شیعه نیوز: ابتدا باید گفت؛ حوادثی که برای انسان‌ها رخ می‌دهد، یا بر اساس تدبیر خداوند در عالم وجود، وقوع آنان قطعی و حتمی بوده که چاره‌ای از رخ‌دادن آن نیست، و یا آن‌که چیزی است که با عواملی؛ مانند صدقه، دعا و ... قابل برطرف شدن است که این پاسخ، مرتبط با نوع دوم آن خواهد بود.
در همین راستا به یاد خدا بودن و خواندن هر بخشی از قرآن پیش از سفر، سبب آرامش خاطر انسان می‌شود و بر لذت سفر می‌افزاید و از نگرانی و اضطراب مسافر می‌کاهد و همین موضوع به تنهایی باعث کاهش حوادث خواهد شد.[1]
با این وجود در روایات، تأکید ویژه‌ای بر خواندن برخی سوره‌ها و آیات در هنگام سفر شده است که به تعدادی از این روایات اشاره می‌کنیم.
سوره قدر[2]
امام سجاد( علیه السلام ): «اگر کسى سوره «انا انزلناه» را بخواند و پیاده حج برود، رنج پیاده‌روى را احساس نمی‌کند».[3]
امام سجاد( علیه السلام ): «هرکه هنگام سوار شدن بر مرکبش سوره «انا انزلناه» را بخواند، سالم و آمرزیده بازگردد و خواننده آن محکم‌‌‌تر از آهن بر مرکب خواهد نشست».[4]
سوره توحید[6]
پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ): «اگر کسی هنگام سفر دو سمت در خانه خود را بگیرد و یازده بار سوره توحید را بخواند، خدا نگهبان او است تا برگردد».[7]
سوره صف
پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ): «هرکه همیشه در سفرهایش سوره صف را بخواند، خداوند او را حفظ می‌کند و از خطرات دزد و راهزن در امان است تا به خانه‌اش برگردد».[8]
امام صادق( علیه السلام ): «هرکه سوره صف را قرائت کند و در سفرهایش بر قرائت آن مداومت ورزد، از خطرات و راهزنان در امان می‌ماند و همواره در حفظ و حراست الهی است تا نزد خانواده‌اش بازگردد».[9]
سوره طور[10]
امام صادق( علیه السلام ): «کسی که بر خواندن سوره طور در مسافرت مداومت داشته باشد، در سفر ایمن است».[11]
سوره ممتحنه
امام صادق( علیه السلام ): «هرکه در سفرش سوره ممتحنه را بخواند، از حوادث سفر در امان است تا این‌که به جایگاه خود برگردد».[12]
سوره نوح
امام صادق( علیه السلام ): «اگر مسافری سوره نوح را بخواند، درهای گشایش و بهره‌مندی برای او باز می‌شود تا این‌که به منزل خود برگردد».[13]
مرسلات:
امام صادق( علیه السلام ): «اگر مسافری سوره مرسلات را بخواند، در سفر از هر مشکلی محفوظ است».[14]
سوره ذاریات
«اگر مسافری سوره ذاریات را بخواند، در امنیت است و در راه محفوظ است».[15]
سوره حمد، معوذتین، توحید و آیة الکرسی
امام کاظم( علیه السلام ): «هرکه تصمیم به مسافرت گرفت، در مقابل خانه‌اش ایستاده و به سمتی که به سوی آن عازم است و نیز از سمت راست و چپش سوره حمد، معوّذتین، سوره توحید و آیة الکرسی را بخواند و سپس این دعا را نیز بخواند:
«اللَّهُمَّ احْفَظْنِی وَ احْفَظْ مَا مَعِی وَ سَلِّمْنِی وَ سَلِّمْ مَا مَعِی وَ بَلِّغْنِی وَ بَلِّغْ مَا مَعِی بِبَلَاغِک الْحَسَنِ الْجَمِیلِ».
