شمشیر ذوالفقار چگونه به‌دست حضرت علی( علیه السلام ) رسید؟

شیعه نیوز:
پرسش
سازنده شمشیر ذوالفقار کیست؟
پاسخ اجمالی
گرچه در برخی از کتب تاریخی آمده است که شمشیر ذو الفقار، متعلق به یکی از کفار بود و با کشته شدن صاحبش در جنگ بدر، به دست حضرت علی( علیه السلام ) افتاد و ایشان هم آن‌را به پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) داد، ولی این نقل‌ها دارای اضطراب است. برخی از این نقل‌ها، صاحب این شمشیر را «منبه بن حجاج»[1] معرفی می‌کنند و برخی دیگر آن‌را متعلق به «عاص بن منبه بن حجاج»[2] می‌دانند و برخی دیگر از شخصی به نام «قاضی بن منبه سهمی»‏[3] یاد می‌کنند. برخلاف این اقوال که آن را غنیمت می‌دانند، نقل دیگری از ابن عباس می‌گوید که شخصی به نام «حجاج بن علاط» آن را به پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) هدیه داد. نقل‌های دیگری نیز وجود دارد که بدست‌آمدن این شمشیر را مربوط به جنگ «قینقاع» می‌داند و قولی دیگر، آن را متعلق به بت «لطی» دانسته است.[4]
در این نقل‌ها که نحوه رسیدن این شمشیر به‌دست امام علی( علیه السلام ) را از راه‌های زمینی می‌دانند، سخنی از سازنده شمشیر وجود ندارد و اساساً در تاریخ به نام شمشیرها و صاحبانشان بیشتر اشاره شده تا سازندگان آنها!
به هر حال، در کنار این نقل‌های پراکنده و متفاوت، روایاتی از امام رضا( علیه السلام ) وجود دارد که شمشیر ذوالفقار را هدیه‌ای آسمانی می‌داند. در صحیحه صفوان بن یحیی آمده است که حضرتشان فرمود: «ذوالفقار را جبرئیل از آسمان آورد و حلقه آن از نقره بود».[5] همچنین ایشان در روایتی دیگر، در پاسخ به این سؤال که ذوالفقار از کجا آمده، چنین می‌گوید: «جبرئیل آن‌را از آسمان آورد و حلقه آن از نقره است. این شمشیر هم‌اکنون نزد من است».[6]

[1]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج 3، ص 177، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.
[2]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج 1، ص 294، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.
[3]. صالحی شامی‏، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 7، ص 363، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1414ق.
[4]. همان، ص 364.
[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 8، ص 267، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[6]. شیخ صدوق، الامالی، ص 289، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.

T