرت به شیوه عادى و معمولى است. چه مانعى وجود دارد که در اغلب اوقات در مدینه یا مکه باشد و در بعضى موارد به جهت ضرورت از مردم دورى گزیند و در کوه‏ها و بیابان‏ها به سر برد.
پاسخ تفصیلی

در این زمینه سه گونه روایت داریم که در ابتداى امر، هر یک با دیگرى مخالفت دارند.

الف- برخى از روایات محل خاصى براى سکونت آن حضرت مشخص نمى‏کنند و جایگاه آن حضرت را در بیابان‏ها و کوه‏ها معرفى مى‏کنند. مانند روایت ابن مهزیار که شیخ طوسى در کتاب غیبت خود آورده است.[1]

ب؛ دسته‌‏اى که منطقه‏ى خاصى را براى زندگى حضرت تعیین می‌‏کنند. مثلاً:

1. مدینه و پیرامون آن و یا کوه رضوى که در اطراف مدینه است.[2]علامه شوشترى در این باب می‌‏گوید: در نصوص معتبره رسیده که جایگاه آن حضرت در غیبت صغرا و کبرا، کوه رضوى است. این که کیسانیه مى‏پندارند که مقّر محمد بن حنفیه در کوه رضوى است، دلیل نمی‌‏شود که این کوه جایگاه حضرت مهدى ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) نباشد؛ زیرا کیسانیه اخبارى که از پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) شنیده بودند و به تواتر ثابت شده بود که مهدى ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) غیبتى دارد و...، آن را بر محمد بن حنفیه تطبیق کردند و اصولاً هر انحراف و شبهه‏‌اى، منشأش یک مطلب حقى است که مورد سوء استفاده قرار می‌‏گیرد.[3]

2. مکه و پیرامون آن. از برخى روایات، استفاده می‌شود که آن حضرت در مکانى به نام "ذى طوى" پیرامون مکه زندگى می‌‏کند و از همان جا نیز همراه یارانش قیام خواهد کرد.[4]

ج- دسته سوم، اخبارى که از جایگاه خاصى نام نمی‌‏برند. فقط بیان می‌دارند که آن حضرت با مردم حشر و نشر دارد و به گونه ناشناس زندگى می‌‏کند.[5]

حال که این سه دسته روایت را اجمالاً مرور کردیم با کمى دقت در می‌‏یابیم که بین آنها هیچ گونه تضاد و ناسازگارى وجود ندارد؛ زیرا اصل اوّلى بر این است که زندگى آن حضرت به شیوه عادى و معمولى باشد. به گونه‏اى که موجب حساسیت نشود و این نوع زندگى براى خود آن حضرت هم آسان‏تر است. البته این منافات ندارد که حضرت در بیشتر وقت‏ها در مدینه یا مکه باشد و گاهى به جهت ضرورت از مردم دورى گزیند و در کوه‏ها و بیابان‏ها بسر برد.[6]

[1] شیخ طوسى، غیبت، ص 266، به نقل از چشم به راه مهدى، ص 348.

[2] شیخ طوسى، غیبت، منشورات مکتبة بصیرتى، ص 102 و 103؛ بحارالانوار، ج 52، ص 153؛ اصول کافى، ج 1، ص 340.

[3] مجموعه مقالات و گفتارها پیرامون حضرت مهدى ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف )، ص 64.

[4] نعمانى، کتاب غیبت، ص 182، به نقل از، چشم به راه مهدى، ص 350.

[5] نعمانى، کتاب غیبت، ص 164. از این روایت استفاده مى‏شود که غیبت آن حضرت غیبت عنوانى مى‏باشد.

[6] ر.ک: چشم به راه مهدى، ص 351 - 347.

T