در سوره واقعه، «اصحاب میمنه» با «السابقون السابقون» و نیز «اصحاب یمین» با «مقربان» چه ارتباط و نسبتی با یکدیگر دارند؟

شیعه نیوز:

پرسش

فرق اصحاب یمین و السابقون السابقون در سوره واقعه چیست؟

پاسخ اجمالی

«اصحاب میمنه» و یا «اصحاب یمین» کسانی هستند که نامه اعمالشان به دست راستشان داده می‌شود.[1]

اما «سابقون» به سبقت‌گیرندگان از امت‌های پیامبران که پیشوایان و رهبران هدایت‌اند گفته می‌شود؛ یعنی کسانى که نه تنها در ایمان پیشگام‌اند، بلکه در اعمال خیر و صفات و اخلاق انسانى نیز پیش‌قدم هستند؛ لذا در «اصحاب یمین»‌بودن فرقی بین این دو گروه نیست؛ چرا که در حقیقت، سابقون در ایمان و اعمال صالح نیز از اصحاب یمین خواهند بود؛ زیرا فردای قیامت، نامه اعمالشان به دست راست آنها داده خواهد شد، اما «سابقون» به دلیل ویژگی‌های برتری که دارند از مقام بسیار بالاتری برخوردارند. به عبارت دیگر هر کدام از «سابقون» از «اصحاب یمین» به شمار می‌آیند، اما این‌گونه نیست که هر اصحاب یمینی از سابقون باشد.

همین تناسب میان «اصحاب یمین» و «مقربان» نیز وجود دارد زیرا هر مقربی لزوماً از اصحاب یمین می‌باشد، اما هر اصحاب یمینی لزوما از مقربانی که در این سوره از آنان یاد شده، به شمار نمیآید.

در ارتباط با «اصحاب یمین» و «السابقون السابقون»، نظریات دیگری هم از سوی مفسران نقل شده است؛ مانند:

1. «قال الیمین علی أمیر المؤمنین ع و أصحابه شیعته»؛[2] علی( علیه السلام ) یمین است و «اصحاب یمین» پیروان آن‌حضرت می‌باشند.
2. «السابقون الذین قد سبقوا إلى الجنة بلا حساب»؛[3] سابقون کسانی هستند که بدون حساب و کتاب به سمت بهشت پیشی گرفتند.[4]
3. «وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ فإنهم أنبیاء مرسلون و غیر مرسلین»؛[5] سبقت گرفتگان، پیامبران مرسل و غیر مرسل هستند.
4. «و هو أن المراد منه أن السابقین إلى الخیرات فی الدنیا هم السابقون إلى الجنة فی العقبى»؛[6] منظور از سابقون، سبقت گیرندگان در خیرات دنیا، همان سبقت گیرندگان به سوی بهشت هستند در آخرت.

[1]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج 9، ص 324، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش؛ طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 19، ص 123، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.

[2]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج ‏2، ص 348، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.

[3]. همان، ص 346.

[4]. ر. ک: 36388(کسانی که بدون حساب وارد بهشت می‌شوند).

[5]. عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق، رسولی محلاتی، سید هاشم، ج ‏5، ص 206، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1415ق.

[6]. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ‏29، ص 390، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق.

آیات مرتبط

    سوره الواقعة (8) : فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ

    سوره الواقعة (10) : وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ

    سوره الواقعة (11) : أُولَٰئِكَ الْمُقَرَّبُونَ

    سوره الواقعة (38) : لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ

    سوره الواقعة (88) : فَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ

    سوره الواقعة (90) : وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ

    سوره الواقعة (91) : فَسَلَامٌ لَكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ

T