جامع‌ترین حمد خدا در کدام آیه قرآن است؟

شیعه نیوز:
پرسش
جامع‌ترین تعبیر در قرآن از «حمد خدا» کدام تعبیر است؟
پاسخ اجمالی
یکی از معانی مهم قرآنی که بارها در قرآن و با عبارات مختلف ذکر شده و مورد تأکید قرار گرفته، مسئله حمد خداوند است. به طور خلاصه می‌توان گفت که حمد خداى سبحان در آغاز پنج سوره قرآن آمده است:
1. سوره حمد: در این سوره خداوند با وصف این‌که پروردگار عالمیان است، مورد ستایش قرار گرفته است.[1]
2. سوره انعام: در این سوره، با عنوان خالق آسمان‌ها و زمین و جعل کننده تاریکی‌ها و نور، حمد شده است.[2]
3. سوره کهف: خداوند در این آیه، به عنوان نازل کنند کتاب آسمانی بر پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم )، ستوده شده است.[3]
4. سوره سبأ: در این سوره خداوند مالک آنچه که در آسمان و آنچه که در زمین است مدح شده است.[4]
5. سوره فاطر: خدایی که آفریننده آسمان‌ها و زمین است و کسی است که فرشتگان را پیام‌رسان خود قرار داده است.[5]
و نیز تعداد بسیاری از آیات دیگر قرآن نیز ناظر به حمد خدا به همراه توصیفات گوناگونی از حضرت حق می‌باشند.
با مقایسه این معانی و توصیفات؛ برخی از مفسران معاصر گفته‌اند: جامع‌ترین حمد در بین آیات مختلف قرآن، آیه دوم سوره حمد؛ یعنی عبارت «الْحَمْدُ للهِ رَبّ‏ِ الْعَالَمِینَ» است؛ زیرا عبارت «العالمین» شامل همه عالم خلقت، اعم از آسمان‌ها و زمین و عالم مجردات و مادیات و عالم تشریع و تدوین می‌شود.[6]

[1]. «الْحَمْدُ للهِ رَبّ‏ِ الْعَلَمِینَ».
[2]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَ النُّورِ».
[3]. «الحْمْدُ للهِ الَّذِى أَنزَلَ عَلىَ‏ عَبْدِهِ الْکِتَابَ».
[4]. «الحَمْدُ للهِ الَّذِى لَهُ مَا فىِ السَّمَاوَاتِ وَ مَا فىِ الْأَرْضِ وَ لَهُ الحَمْدُ فىِ الآخِرَةِ».
[5]. «الحَمْدُ للهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَئکَةِ رُسُلاً».
[6]. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، محقق: اسلامی، علی، ج 1، ص 336، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ هشتم، 1388ش. البته این تعریف شامل آیات دیگری که عبارت «الحمد لله رب العالمین» در آنها وجود دارد نیز خواهد شد.
آیات مرتبط

سوره الحمد (2) : الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
سوره الأنعام (45) : فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُوا ۚ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
سوره يونس (10) : دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ ۚ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
سوره الصافات (182) : وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
سوره الزمر (75) : وَتَرَى الْمَلَائِكَةَ حَافِّينَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ ۖ وَقُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَقِيلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
سوره غافر (65) : هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ ۗ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ

T