شیعه نیوز:
پرسش
با سلام و خسته نباشید؛1. چــرا به نامه 31 نهج البلاغه وصیت‌نامه هم گفته میشود؟ 2. چرا این نامه به امام حسن مجتبی( علیه السلام ) خطاب شده است؟
پاسخ اجمالی
«وصیت» واژه عربی بوده که همان تعبیر «سفارش» در زبان فارسی است. نامه امام علی( علیه السلام ) یک وصیت‌نامه شرعی نیست -که انسان باید در مورد اموال و سرمایه‌هایش وصیت کند تا چگونه بعد از مرگش آنها را به مصرف برسانند- این نامه اگرچه در ظاهر خطاب به امام حسن( علیه السلام ) یا همان‌گونه که در پاسخ قبلی گفتیم،[1] به محمد حنفیه است، اما در حقیقت خطاب به همه انسان‌ها بویژه مسلمانان در طول تاریخ است. این سفارش‌نامه، حقایق و معارف دینی و تجربیات تاریخی امام( علیه السلام ) است که در قالب نامه به فرزندش و تمام انسان‌های حقیقت‌جو انتقال پیدا می‌کند. به دیگر سخن، این نامه جمع‌بندی تجارب عمر به فرزند، در وصیت‌نامه‌ای فرهنگی است.
این‌که امام حسن( علیه السلام )، یا محمد حنفیه در این نامه مورد خطاب قرار گرفتند، در حقیقت یک قانون نانوشته و یک رسمی است که بزرگان و شخصیت‌های مختلف دینی، سیاسی، هنری و... در طول تاریخ، چکیده تجربیات، دریافت‌ها، دیدگاه‌ها و اندوخته‌های علمی و فرهنگی خود را گاه به مناسبتی در قالب نامه، خطاب به فرزندان خود نوشته و به آنها انتقال داده‌اند، تا هم در تاریخ ثبت شود و هم چراغی باشد فراروی آنها در مسیر زندگی.[2]
[1]. ر. ک: مهم‌ترین سفارش‌های امام علی به فرزندش امام حسن( علیه السلام ) در نامه 31 نهج البلاغه، ۳۲۹۷۷.
[2]. همان‌گونه که در تاریخ معاصر نیز چنین نامه‌هایی مشاهده میشود؛ مانند نامه‌های امام خمینی(ره) به فرزندش حجة الاسلام سید احمد خمینی و فاطمه طباطبائی(همسر سید احمد)، نامه دکتر شریعتی به پسرش و... .
T