شنیده‌ایم که اگر کسی پشت دیوار هم پنهان می‌شد تا زودتر به پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) سلام کند، حضرتشان از راه غیب متوجه حضور او شده و ابتدا به سلام می‌فرمودند. این گزارش در چه منابعی نقل شده است؟

شیعه نیوز:
پرسش
گفته می‌شود پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) همیشه در سلام کردن بر دیگران پیشی می‌گرفت و حتی مردم برای این‌که بتوانند زودتر به ایشان سلام کنند، پشت دیوار پنهان می‌شد، اما پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) به‌وسیله علم غیب خود، از حضور آنها آگاه می‌شد و باز هم در سلام سبقت می‌گرفت!
پاسخ اجمالی
در منابع روایی، درباره سیره رفتاری پیامبر گرامی اسلام( علیه السلام ) در پیشی‌گرفتن به سلام، چنین آمده است: «و یبدء من لقیه بالسّلام»؛[1] [پیامبر] به هرکس برخورد می‌کرد در سلام کردن بر او سبقت می‌جست.
البته این منافات با آن ندارد که در برخی شرایط، ابتدا دیگران به حضرتشان سلام کنند، اما تلاش عرفی و اخلاقی آن‌حضرت همواره آن بود که در حد امکان، او آغاز کننده سلام باشد. در همین زمینه، شیخ بهایی(م 1031ق) گزارشی را نقل می‌کند:
«در ایام حضرت نبوى، شخصى در جایى پنهان شده بود که شاید در سلام بر آن‌حضرت سبقت گیرد. مقارن این‌حال جبرئیل آمد و آن‌حضرت را خبر داد و گفت: حق تعالى می‌فرماید که فلان شخص در فلان موضع پنهان است تا در سلام بر تو سبقت گیرد و ما نخواستیم که مدعاى آن شخص حاصل شود، شما باید بر آن شخص در سلام سبقت کنى».[2]
با این وجود، این روایت نیز ناظر بر آن نیست که همواره پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) از نیروی غیب بهره جسته و مانع از آن می‌شد تا دیگران ابتدا به حضرتشان سلام کرده و از این فیض بی‌بهره باشند، بلکه شاید دلایلی وجود داشته که تنها در همین مورد، فرشته وحی به پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) خبر داده که فردی به دنبال آن است که ابتدا به سلام کرده و نباید این اتفاق رخ دهد؛ زیرا شاید او قصد داشته باشد تا از این راه، مقاصد دیگری را دنبال کند.
در همین راستا باید گفت؛ مواردی در تاریخ گزارش شده است که دیگران در سلام کردن به پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) سبقت گرفته و ایشان پاسخ داده‌اند. به عنوان نمونه:
1. عبد الرحمان بن غنم دوسی می‌گوید: معاذ بن جبل در حالی‌که گریان بود نزد رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) آمد و سلام نمود و حضرت جواب سلام او را دادند.[3]
2. حضرت فاطمه( علیه السلام ) در محراب عبادت مشغول راز و و نیاز بود و پشت سرش، ظرفى در حال جوشیدن بود. فاطمه( علیه السلام ) وقتى صداى رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) را شنید، بیرون آمد و بر پدرش سلام نمود... و پیامبر جواب سلامش را داد و دستش را به سر او کشید.[4]

[1]. صدوق، محمد بن على،‏ عیون أخبار الرضا( علیه السلام )، ج ‏1، ص 317، تهران، نشر جهان‏، چاپ اول‏، 1378ق؛ ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على،‏ مناقب آل أبی‌طالب( علیه السلام )، ج ‏1، ص 147، قم، علامه‏، چاپ اول‏، 1379ق؛ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ ‏الإسلام، ج ‏1، ص 445، بیروت، دار الکتاب العربى، چاپ دوم، 1413ق؛ ابن سید الناس‏، أبو الفتح محمد، عیون ‏الأثر، ج ‏2، ص 393، بیروت، دار القلم، چاپ اول، 1414ق.
[2]. بهایى، محمد بن حسین، کلیات اشعار و آثار فارسى، ص 103، تهران، کتابفروشى محمودى، چاپ اول، 1352ش.
[3]. شیخ صدوق، امالی، ص 42، بیروت، اعلمی، چاپ پنجم، 1400ق.
[4]. قطب الدین راوندی، سعید بن عبد اللّه، الخرائج و الجرائح، ج 2، ص 532، قم، مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه، چاپ اول، 1409ق.

آیات مرتبط

سوره آل عمران (159) : فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
سوره الأنعام (54) : وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَيْكُمْ ۖ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَىٰ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۖ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ
سوره يونس (10) : دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ ۚ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
سوره هود (69) : وَلَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِيمَ بِالْبُشْرَىٰ قَالُوا سَلَامًا ۖ قَالَ سَلَامٌ ۖ فَمَا لَبِثَ أَنْ جَاءَ بِعِجْلٍ حَنِيذٍ
سوره إبراهيم (23) : وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ ۖ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ
سوره الحجر (52) : إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا قَالَ إِنَّا مِنْكُمْ وَجِلُونَ
سوره النحل (32) : الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ طَيِّبِينَ ۙ يَقُولُونَ سَلَامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
سوره النور (27) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
سوره النور (61) : لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَىٰ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَلَا عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُمْ مَفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ ۚ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا ۚ فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
سوره الأحزاب (44) : تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ ۚ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا
سوره الأحزاب (56) : إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا
سوره الزمر (73) : وَسِيقَ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ إِلَى الْجَنَّةِ زُمَرًا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَاءُوهَا وَفُتِحَتْ أَبْوَابُهَا وَقَالَ لَهُمْ خَزَنَتُهَا سَلَامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوهَا خَالِدِينَ
سوره الذاريات (25) : إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا ۖ قَالَ سَلَامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ
سوره الواقعة (26) : إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا
سوره القلم (4) : وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ

T