شیعه نیوز: اهل کتاب همه یکسان نیستند، طایفه اى از آنها (به طاعت خدا) ایستاده، آیات الهى را در دل شب تلاوت مى کنند و سر به سجده مى نهند.
استاد محسن قرائتی در تفسیر نور به ارائه «نکات ناب» و «پیام های زیبای آیات قرآن کریم» پرداخته که در این نوشتار، آیه ۱۱۳، ۱۱۴ و ۱۱۵ سوره مبارکه آل عمران ارائه می شود.
* آیه ۱۱۳
لَیْسُوا سَواءً مِنْ أَهْلِ الْکِتابِ أُمَّهٌ قائِمَهٌ یَتْلُونَ آیاتِ اللَّهِ آناءَ اللَّیْلِ وَ هُمْ یَسْجُدُونَ
* ترجمه
اهل کتاب همه یکسان نیستند، طایفه اى از آنها (به طاعت خدا) ایستاده، آیات الهى را در دل شب تلاوت مى کنند و سر به سجده مى نهند.
* نکته ها
این آیه و آیه بعد، صفات خوب گروهى از اهل کتاب را بیان مى دارد که عبارت است از قیام به اطاعت خدا، تلاوت کتاب آسمانى، سجده، امر به معروف و نهى از منکر و سرعت در کارهاى خیر. شاید همین اعمال، بیانگر «حبل اللّه» در آیه قبل باشد.
همانگونه که تلاوت قرآن براى مسلمین به همراه اقامه نماز مورد ستایش الهى است، [۱] تلاوت کتب آسمانى، همراه با عبادت و سجده براى اهل کتاب نیزمورد ستایش است. «یتلون… یسجدون»
خداوند در این آیه به ارزش علم، عمل، تداوم، نشاط و عشق و جهت داشتن اشاره کرده است. با کلمه «یتلون» به علم، با کلمه «یسجدون» به عمل، با عبارت «اناء اللیل» به تداوم و با کلمه «قائمه» به عشق و نشاط و با عبارت «آیات اللّه» به جهت اشاره کرده است.
* پیام ها
۱- خوبى و کمال را از هر گروه و طایفه اى که باشد، بپذیریم و بدان اقرار کنیم. در کنار انتقاد از دیگران، از خوبى هاى آنان غافل نشویم. «من اهلالکتاب امّه قائمه»
۲- یکى از راه هاى جذب و دعوت دیگران، اقرار و اعتراف به کمالاتِ آنان است. «من اهلالکتاب امّه قائمه»
۳- عبادت، نیاز به همّت، جدّیت، عشق و آمادگى دارد. «امّه قائمه»
۴- تلاوت آیات خدا و سجده هاى شبانه، موجب ستایش خداوندى است. «یتلون آیات اللّه آناء اللیل»
۵ – تلاوت آیات الهى و سجده به درگاه او، قیام به امر الهى است. «قائمه یتلون»
۶- شب و بالاخص سحر، بهترین وقت براى مناجات است. «آناء اللیل»
۷- عالى ترین حالات عبادت، سجده است. «و هم یسجدون»
* آیه ۱۱۴ و ۱۱۵
یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحینَ
وَ ما یَفْعَلُوا مِنْ خَیْرٍ فَلَنْ یُکْفَرُوهُ وَ اللَّهُ عَلیمٌ بِالْمُتَّقینَ
* ترجمه
آنان به خدا و روز قیامت ایمان دارند و امر به معروف و نهى از منکر مى کنند و در کارهاى خیر شتاب مى ورزند و آنان از افراد صالح و شایسته هستند.
و آنچه از خیر انجام دهند، هرگز درباره آن ناسپاسى نبینند و خداوند به (حال) پرهیزکاران داناست.
* نکته ها
همان گونه که در سوره ى بقره آیه ۳، در کنار ایمان، نماز مطرح شده است، «الّذین یؤمنون بالغیب و یقیمون الصلوه» در این آیه نیز در کنار ایمان، امر به معروف و نهى از منکر آمده است. «یؤمنون… یأمرون»
شیوه ى قرآن آن است که امر به معروف را قبل از نهى از منکر مى آورد. آرى، اگر درهاى معروف باز شود، راه منکر بسته مى شود. ازدواج آسان، جلو فحشا را مى گیرد. نماز، انسان را از فحشا و منکر باز مى دارد. اشتغالِ صحیح مى تواند مانع فسادهاى اجتماعى گردد. شخصیّت دادن به افراد، آنان را از سقوط به ابتذال باز مى دارد.
صالحان کسانى اند که همگان آرزوى ملحق شدن به آنان را دارند: «اَلحِقنى بالصّالحین» [۲] و هر مسلمانى در هر روز، پنج مرتبه به آنان سلام مى کند. «السلام علینا و على عباد اللّه الصالحین»
در بینش الهى، هیچ عمل صالحى ضایع نمى شود. «فلن یُکفروه» البتّه چنانکه در قرآن مى خوانیم: «انّما یتقبّل اللّه من المتّقین»[۳] شرط قبولى، ایمان و تقواست، لذا در اینجا مى فرماید: ما خود مى شناسیم که متّقین چه کسانیند که باید عملشان مورد قبول واقع شود.
* پیام ها
۱- امر به معروف و نهى از منکر، در ادیان دیگر نیز مطرح بوده است. «اهل الکتاب… یأمرون بالمعروف»
۲- سجده هاى سحر باید همراه با امر و نهى در روز باشد. «یسجدون… یأمرون»
۳- سرعت در کار خیر، ارزش آن را بیشتر مى کند. «یسارعون فى الخیرات»
۴- سبقت و سرعت صالحان در نیکى ها، موسمى نیست؛ دائمى است.«یسارعون»
۵ – افراد صالح، کسانى هستند که با نشاط و شتاب، به سراغ هر کار خیرى مىروند، نه فقط بعضى از کارها. «الخیرات»
۶- ایمان، عبادت، تلاوت، امر به معروف و نهى از منکر و سرعت در کار خیر انسان را در زمره صالحان مى برد. «اولئک من الصالحین»
پی نوشت:
۱) انّ الذین یتلون کتاب اللّه و اقامواالصلوه وانفقوا مما رزقناهم سرّاً و علانیه یرجون تجاره لن تبور» فاطر، ۲۹
۲) یوسف، ۱۰۸؛ شعراء، ۸۳
۳) مائده، ۲۷