شیعه نیوز: کتاب‌های روایی نقل می‌کنند که امام موسای کاظم( علیه السلام ) فرزندی به نام قاسم داشته‌اند،[1] اما از زندگی ایشان گزارش چندانی در منابع روایی و تاریخی وجود نداشته و تنها مطالب محدودی نقل شده است.
با این وجود، از همان نقل‌های اندک چنین برمی‌آید که قاسم بن موسی( علیه السلام )، مورد محبت و علاقه پدر خود بوده است؛ امام کاظم( علیه السلام ) فرمود: «من به فرزندم فلان (امام رضا) وصیت نموده‌ام و در ظاهر فرزندان دیگرم را نیز در وصیت با او شریک کرده‌ام، اما در باطن تنها امام رضا( علیه السلام ) را وصی خود قرار داده‌ام. اگر اختیار در دست من بود؛ جهت علاقه و محبتی که به فرزندم قاسم دارم، او را وصی خود می‌کردم؛ اما اختیار این امر در دستان خداوند است».[2]
همچنین نقل است که امام کاظم( علیه السلام ) هنگام وفات یکی از فرزندانش، خطاب به فرزندشان قاسم فرمودند تا به بالین برادر رفته و آیاتی از قرآن را تلاوت کند.[3]
در مورد قبر ایشان در حلّه باید گفت؛ در برخی منابع تاریخی به این موضوع اشاره شده است. به عنوان نمونه، یاقوت حموی در معجم البلدان، تصریح می‌کند که قبر قاسم بن موسی در منطقه شُوشَة و در اطراف حله قرار گرفته است.[4]
در مورد ثواب زیارت ایشان روایتی از امام رضا( علیه السلام ) نقل شده است که از لحاظ دانش حدیث‌شناسی، نمی‌توان بدان اعتماد کرد.[5]
در برخی گزارش‌ها در کتب معاصر، ماجرای فرار ایشان از دست هارون به تفصیل بیان شده است که تا کنون نتوانستیم منبع معتبری در این زمینه بیابیم.
[1]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 244، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ ابن طاووس، علی بن موسی، طرف من الأنباء و المناقب، ص 497، مشهد، تاسوعا، چاپ اول، 1420ق؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة، ص 315، قم، منشورات الشریف الرضی، چاپ اول، 1418ق.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 1، ص 314، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. همان، ج 3، ص 126.
[4]. یاقوت حموی، شهاب الدین ابو عبدالله، معجم البلدان، ج 3، ص 372، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، 1995م.
[5]. آل بحرالعلوم طباطبایی، تحفة العالم فی شرح خطبة المعالم(ملحق به بحار الانوار علامه مجلسی، ج 48، ص 311)، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
«و ما هو معروف فی الألسنة من أن الرضا قال فیه من لم یقدر على زیارتی فلیزر أخی القاسم کذب لا أصل له فی أصل من الأصول و شأنه أجل من أن یرغب الناس فی زیارته بمثل هذه الأکاذیب».
T