در این صورت، خدا او و هرچه با او و هرکه همراه او است را سالم به مقصد برساند».[16]
برخی از آیات
پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ): هرکه هنگام سوار شدن این آیه را خوانده:
«إِنَّ رَبَّکمُ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِی سِتَّةِ أَیامٍ ...»،[17] و سپس این دعا را بخواند:
«أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَی الْقَیومُ[18] وَ أَتُوبُ إِلَیهِ. اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی ذُنُوبِی فَإِنَّهُ لَا یغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ»، خدا او را می‌آمرزد.[19]
پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ): کسى که در سفر این آیات 22 تا 28 سوره قصص را تلاوت کند: «وَ لَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقاءَ مَدْینَ قالَ عَسى رَبِّی أَنْ یهْدِینِی سَواءَ السَّبِیلِ» تا «وَ اللَّهُ عَلى ما نَقُولُ وَکیلٌ»؛ خدا او را از هر درنده آدم‌خوار، و دزد متجاوز، و هر حشره زهرناک نیش‌داری ایمن می‌دارد، تا به خانواده‌اش بازگردد.[20]
امام علی( علیه السلام ): هرکه از غرق شدن (هنگام سفر) می‌هراسد، این دعای شامل این آیات را بخواند:
«بِسْمِ اللَّهِ مَجْراها وَ مُرْساها إِنَّ رَبِّی لَغَفُورٌ رَحِیمٌ»[21] بِسْمِ اللَّهِ الْمَلِک الْحَق «ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَ الْأَرْضُ جَمِیعاً قَبْضَتُهُ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ السَّماواتُ مَطْوِیاتٌ بِیمِینِهِ سُبْحانَهُ وَ تَعالى عَمَّا یشْرِکونَ»[22].[23]
امام صادق( علیه السلام ): اگر در زمانی که سفر مکروه است، قصد سفر دارید، آیة الکرسی را بخوانید.[24]
امام صادق( علیه السلام ): «هرکه هر شب و نیز هنگام سفر «آیة الکرسى» بخواند، خودش و هر چه با خود دارد، سالم خواهد ماند...».[25]
امام صادق( علیه السلام ) هنگامی که پا بر رکاب می‌نهاد، این آیه را می‌خواند: «سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کنَّا لَهُ مُقْرِنِین»،[26] سپس هفت بار تسبیح، هفت بار حمد و هفت بار تهلیل بر زبان می‌آورد. [27]
امام کاظم( علیه السلام ): «هر کسی هنگام سوار شدن بر مرکب بگوید «بِسْمِ اللَّهِ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَ سُبْحانَ الَّذِی سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما کنَّا لَهُ مُقْرِنِین»، خدا او و وسیله نقلیه او را حفظ می‌کند.[28]
[1]. «جهان‌گردی و مسافرت در اسلام»، 90862؛ « آداب سفر زیارتی امام حسین( علیه السلام )»، 49843؛ «آیات و دعاها جهت همراه داشتن»، 37268؛ «سفر در روز دوشنبه»، 50630
[2]. «ثواب خواندن سوره قدر»، 48819؛ «استحباب خواندن سوره‌های قدر و توحید در نمازها»، 59007؛ «ثواب خواندن سوره قدر هنگام سحر و افطار»، 60538.
[3]. طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 242، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق.
[4]. همان.
[5]. همان، ص 243.
[6]. « شناسنامه خداوند»، 33543.
[7]. قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات (سلوة الحزین)، ص 294، قم، مدرسه امام مهدی(عج)، چاپ اول، 1407ق.
[8]. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 361، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، 1416ق.
[9]. همان.
[10]. «شأن نزول و محتوای سوره طور»، 30174.
[11]. البرهان فی تفسیر القرآن، ج 5، ص 175.
[12]. محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 8، ص 246، قم، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، چاپ اول، 1408ق.
[13]. همان.
[14]. همان، ج 8، ص 247- 248.
[15]. همان، ج 8، ص 246.
[16]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 543، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[17]. اعراف 54.
[18]. بقره 255.
[19]. مکارم الأخلاق، ص 248.
[20]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 270، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[21]. هود 41.
[22]. زمر 67.
[23]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 619، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[24]. مکارم الأخلاق، ص 243.
[25]. همان، ص 254.
[26]. زخرف 13.
[27]. من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 272.
[28]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 191، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.
آیات مرتبط
سوره الحمد : کل سوره
سوره البقرة (255) : اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ ۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ ۖ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ
سوره الأعراف (54) : إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ ۗ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ۗ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ
سوره هود (41) : وَقَالَ ارْكَبُوا فِيهَا بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَمُرْسَاهَا ۚ إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٌ رَحِيمٌ
سوره القصص (22) : وَلَمَّا تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَىٰ رَبِّي أَنْ يَهْدِيَنِي سَوَاءَ السَّبِيلِ
سوره القصص (23) : وَلَمَّا وَرَدَ مَاءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَوَجَدَ مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَيْنِ تَذُودَانِ ۖ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا ۖ قَالَتَا لَا نَسْقِي حَتَّىٰ يُصْدِرَ الرِّعَاءُ ۖ وَأَبُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ
سوره القصص (24) : فَسَقَىٰ لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّىٰ إِلَى الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ
سوره القصص (25) : فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا ۚ فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ ۖ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
سوره القصص (26) : قَالَتْ إِحْدَاهُمَا يَا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ ۖ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمِينُ
سوره القصص (27) : قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَىٰ أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ ۖ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِنْدِكَ ۖ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ ۚ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ
سوره القصص (28) : قَالَ ذَٰلِكَ بَيْنِي وَبَيْنَكَ ۖ أَيَّمَا الْأَجَلَيْنِ قَضَيْتُ فَلَا عُدْوَانَ عَلَيَّ ۖ وَاللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٌ
سوره الزمر (67) : وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ وَالْأَرْضُ جَمِيعًا قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَالسَّمَاوَاتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ ۚ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ
سوره الزخرف (13) : لِتَسْتَوُوا عَلَىٰ ظُهُورِهِ ثُمَّ تَذْكُرُوا نِعْمَةَ رَبِّكُمْ إِذَا اسْتَوَيْتُمْ عَلَيْهِ وَتَقُولُوا سُبْحَانَ الَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُ مُقْرِنِينَ
سوره الذاريات : کل سوره
سوره الطور : کل سوره
سوره الممتحنة : کل سوره
سوره الصف : کل سوره
سوره نوح : کل سوره
سوره المرسلات : کل سوره
سوره القدر : کل سوره
سوره الإخلاص : کل سوره
سوره الفلق : کل سوره
سوره الناس : کل سوره
T