به گزارش «شیعه نیوز»، این حسین کیست که عالم همه دیوانه اوست... اشک‌های مستندساز اسپانیایی وقتی از حس حضور در حرم امام حسین (علیه السلام) می‌گوید، گواه این شعر محتشم کاشانی است. «مانولو اسپایلو» از جنوب غربی اروپا راهی سفر شده تا به جمع عاشقان اباعبدالله (علیه السلام) در پیاده‌روی اربعین بپیوندد.
آشنایی او با امام حسین (علیه السلام) از سفر به ایران و حضور در هیات‌های عزاداری شروع شد و این ارادت، او را سال گذشته به پیاده‌روی اربعین رساند.
تصاویر سال گذشته هم آنقدر در ذهنش ماندگار شد که امسال همه پیچیدگی‌های گرفتن ویزا را از سر گذرانده تا یک بار دیگر حلاوت حضور در پیاده‌روی اربعین را تجربه کند. جالب است که عکاس اسپانیایی به کسانی که تا به حال به پیاده‌روی اربعین نرفته‌اند توصیه می‌کند این سفر را از دست ندهند. اسپایلو به ایران آمده تا قبل ازعزیمت به پیاده‌روی اربعین، نمایشگاه عکسی از تصاویر کربلایی اش در خانه هنرمندان برگزار کند.
صحبت‌های«مانولو اسپایلو» در خبرگزاری فارس توسط دوست اسپانیایی‌اش که به زبان فارسی مسلط است و در ایران زندگی می‌کند، ترجمه شد. در این گفت و گو با ما همراه شوید.
آقای مانولو! شما اوایل این هفته به تهران رسیدید و قرار است برای پیاده‌روی اربعین راهی عراق شوید. چه اتفاقی می‌افتد که یک عکاس اسپانیایی از جنوب غربی اروپا خودش را به راهپیمایی اربعین برساند؟
من ۵ سال است برای ماه محرم و تصویربرداری از مراسم مذهبی در تاسوعا و عاشورا به ایران می‌آیم. در این چند سال با روحانیون و آدم‌های مذهبی ارتباط داشتم. آنها در مورد اربعین با من صحبت کردند و گفتند جمعیت میلیونی از کشورهای مختلف در یک جاده واحد مسیری طولانی را می‌پیمایند. برای من انگیزه به وجود آمد که حضور در این مراسم را تجربه کنم. برای همین سال قبل به پیاده‌روی اربعین رفتم.
شباهت مراسم مذهبی ایرانیان و کاتولیک‌های اسپانیا
گفتید ۵ سال است برای تصویربرداری از مراسم شیعیان در ماه محرم به ایران می‌آیید. کارناوال‌ها و مراسم مذهبی مختلفی در کشورهای اروپایی و آسیایی برگزار می‌شود. چرا ایران را برای عکاسی انتخاب کردید؟
چون از مدت‌ها قبل با ایران و فرهنگ مذهبی‌شان آشنا شده بودم. اول ربطی به مسائل عاطفی نداشت، شنیده بودم مراسم مذهبی ایران دیدنی است. من عکاس هستم و کنجکاو، پس تصمیم گرفتم برای برطرف کردن کنجکاوی یک بار هم که شده به ایران بیایم. دوست داشتم با محرم آشنا شوم. معمولاً وقتی در مورد عاشورا و مراسم مذهبی صحبت می‌شود، تصاویری در ذهن من بود که خیلی متفاوت از واقعیت عاشورای ایران است.
چه اتفاقی در اولین سفر افتاد که باعث شد ۵ سال پیاپی برای عکاسی از هیات‌ها در ماه محرم به ایران بیایید؟
در همان سفر اول که به ایران آمدم متوجه شدم نزدیکی زیادی بین مراسم مذهبی ایرانیان و مراسم کاتولیک‌ها در اسپانیا وجود دارد.
