شیعه نیوز:
پرسش
چرا اسم امام حسین( علیه السلام ) را حسین گذاشتند؟ چرا اسم امام علی( علیه السلام ) را علی گذاشتند؟
پاسخ اجمالی
در فلسفه نامگذاری ائمه( علیه السلام ) به اسم‌های خاص، مطالبی در برخی روایات آمده است که به مناسبت پرسش، به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
از پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در وجه نامگذاری آن‌حضرت و اهل بیت( علیه السلام ) چنین می‌خوانیم: «پس خداوند متعال، محمود و مورد ستایش است و من «محمد» هستم، و او على و بلند مقام است و این پسر عمویم «على» نامیده شده است. خداوند فاطر و شکافنده و جداکننده حق از باطل و نور از ظلمت است و دخترم «فاطمه» قطع کننده و جدا سازنده است. خداوند متعال صاحب خوبى و نیکویی‌ها و احسان است و فرزندم یکی «حسن» است و دیگرى «حسین» است».[1]
دلیل نامگذاری امام علی( علیه السلام )
در مورد اسم امام علی( علیه السلام ) در برخی روایات چنین آمده است:
۱. عده‌ای می‌گویند: امیر المؤمنین به خاطر آن موسوم به «على» شد که بر هر کسى که با او مبارزه نمود غالب گشت و علوّ پیدا نمود.
۲. گروهى دیگر می‌گویند: امیر المؤمنین( علیه السلام ) را از آن‌رو على نامیدند که منزل حضرت در بهشت به حدّى رفیع و عالى است که هم‌طراز منازل پیامبران می‌باشد.
۳. برخى دیگر مىگویند: امیر المؤمنین( علیه السلام ) را به خاطر این على نامیدند که به منظور اطاعت خدا بالاى دوش رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) رفت تا بتها را از وسط خانه خدا به زیر آورد و هیچ‌کسی غیر از آن‌حضرت بالاى دوش نبىّ اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) نرفت.
۴. جماعتى دیگر می‌گویند: امیر المؤمنین( علیه السلام ) را به این جهت على خواندهاند که در اعلا و بالاترین طبقات آسمان تزویج فرموده و احدى غیر از آن‌حضرت در آن مکان ازدواج ننموده است.
۵. طائفه دیگر گفتهاند: علی( علیه السلام ) را به این خاطر على می‌گویند که از نظر علم بعد از رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) اعلا و برتر از همه مردم است.[2]
دلیل نامگذاری امام حسن و امام حسین( علیه السلام )
۱. «جبرئیل نام امام حسن( علیه السلام ) را در حالی‌که در پارچه‌ای از حریر بهشتی بود، برای پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) هدیه آورد و اسم امام حسین( علیه السلام ) نیز از اسم امام حسن( علیه السلام ) مشتق شده است».[3]
۲. در روایت دیگری که با تفصیل بیشتری به داستان نامگذاری امام حسن( علیه السلام ) و امام حسین( علیه السلام ) پرداخته شد، چنین می‌خوانیم: «هنگامى که امام حسن( علیه السلام ) متولد شد، حضرت فاطمه(س) به امام على( علیه السلام ) گفت: اسمی براى این نوزاد بگذارید. حضرت فرمودند: من در اسم گذاردن بر این نوزاد از رسول خدا پیشى نمی‌گیرم. رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) وارد شدند، نوزاد را در پارچهاى زرد پیچیده محضر مبارکش آوردند. حضرت فرمودند: مگر من سفارش نکردم که نوزاد را در پارچه زرد نپیچید؟ سپس پارچه را از او باز کرده و او را در پارچهاى سفید پیچیدند؛ آن‌گاه به على( علیه السلام ) فرمودند: آیا نام برایش گذاردهاید؟ على( علیه السلام ) فرمود: من در گذاردن نام بر شما سبقت نخواهم گرفت. پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: من نیز در نام‌گذاردن این طفل بر پروردگار عزّ و جلّ پیشى نخواهم گرفت. پس حقّ تعالى به جبرئیل فرمود: فرزندى به محمّد( صلی الله علیه و آله و سلم ) داده شد، محضرش مشرّف شو و سلام و تهنیت مرا به او برسان و بگو: على( علیه السلام ) نسبت به تو به منزله هارون( علیه السلام ) نسبت به موسى( علیه السلام ) است، پس این نوزاد را به نام فرزند هارون اسم بگذار. جبرئیل به زمین آمد، تهنیت خداى تعالى را به پیامبر رساند، سپس گفت: حقّ جلّ جلاله تو را امر می‌کند که این نوزاد را به اسم فرزند هارون نامگذارى. پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) می‌فرماید: نام فرزند هارون چیست؟ جبرئیل گفت: شبّر. حضرت فرمودند: زبان من عربى است نه عبرى! جبرئیل گفت: نامش را حسن بگذار، پس پیامبر او را حسن نامید. در مورد نامگذاری امام حسین( علیه السلام ) نیز همین داستان تکرار شد.[4]
[1]. منسوب به امام جعفربن محمد ع، مصباح الشریعة، ص 64، بیروت، اعلمى، چاپ اول، 1400ق. شبیه آن در روایت دیگری آمده است: ر. ک: حسن بن على العسکری( علیه السلام )، التفسیر المنسوب، ص 220، قم، مدرسة الإمام المهدی (عج)، چاپ اول، 1409ق.
[2]. ابن بابویه، محمد بن على، علل الشرائع، ج 1، ص 136 و 137، قم، کتاب فروشى داورى، چاپ اول، 1385ش.
[3]. بروجردى، آقا حسین، جامع أحادیث الشیعة، ج 26، ص722، تهران، فرهنگ سبز، چاپ اول، 1386ش.
[4]. علل الشرائع، ج 1، ص 138.
T