پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در چه روزی از ماه‌های قمری باغ فدک را به حضرت زهرا( سلام الله علیها ) بخشید؟

شیعه نیوز: با جست‌وجویی که در منابع تاریخی و روایی انجام گرفت، روز بخشیده شدن فدک به حضرت زهرا( سلام الله علیها ) توسط پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) یافت نشد. همان‌طور که زمان دقیق برخی از حوادث تاریخی دیگر از این نوع در تاریخ ثبت نشده است و این به معنای غیر مستند بودن و واقعیت نداشتن آنها نیست.

آنچه در منابع روایی آمده این است که؛ پس از نزول آیه‌ی شریفه‌ی «و حقّ نزدیکان را بپرداز، و (همچنین حق) مستمند و وامانده در راه را! و هرگز اسراف و تبذیر مکن»،[1] پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم )، فدک را به حضرت زهرا( سلام الله علیها ) بخشید.[2]

همچنین در نقل دیگری از امام صادق( علیه السلام ) آمده است که، «پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) پس از فتح فدک وارد مدینه پیش فاطمه( سلام الله علیها ) آمد و فرمود: دخترم! خدا فدک‏ را به پدرت رد کرد، و آن را مخصوص به خود او گردانید که مسلمانان بر آن حقّى ندارند، و من به آن هر کارى که خواهم بکنم. مادرت‏ خدیجه را بر من مهرى است، و پدرت فدک را در مقابل آن مهر براى تو قرار داد و من آن را به تو و به فرزندانت بخشیدم. سپس پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) پوستى را طلبید و على بن ابى طالب( علیه السلام ) را خواست، و به او فرمود: براى فاطمه فدک را بنویس که من به او بخشیدم که بخششى باشد از رسول خدا. پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) بر آن على بن ابى طالب، غلام رسول خدا و امّ ایمن را شاهد گرفت، و فرمود: امّ ایمن زنى است از اهل بهشت».[3]

البته مشاهده می شود که با استفاده از برخی روایات[4]، تلاش شده تا روز مشخصی به عنوان تاریخ دقیق این واقعه، مشخص شود، اما روایات یاد شده، در ارتباط با موضوع ازدواج حضرت زهرا( سلام الله علیها ) بوده و ربطی به موضوع فدک ندارد.

برای آگاهی بیشتر درباره‌ی بحث تاریخی فدک و جریانات مربوط به آن نمایه‌های زیر را مطالعه کنید:

1. «برگرداندن فدک به فرزندان حضرت علی ( علیه السلام ) در زمان خلافت او»، سؤال 3425
2. «امام علی ( علیه السلام ) و فدک»، سؤال 5085
3. «زمان غصب فدک و آتش زدن خانۀ حضرت زهرا»، سؤال 7591
4. «هدیه بودن فدک، و شاهدان حضرت زهرا بر مالکیت فدک»، سؤال 24615
5. «استدلالات قرآنی فاطمه زهرا( سلام الله علیها ) برای اثبات مالکیت فدک»، سؤال 24738

[1]. «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى‏ حَقَّهُ وَ الْمِسْکینَ وَ ابْنَ السَّبیلِ وَ لا تُبَذِّرْ تَبْذیراً»؛ اسراء، 26.

[2]. عیاشى، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، محقق و مصحح: رسولى محلاتى، هاشم، ج 2، ص 287،‏ المطبعه العلمیه، تهران، چاپ اول، 1380ق؛ طبرى آملى کبیر، محمد بن جریر بن رستم، المسترشد فی امامه علی بن ابی طالب علیه السلام، محقق و مصحح: محمودى، احمد، ص 501 و 502، کوشانپور، قم، چاپ: اول، 1415 ق؛ فرات کوفى، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفى، تحقیق: محمودی، محمد کاظم، ص 239 و 240، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى، تهران، چاپ اول، 1410ق.

[3]. قطب الدین راوندى، سعید بن هبه الله، الخرائج و الجرائح، ج 1، ص 112 و 113، مؤسسه امام مهدى عجل الله تعالى فرجه الشریف، قم، چاپ اول، 1409ق؛ مجلسى، محمد باقر، بحار الانوار، ج 29، ص 114 – 116، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.

[4]. شیخ مفید، مسار الشیعه، ص 58، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق: «و فی یوم النصف منه لخمسه اشهر من الهجره عقد رسول الله( صلی الله علیه و آله و سلم ) لامیر المؤمنین علی( علیه السلام ) على ابنته فاطمه( علیه السلام ) عقده النکاح و کان فیه الاشهاد له و لها الاملاک‏»؛ کفعمى، ابراهیم بن على، المصباح (جنه الامان الواقیه و جنه الایمان الباقیه)، ص 512، دار الرضی (زاهدی)، قم، چاپ دوم، 1405ق؛ بحار الانوار، ج 95، ص 188: «... و یوم الرابع عشر من ذی الحجه املاک الزهراء( علیه السلام )‏...».

آیات مرتبط

سوره الإسراء (26) : وَآتِ ذَا الْقُرْبَىٰ حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا

T