نخل‌گردانی جنوب ایران و راهپیمایی در آندالوسیا
چه شباهت‌هایی را میان مراسم آیینی مسیحیان و مسلمانان دیدید؟
شخصیت امام حسین (علیه السلام) نزدیکی زیادی به درک مسیحی‌ها از شخصیت حضرت مسیح (علیه السلام) دارد. در هر نوع دینی درکی از شهادت وجود دارد. جالب است که در مراسم ایرانیان، مناسکی هست که به مراسم ما شبیه است. ما هم در مراسممان راهپیمایی و تجمع داریم. در جنوب ایران مراسم نخل‌گردانی که دارند، خیلی برایم تداعی کننده اشیایی است که در راهپیمایی آندالوسیا در اسپانیا استفاده می‌کنند. من هر سال علاقه و انگیزه‌ام برای حضور در ایران و عکاسی از تاسوعا و عاشورا بیشتر می‌شود. در این چند سال همه تلاشم این بود که مراسم عاشورا را مستندسازی کنم. هدف نهایی‌ام تهیه کتابی است از تصاویر مراسم عاشورای ایران و عید پاک کاتولیک‌ها که مردم اسپانیا ببینند چقدر این ارتباط، قوی و درهم تنیده است.
با دیدن تصاویر پیاده‌روی اربعین هیجان زده شدم
برای عکاسی از مراسم محرم به کدام شهرهای ایران رفتید؟
بیشتر عکاسی و فیلمبرداری‌ها در شهر یزد بود. البته به تهران، زنجان و بوشهر هم رفتم، مراسم هر شهری ویژگی و جذابیت خاص خودش را دارد و علاوه بر رسم و رسومات مختلف، این عشق عمیق مردم به امام حسین (علیه السلام) است که هرگز نمی‌توانم توصیفش کنم. دو سال قبل در شهر یزد دوستان ایرانی‌ام تصاویر زیبایی را به من نشان دادند و گفتند این تصاویر مربوط به پیاده‌روی اربعین است. آنقدر از دیدن این تصاویر هیجان زده شدم که تصمیم گرفتم سال بعد به پیاده‌روی اربعین بروم.
تعجب عکاس اسپانیایی از دوستی ایرانیان و عراقی‌ها در کربلا
یعنی تاثیری که از آن تصاویر گرفتید شما را ترغیب کرد به کربلا بروید. یادتان هست کدام تصویر برایتان جذاب‌تر از بقیه بود؟
تصاویر زیبایی که دوستی میان ایرانیان و عراقی‌ها را نشان می‌داد، برایم خیلی جذاب بود. چون من از جنگ ۸ ساله ایران و عراق اطلاعات داشتم؛ جنگی که ایرانی‌ها به آن می‌گویند جنگ تحمیلی. ایران بسیاری از جوان‌هایش را در این جنگ از دست داد و همین طور عراقی‌ها. اما در تصاویری که از پیاده‌روی اربعین دیدم عراقی‌ها در حال ماساژ دادن پای زائران ایرانی بودند و با همه انرژی و توان از آنها پذیرایی می‌کردند. خیلی برایم عجیب بود و تصمیم گرفتم این پیاده‌روی را تجربه کنم و چیزهایی را که در عکس‌ها دیدم با چشم خودم ببینم.
راز این دوستی در عراق برملا شد
قطعاً این تصاویر در پیاده‌روی اربعین هم تکرار شد و شنیده‌ها را با چشم خودتان دیدید!
بله. در پیاده‌روی اربعین به نتایج جالبی رسیدم. همه آنچه شنیده بودم و در عکس‌ها دیده بودم با چشم دیدم. در پیاده‌روی اربعین می‌دیدم که ایرانی‌ها و عراقی‌ها دوستانه در کنار هم بودند. عراقی‌ها با تمام وجود به ایرانی‌ها محبت می‌کردند. از آنها با هر چه که داشتند پذیرایی می‌کردند؛ آب، غذا، جای خواب، بدون هیچ منفعتی، بدون آنکه طلب پولی کنند. اصلاً انگار هیچ وقت جنگی بین آنها نبوده است. دلیل این دوستی را در طول مسیر متوجه شدم، عشق به امام حسین (ع)؛ این عشق بود که همه را در کنار هم قرار می‌داد.
