به گزارش «شیعه نیوز»، اگرچه طلاق می تواند به دلایل مختلف از جمله افزایش استرس ها، مشکلات مالی، عدم شناخت کافی، تفاوت های فرهنگی، اعتقادی و... رخ دهد اما با این وجود آسیب ها و عوارض متعدد اجتماعی، روانی، امنیتی، مالی، عاطفی و جنسی بسیاری برای زن و مرد و نیز خانواده ایجاد می کند که ممکن است تبعات آن ها گاهی تا سال ها ادامه یابد.
اینکه این آسیب ها چه مواردی هستند و چگونه زنان، مردان و کودکان متاثر از آن ها می شوند، از جمله مواردی هستند که در گفت و گویی که با علی فتحی آشتیانی، روانشناس و مشاور داشتیم، سعی کردیم به آنها پاسخ دهیم.
تاثیر طلاق بر فرزندان
فتحی در خصوص طلاق و تاثیر آن بر فرزندان گفت: فرزندان نسبت به زنان و مردان آسیب پذیرترین گروه هستند. وقتی طلاق صورت می گیرد فرزندان خصوصا دختران دچار نوعی مشکلات روان شناختی می شوند؛ زیرا در واقع نقش یک والد را تجربه نمی کنند. هر چقدر هم سنین کودکان پایین تر باشد، آسیب ها می توانند بیشتر باشند؛ زیرا هنوز هویت فرزندان شکل نگرفته است. به نوعی می توانیم بگوییم تا سن 7 سالگی آسیب ها بسیاری می تواند بر کودکان وارد شود.
وی افزود: آسیب های روانشناختی ممکن است به سمت اضطراب، افسردگی و عدم هویت یابی کامل رود. چون دختران و پسران نیاز به این دارند تا نقش هر دو والد را تجربه کنند. برای مثال اگر پدر به اندازه کافی در کنار فرزند نباشد کودک پسر نمی تواند الگوی خوبی از یک مرد داشته باشد. اگر فرزند دختر باشد و مادر همراهش نباشد نمی تواند همانند سازی نقشی از طریق مادر داشته باشد. در واقع فرزندان هم از نظر هویت یابی دچار مشکل می شوند و هم دچار مشکلات روان شناختی متعدد از قبیل افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات اجتماعی از قبیل کم رویی، خجالت و... می شوند.
این روانشناس افزود: از طرفی چون برچسب فرزند طلاق روی این کودکان است از این رو آنها بیشترین آسیب را به لحاظ اجتماعی خواهند دید. در جمع دوستان خود نمی توانند نقش بسیار موثری داشته باشند. اعتماد به نفس خود را از دست می دهند. در مدرسه نیز ممکن است نتوانند عملکرد خوبی داشته باشند.
مشکلات اقتصادی زنان پس از طلاق
فتحی در خصوص مشکلات اقتصادی پس از طلاق گفت: آسیبی که معمولا در اثر طلاق و جدایی به زنان وارد می شود نسبت به مردان بیشتر است. زنان به دلایلی مختلف آسیب پذیریشان در مقابل طلاق بیشتر است. از جمله اینکه زنان عاطفی تر و احساسی تر هستند و لذا پذیرش این مساله برایشان دشوار تر است. به ویژه زنانی که در واقع مشکلات اقتصادی دارند.
فتحی افزود: تامین مخارج زندگی و خصوصا مسکن برای زنانی که با مشکلات اقتصادی مواجه هستند دشوارتر خواهد بود و ممکن است این امر آنها را وادار به کارهایی کنند که شایسته خود نمی دانند. این موضوع برای زنان کم سواد و فاقد مهارت به صورت حادتری جلوه می کند. هم چنین ممکن است طلاق، شغل افراد را تحت تاثیر قرار دهد و آنها نتوانند به شغل سابق خود به دلیل جدایی و تبعات آن ادامه دهند و این امر به مشکلات اقتصادی آنان اضافه می شود.
