پرسش
سلام علیکم، آیه مبارکه می‌فرماید: «وَمَا اخْتَلَفَ فِیهِ إِلَّا الَّذِینَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ». آیه دیگر می‌فرماید: «قالُوا اطَّیَّرْنَا بِکَ وَبِمَنْ مَعَکَ .. قَالَ طَائِرُکُمْ عِنْدَ اللَّه». معنای دو عبارت «بغیا بینهم» و «طائرکم عند الله» چیست؟
پاسخ اجمالی
1. عبارت «بَغْیًا بَیْنَهُمْ» در آیۀ 213 سوره بقره، به این نکته اشاره دارد که برخی اختلافات میان مردم ناشی از جهل و نادانی آنها است. مهم‌ترین دلیل اختلاف آنان، ریاست‌طلبی، حسادت و مانند اینها بوده؛ چراکه برخی از آنها خواستار آن بودند که دیگران را تحت سیطرۀ خود قرار دهند.[1] اما اختلاف افرادی که مستقیماً معجزات پروردگار را مشاهده کرده‌اند نمی‌تواند در این راستا ارزیابی شود.
2. «طَائِرُکُمْ عِنْدَ اللَّه» در آیۀ 47 سوره نمل، به نقل از صالح پیامبر ( علیه السلام ) در قرآن کریم بیان شده است. مفسران می‌گویند مراد از این عبارت آن است که جایگاهی که خیر و شر شما باید در آن‌جا تعیین شود، نزد خدا است (و فال بد زدن شما هیچ تأثیری در این زمینه نخواهد داشت). به عبارت دیگر، تقدیر و قسمت شما در آن‌جا معین می‌شود. اگر بخواهد روزیتان می‌دهد و اگر بخواهد محرومتان می‌سازد.
ممکن است که مراد از عبارت، آن باشد که کردار شما نزد خدا مکتوب و محفوظ است و همان کردار شما است که حاصلش مصیبت‌هایی است که به عنوان مجازات دچار آن شده‌اید.[2]
[1]. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 2، ص 196، دار المعرفة، بیروت، 1412 ق.
[2]. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 3، ص 371، دار الکتاب العربی، بیروت، 1407 ق.
آیات مرتبط
سوره البقرة (213) : كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ وَأَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ ۚ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۖ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ ۗ وَاللَّهُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ
سوره آل عمران (19) : إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ۗ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۗ وَمَنْ يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
سوره النمل (47) : قَالُوا اطَّيَّرْنَا بِكَ وَبِمَنْ مَعَكَ ۚ قَالَ طَائِرُكُمْ عِنْدَ اللَّهِ ۖ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُونَ
سوره الشورى (14) : وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۚ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ أُورِثُوا الْكِتَابَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مُرِيبٍ
سوره الجاثية (17) : وَآتَيْنَاهُمْ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْأَمْرِ ۖ فَمَا اخْتَلَفُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقْضِي بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ
T