تاثیرگذارترین صحنه؛ مهمان‌نوازی از غیرمسلمانان
در طول مسیر از نجف تا کربلا چه صحنه‌هایی شما را بیشتر تحت تأثیر قرار داد؟
من با هواپیما به نجف رفتم و از نجف تا کربلا پیاده رفتیم. تاثیرگذارترین صحنه برای من استقبال از خارجی‌ها بود. برخلاف تصور من در پیاده‌روی اربعین مردم از کشورهای مختلف حضور داشتند. از شیلی، اکوادور، ارمنی‌های گرجستان، آمریکا، آمریکای لاتین. تعجب کردم وقتی دیدم مردم عراق و موکب داران ایرانی با آنکه می‌دانستند ما مسلمان نیستیم، اما بهتر از دیگران از ما پذیرایی می‌کردند و خدمات می‌دادند. پسر بچه کوچک عراقی با لبخند جلو می‌آمد و چای و خرما تعارف می‌کرد. به ما می‌گفتند به مسیحیان دیگر هم بگویید به پیاده‌روی اربعین بیایند.
شما این کار را کردید؟
سعی کردم انتقال دهم. من با خیلی از دوستانم در اسپانیا صحبت کردم و از خاطرات پیاده‌روی اربعین گفتم. ۱۰ نفر از دوستانم امسال می‌خواستند همراه من بیایند، اما گرفتن ویزا پیچیدگی‌هایی داشت و این گروه نتوانستند خودشان را به پیاده‌روی اربعین برسانند.
عشقی که من دیدم با هیچ توطئه‌ای خنثی نمی‌شود
پیاده‌روی اربعین یک حرکت عظیم جهانی است، اما رسانه‌های کشورهای اروپایی انعکاسی از این راهپیمایی ندارند. شاید اگر شما به پیاده‌روی اربعین نمی‌آمدید، اصلاً متوجه نمی‌شدید چنین اتفاق زیبایی هر سال در گوشه‌ای از دنیا رخ می‌دهد!
بله. همین طور است. در سال‌های گذشته اصلاً اخباری از این حرکت عظیم منتشر نشد. حداقل من در رسانه‌های اسپانیا چیزی ندیدم؛ در حالی که این حرکت، کاملاً خودجوش و مردمی است. اخباری که در رسانه‌های کشورهای دیگر هم هست، خیلی سطحی است.
جالب است که امسال اخبار درگیری‌های عراق در رسانه‌ها منعکس شد و وقتی مشغول آماده کردن مقدمات سفرم بودم، دوستانم گفتند عراق ناامن است نرو. من که عظمت پیاده‌روی اربعین را دیدم احساس کردم رسانه‌ها خیلی نمی‌خواهند روی این موضوع کار کنند.
به عنوان عکاس اسپانیایی که تجربه حضور در پیاده‌روی اربعین را داشتید، فکر می‌کنید این رفتار رسانه‌ای چقدر بر این حرکت تاثیرگذار است؟
آن عشقی که من در پیاده‌روی اربعین میان مردم دیدم با هیچ توطئه‌ای خنثی نمی‌شود.
کل کل رسانه‌ای هوی متال‌ها با داعش بر سر کربلا
الان اوضاع عراق از سال‌ها قبل ـ که خطر داعش بود ـ خیلی بهتر است. من یک خاطره جالب دارم از وقتی که داعش هنوز قدرت داشت و ناامنی ایجاد کرده بود. یک نشریه هنری را ورق می‌زدم. در آن نشریه، ایرانیان مقیم فرانسه که جزو «هوی متال»ها بودند شعاری طراحی کرده بودند و مضمون شعار این بود که داعش به درک، ما به کربلا می‌رویم. یعنی ایرانیان مقیم فرانسه که طرفدار سبک هوی متال بودند برایشان مهم نبود که در عراق داعش ممکن است آنها را اسیر کند. این خیلی برای من جالب بود.