آسیب ها و مشکلات روان شناختی
فتحی در خصوص آسیب ها و مشکلات روان شناختی افراد پس از طلاق گفت: وجود مشکلات روان شناختی از قبیل افسردگی در زنان می تواند در اثر طلاق بسیار بیشتر باشد. کمبود معاشرت و تفریح ها به علت مسائل شهرنشینی در کلانشهرها، بر مشکلات عاطفی زن می افزاید. البته مشکلات روحی پس از طلاق به مراتب بیش از صدمات جسمانی آن است. زن مطلقه به علت نداشتن استقلال اجتماعی از پایگاه اجتماعی معینی برخوردار نیست و به خانواده پدر یا برادر وابسته است
برچسب مطلقه بر زنان و تاثیرات آن
فتحی در خصوص برچسب مطلقه بر زنان و تاثیر آن گفت: بارها این جملات را می توان از زنان شنید که از وقتی جدا شده اند تعاملاتشان کمتر شده است چون راحت نمی توانند با دیگران رابطه برقرار کنند. زیرا تا اطرافیان می فهمند، ممکن است نگاه متفاوتی نسبت به آنها داشته باشند یا انتظارات متفاوتی از آنها داشته باشند. بنابراین این افراد دایره تعاملات خود را در مقایسه با قبل کاهش می دهند و ترجیح می دهند با کسانی رفت و آمد کنند که چیزی راجع به زندگی قبل آنها ندانند. بنابراین برچسب مطلقه همواره با آسیب ها و مشکلات روحی و روانی همراه است.
عدم تمایل به ازدواج مجدد در زنان
فتحی در خصوص تمایل زنان به ازدواج مجدد پس از طلاق گفت: ازدواج مجدد در خانم ها پس از طلاق به شدت کاهش پیدا می کند؛ چون اعتماد به نفس خود را از دست می دهند. از سوی دیگر لازمه یک زندگی مشترک ایجاد اعتماد بین طرفین است. وقتی اعتماد در ازدواج قبل از بین برود، بازسازی آن برای بار دیگر بسیار دشوار خواهد بود.
وی افزود: با توجه به فرهنگ غالب جامعه ما که زنان باید مورد خواستگاری قرار بگیرند و حتی در سنین پایین هم باید منتظر خواستگار باشند. طلاق شانس مورد خواستگاری قرار گرفتن این زنان را کاهش می دهد و همین مساله خود می تواند آسیب زا باشد و مشکلات بیشتری فراهم کند. اما مردان معمولا این مسائل را ندارند. مردان حتی اگر هم جدا شوند و به خواستگاری فرد دیگری بروند، برای خانواده ها چندان امر غیر معمول و مهمی نیست. بنابراین شانس مجرد ماندن برای زنان در مقایسه با مردان بیشتر است. طبیعتا مجرد ماندن هم برای کسی که یک زندگی متاهلی را تجربه کرده دشوار تر است.
این روانشناس افزود: در فرهنگ ایرانی زنان مطلقه برای ازدواج، از اعتبار کمتری برخوردارند و مردی که ازدواج نکرده است کمتر به سراغ آن ها می رود و در اغلب موارد مردانی که زنان خود را از دست داده یا همسر خود را طلاق داده اند، به خواستگاری آن ها می روند، در این شرایط زن مطلقه دیگر نمی تواند آزادانه حق انتخاب داشته باشد و سطح توقعات او از طرف مقابل، بسیار تنزل می کند و بسیاری از شرایط ناگوار را به اجبار پذیرا می شود؛ زیرا در غیر این صورت برای همیشه تنها خواهد ماند.
تاثیر طلاق بر مردان
فتحی در خصوص تاثیر طلاق بر مردان گفت: مردان نسبت به زنان آسیب کمتری می بینند؛ به این دلیل که مرتب سرکار می روند و روابط اجتماعی زیادی دارند. از این رو برخی از نیازهای عاطفی شان را در محل کار تامین می کنند. از طرفی امکان ازدواج مجدد به دلیل ساختارهای فرهنگی جامعه برای مردان نسبت به زنان راحت تر است و به دنبال این امر آسیب هایی که ممکن است در اثر تجرد پس از طلاق برای مردان حاصل شود کمتر است.
فتحی در نهایت افزود: با افزایش تاب آوری، صبر، تحمل و بردباری و نیز با کمک گرفتن از روانشناسان و متخصصان می توان تا حدود زیادی جلوی این امر را گرفت.