شیعه نیوز:
پرسش
چرا در زیارت وارث نامی از امام حسن( علیه السلام ) برده نشده است؟ در حالی‌‌که امام حسین( علیه السلام ) وارث او است؟
پاسخ اجمالی
در متن بسیاری از زیارت‌نامه‌ها به وارث بودن امام حسین( علیه السلام ) نسبت به انبیا اشاره شده است. از جمله در زیارت وارثی که با آداب خاصّ و فضیلت بسیار از امام صادق( علیه السلام ) روایت شده است.[1]
وراثت امام حسین( علیه السلام ) از انبیا و اوصیا، براى آن است که خطّ جهاد در راه حق و مبارزه با باطل و ستم و طاغوت، سرلوحه دعوت همه انبیاى الهى بوده است و «کربلا» تجلّى این خط ممتد درگیرى حق و باطل است. عاشورا، حضور مجدّد آدم و نوح و ابراهیم و موسى و عیسى( علیه السلام ) در قلّه فریادگرى و هدایت است. این‌که امام حسین را وارث آدم( علیه السلام ) می‌خوانیم و زیارت «وارث» را با سلام بر آن پیامبران الهى آغاز می‌کنیم براى همین است؛ یعنى نقطه اتّصال همه حرکت‌هاى الهى و انقلاب‌هاى خدایى، به صورت تجسّم دوباره آدم و نوح و ابراهیم و اسماعیل و موسى و عیسى و محمّد و على و فاطمه و امام حسن( علیه السلام ) در لحظه‌هاى خورشیدى عاشورا و واقعیّت سرشار کربلا.[2]
در روایت مربوط به زیارت وارث؛ نام این زیارت، زیارت وارث نیست، بلکه در ضمن یکی از زیارت‌هایی است که برای امام حسین( علیه السلام ) نقل شده است و نام وارث به جهت محتوای آن است. حتی در هیچ روایتی زیارتی با نام «زیارت وارث» که از سوی امام معصوم( علیه السلام ) نام‌گذاری شده باشد، نداریم. و این نام از سوی علمایی مانند شیخ عباس قمی گذاشته شده است.
از این‌رو؛ هر چند در این زیارت متداول، وراثت امام حسین( علیه السلام ) نسبت به امام حسن مجتبی( علیه السلام ) بیان نشده، اما در ادعیه و زیارات دیگر، از حضرت امام حسین( علیه السلام ) به عنوان وارث امام حسن یاد شده است؛ مانند این‌که در زیارتی می‌خوانیم: «السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الزَّکِی».[3] بر این اساس، فقدان آن در زیارت متداول به معنای نفی چنین وراثتی نیست و به عبارتی، «اثبات شیء نفی ماعدا» نمی‌کند.
[1]. شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبّد، ج 2، ص 720، مؤسسة فقه الشیعة، بیروت، چاپ اول، 1411ق.
[2]. محدثى، جواد، فرهنگ عاشورا، ص 459 – 460، نشر معروف، قم، چاپ دوم، 1376ش.
[3]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبد الحسین، ص 229، دار المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ق.
T