در این چند سال که برای تصویربرداری از مراسم مذهبی ماه محرم به ایران و سال قبل هم به کربلا رفتید، حساسیتی در میان مذهبی‌های کاتولیک اسپانیا ایجاد نشد؟ اعتراضی به شما نکردند؟
مورد خاصی پیش نیامده. بالاخره شاید بعضی‌ها حساس باشند، اما من تصمیم گرفتم نمایشگاه عکسی از محرم ایران و عید پاک مسیحیان در اسپانیا برگزار کنم تا همه بدانند ما و مسلمانان مشترکات مذهبی زیادی داریم. البته افراد زیادی هستند که دوست ندارند ارتباط عمیقی مذهبی میان پیروان ادیان مختلف برقرار شود.
وجهه سیاسی امام حسین (علیه السلام) برای من بسیار جذاب است
با تماشای عشق و ارادت مردم، چه تصویری از امام حسین (علیه السلام) و حضرت ابوالفضل (علیه السلام) در ذهنتان نقش بسته؟
تصویر زیبایی است. من شناخت عمیق و کامل از امام حسین (علیه السلام) ندارم که بتوانم خوب در موردشان صحبت کنم، اما درکم از امام حسین (علیه السلام) شبیه ارتباط و حس و درکی است که مسیحیان کاتولیک به حضرت عیسی دارند. ما در جهان کاتولیک هم این عشق را دیدیم؛ عشق به حضرت مسیح. ولی چیزی که اینجا می‌بینیم افراد بیشتری با حس بسیار عمیق‌تری این عشق را دارند. امام حسین (علیه السلام) برای من نه فقط وجهه دینی دارد که وجهه سیاسی‌اش هم برای من خیلی جذاب است. شاید بیشتر از وجهه مذهبی. مبارزه ایشان با ظلم و حق طلبی‌شان، شهامت، دست و دلبازی، احسان به بقیه که وجهه مهم دین به نظر من احسان نسبت به بقیه است. چه تشیع اسلام چه مسیحیت. تصویر امام حسین (علیه السلام) در کنار حضرت مسیح حس آرامش به من می‌دهد. در آرامگاه امام حسین (علیه السلام) آرامشی است که همه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اشک‌های عکاس اسپانیایی در حرم اباعبدالله (ع)
حس شما چه بود وقتی وارد حرم امام حسین (علیه السلام) شدید؟
من با گروهی از دانشجویان دانشگاه امام صادق (علیه السلام) بودم و همراه آنها وارد آرامگاه امام حسین (علیه السلام) شدم. جلوی جمعیت بودم و عکس گرفتم. آنجا این عشقی که به امام حسین داشتند و غمشان خیلی عجیب بود و عجیب‌تر از همه اینکه وقتی می‌خواستند آرامگاه امام حسین را ترک کنند، گریه می‌کردند و من هم نمی‌‌توانستم جلوی اشکم را بگیرم. همین حالا هم که یادم می‌آید، مو بر بدنم سیخ می‌شود و گریه‌ام می‌گیرد.
مانولو؛ زائر هر ساله پیاده‌روی اربعین
گفتید سال قبل از سر کنجکاوی به پیاده‌روی اربعین آمدید. چرا امسال دوباره تصمیم گرفتید به کربلا بروید؟
پارسال ساخت مستندی در مورد اربعین را آغاز کردم. کار من هنوز تمام نشده و امسال برای تکمیل آن می‌خواهم بروم.
اگر امسال کار ساخت مستند عکاسی تمام شود، سال بعد به عنوان یک زائر، نه به عنوان عکاس، دوباره برای پیاده‌روی اربعین به کربلا می روید؟
حتماً دوباره می‌آیم و این تجربه ناب را از دست نمی‌دهم. اینقدر از سال قبل تصاویر زیبا در ذهنک حک شده که دوست دارم زودتر به پیاده‌روی اربعین برسم.
پیشنهاد عکاس اسپانیایی؛ این سفر را تجربه کنید
پیشنهادتان برای کسانی که تا به حال به پیاده‌روی اربعین نرفته‌اند چیست؟ مسلمان یا غیرمسلمان!
پیشنهادم این است که حتماً برای یک بار هم که شده تجربه کنند.
