شیعه نیوز:
پرسش
در تاریخ زندگانی امام علی( علیه السلام ) از یک‌سو می‌خوانیم که غذای آن‌حضرت آب و نمک و خرما و مقداری شیر بود. در بیشتر مواقع هم نمک. از سوی دیگر رشادت‌ها و توان رزمی بی‌نظیر آن‌حضرت را در جنگ‌ها می‌بینیم. آیا از نظر علم پزشکی این امکان وجود دارد که یک شخص با غذاهای ساده و مختصر از قوای جسمانی در حد وسیع بهره‌مند شود؟
پاسخ اجمالی
امام علی( علیه السلام ) اگرچه با لباس خشن و غذاهاى غیر لذیذ زندگى کرد، اما این‌گونه نبود که همیشه و در طول عمر خویش فقط نان و نمک و خرما خورده باشد، بلکه آن‌گونه که از سخنان آن‌حضرت بر می‌آید، این شرایط بیشتر به زمان زمام‌داری و حکومتشان باز می‌گردد. امام( علیه السلام ) در طول سال‌های حکومت تلاش می‌کرد تا سطح زندگی و معیشت خویش را با ضعیف‌ترین شهروندان حکومت اسلامی منطبق سازد. البته این بدان معنا نیست که پیش از این دارای زندگی اشرافی بود.
در ارتباط با فلسفه ساده‌زیستی امام علی( علیه السلام ) در تاریخ می‌خوانیم: عاصم بن زیاد حارثى که یکى از مریدان حضرت بود، خواست مانند امام بخورد و بپوشد، امام او را از این کار منع می‌کند. عاصم به حضرتش می‌گوید؛ شما چگونه چنین لباس خشن می‌پوشی و غذای ساده می‌خوری؟! امام( علیه السلام ) فرمود: واى بر تو، من همانند تو نیستم؛ زیرا خداوند بر پیشوایان عادل واجب نمود تا خود را با مردم تهی‌دست برابر قرار دهند، باشد که تهی‌دستى بر فقیر سنگینى نکند و او را از پاى در نیاورد.[1]
علی( علیه السلام ) در جایی دیگر می‌فرماید: آگاه باش که امام شما از تمام دنیایش به دو جامه کهنه، و از خوراکش به دو قرص نان قناعت نموده، بدان که شما توان چنین کاری را ندارید. [2]
بنابر این؛ این‌گونه نبود که علی( علیه السلام ) در تمام طول زندگی چنین باشد، اگرچه گاهی پیش می‌آمد که حتی غذای خود و خانواده خویش را به مستمندان و گرسنه‌گان می‌داد و خود گرسنه سر بر بالین می‌گذاشتند.[3] اما در عین زندگی ساده، دیگر غذاهای مفید و مقوی را نیز می‌خوردند.
أمامه نوه پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) و یکی از همسران امیرمؤمنان( علیه السلام ) می‌گوید: «ایشان شبی در ماه رمضان نزدم آمد، برایش غذای شام را به همراه خرما و قارچ آوردم، امام( علیه السلام ) از این غذاها خورد و قارچ را دوست می‌داشت».[4]
نکته: ظاهراً این روایت مرتبط با دوران قبل از خلافت حضرتشان می‌باشد.
البته، گفتنی است؛ آنچه در جنگ‌ها و نبردها باعث رشادت‌های علی( علیه السلام ) می‌شد و می‌توانست در برابر جنگ‌جویانی مانند عمر بن عبدود پیروز از میدان به درآید و یا در خیبر را از جا درآورد، نیروی ایمان و عشق به جهاد و شهادت بود، نه نیرو و توان جسمی؛ چرا که به فرموده خود حضرت، پارسایان و انسان‌های متقی دارای جسمی نسبتاً نحیف هستند: «وَ أَجْسَادُهُمْ نَحِیفَة».[5]
[1]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 325، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.
[2]. همان، ص 417.
[3]. ر. ک: «اهل بیت ( علیه السلام ) شأن نزول آیه "و یطعمون الطعام...»، پاسخ 18439.
[4]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح: محدث، جلال الدین، ج 2، ص 527، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
[5]. نهج البلاغة، ص 303.
T