شیعه نیوز: هانی بن ابی حیه[1] یا حیوه[2] یا حیه[3] بن علقمة[4] الوادعی،[5] الهمدانی[6] از قبیله همدان(نه شهر همدان ایران) و از اهالی یمن بود که در مهاجرت جمعی به کوفه کوچ کرده بودند.
هانی بن ابی حیه، ابتدا با مالک اشتر بود و در جریان درگیری‌هایی که در نهایت به قتل عثمان انجامید، مالک او را با هزار سواره به منطقه مرزی حلوان فرستاد تا مراقب آن‌جا باشد. او نیز در منطقه دینور با گروهی از شورشیان کرد درگیر شد و آنان را شکست داد.[7]
اما بعد از شهادت امام علی(علیه السلام ) و در زمان امامت امام حسن(علیه السلام ) او در جبهه مخالف شیعیان قرار گرفت تا جایی که در شهادت دادن علیه چهارده نفر از شیعیان؛ مانند حجر بن عدی - که به شهادتشان انجامید - نقش مهمی داشت.[8]
در زمان امامت امام حسین(علیه السلام ) نیز او یکی از فرمانبران و پیروان عبیدالله بن زیاد و از طرفداران بنی‌امیه بود.[9] در همین راستا بود که عبیدالله او را به همراه فرد دیگری به نام زبیر بن اروح مأمور رساندن سر هانی بن عروه و مسلم بن عقیل برای یزید بن معاویه کرد. یزید نیز بعد از گفت‌وگو و مشورت با آنان، قدردانی از آنها را به عبیدالله سفارش کرد.[10]
در هنگام قیام مختار نیز هانی بن ابی حیه از او خواست که از قیام دست برداشته و به دنبال فتنه‌گری نباشد![11]
[1]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق، ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج 5، ص 270، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.
[2]. ابن شهر آشوب مازندرانى، المناقب، ج 4، ص 94، قم، علامه، چاپ 1379 ق.
[3]. ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق، شیری، علی، ج 5، ص 62، دار الاضواء، بیروت، 1411ق.
[4]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 5، ص 534 – 535، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق.
[5]. تاریخ الطبری، ج 5، ص 270.
[6]. دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، ص 242، قم، منشورات الرضی، 1368ش؛ أنسابالأشراف، ج 2، ص 85.
[7]. أنساب الأشراف، ج 5 ، ص 535 – 536.
[8]. همان، ص 253- 254.
[9]. تاریخ الطبری، ج 5، ص380.
[10]. همان.
[11]. همان، ص 578.