سعی کردید امام حسین (علیه السلام) را بیشتر بشناسید؟
شناختم عمیق و مفصل نیست، اما به ایشان علاقه زیادی دارم و کتاب‌هایی را ازدوستانم در قم تهیه کردم به زبان انگلیسی که در مورد امام حسین (علیه السلام) نوشته شده است.
اشک‌های پیرمرد عراقی بعد از تمام شدن پیاده‌روی اربعین
شیرین ترین و زیباترین خاطره‌ای که از پیاده‌روی اربعین سال قبل در ذهنتان مانده را برایمان بگویید.
من در طول این سال‌ها تجربه‌های عکاسی زیادی داشتم اما علاوه بر مراسم تاسوعا و عاشورای ایران، پیاده‌روی اربعین تاثیرگذارترین تجربه زندگی‌ام بود. تصاویر زیادی در مغزم حک شده از کودکانی که گریه می‌کردند برای امام حسین (ع)، خانواده‌هایی که با هم به پیاده‌روی اربعین آمده بودند، یک خانواده از نسل‌های مختلف از کوچک تا سالمند، کسانی که معلول بودند و به پیاده‌روی اربعین آمده بودند. با یک خانواده افغانی آشنا شدم که پسر، صندلی چرخ‌دار یک نفر دیگر را هل می‌داد و برایم از همه جذاب‌تر گریه‌های پیرمرد عراقی بود. در طول مسیر با مردم محلی عراق که صحبت می‌کردیم می‌گفتند پیاده‌روی اربعین مهم‌ترین اتفاق سال است و جالب بود که می‌گفتند در طول سال پول جمع می‌کنند تا بتوانند در پیاده‌روی اربعین به زوار غذا بدهند. از یک آقایی پرسیدم وقتی پیاده‌روی اربعین تمام می‌شود، چه کار می‌کنید؟ در جواب من فقط گریه می‌کرد و می‌گفت پیاده‌روی اربعین بهترین اتفاق سال برای ماست.
زیباترین تصاویر را در بین الحرمین گرفتم
زیباترین تصاویرتان را در کجای مسیر نجف تا کربلا گرفتید؟
در پیاده‌روی اربعین نیازی نیست که دنبال سوژه برای عکس بگردید. هر قدم که برمی‌داری یک سوژه برای عکس هست. باید در جریان قرار بگیری. اما من زیباترین عکس‌هایی که گرفتم در بین الحرمین بود.
سلاح مردم ایران اتحاد و عشق به آرمان‌هاست
در این چند سال که ماه محرم به ایران آمدید، نوحه‌های ایرانی هم توجهتان را جلب کرد؟
نوحه‌های ایرانی خیلی زیبا و تأثیرگذار است، با اینکه من زبان فارسی بلد نیستم اما نوحه‌هایشان را خیلی دوست دارم. یک روز با مداحی در یزد صحبت کردم و گفتم این اتحاد مردم در زمان عزاداری برایم خیلی جذاب است. جمله‌اش خیلی مهم بود. آن مداح گفت سلاح مردم ایران همین اتحاد و عشق به آرمان‌هایشان است، تا این سلاح هست کسی جرات نمی‌کند به ما نزدیک شود.
در سفرهایی که به ایران داشتید به مشهد و حرم امام رضا (علیه السلام) هم رفته‌اید؟
بله. اتفاقا یکی از جذاب‌ترین سفرهای من به مشهد بود. کاتولیک‌ها در اسپانیا به کلیسای واتیکان می‌روند و حضور در این کلیسا برایشان خیلی مهم است. اما خیلی جالب بود وقتی من از آمار سفرهای ایرانیان به مشهد برای زیارت امام رضا (علیه السلام) شنیدم. وقتی فهمیدم هر سال در مشهد ۳۰ میلیون نفر به زیارت می‌روند، خیلی تعجب کردم. «رُم» یکی از جذاب‌ترین شهرها هست اما هیچ وقت اینقدر بازدیدکننده نداشته، ولی ۳۰ میلیون نفر برای زیارت آرامگاه یک امام به مشهد می‌روند.