به گزارش «شیعه نیوز»، سفر دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران به عراق ، یک بار دیگر موضوع حل مسائل منطقه از طریق سیستم امنیت جمعی را بامشارکت قدرت های اصلی منطقه مطرح کرده است، آن هم در شرایطی که برغم شکست توطئه تروریسم و تکفیر از جریان مقاومت، منطقه غرب آسیا و خاورمیانه همچنان حال و روز خوبی ندارد.
مشارکت کشورهای محور مقاومت بویژه ایران ، عراق و سوریه به اضافه حزب الله لبنان در نبرد علیه تروریست های تکفیری، نشان داد که همکاری جمعی گره گشای مشکلات امنیتی منطقه است و بدون هماهنگی و همکاری های اطلاعاتی، مبارزه با تروریسم هم پر هزینه و هم زمان بر خواهد بود و این ایده ای است که ایران طی سه دهه گذشته همواره آن را مطرح کرده و مورد تاکید قرار داده است.
در خارج از ایران اما اولین بار بطور جدی، پس از حمله داعش به عراق در 2014 ایده 'سیستم امنیت جمعی' با مشارکت کشورهای ترکیه، عراق، مصر ، ایران و عربستان ، در میان برخی شخصیت ها و کارشناسان عراقی مطرح شد.
عمار حکیم رئیس وقت مجلس اعلای اسلامی عراق و رهبر جریان حکمت فعلی ، اردیبهشت ماه 96 در سخنانی در آستانه ماه مبارک رمضان در جمع مبلغان دینی ، این موضوع را مطرح کرد.
او البته در واکنش به اجلاسی که سعودی ها در ریاض برگزار کرده بودند، طرح یک اجلاس یا نشست دولت های قدرتمند منطقه را مطرح کرد و اینگونه گفت که کشورهای قدرتمند منطقه باید در اجلاسی دور هم بنشینند و مسائل منطقه را از طریق گفت وگو حل و فصل کنند.
تاکید حکیم بر مشارکت همه کشورها در نشستی برای حل مسائل منطقه ، با این جمله وی تکمیل شد که گفت، 'رژیم صدام همان رژیمی است که آمریکا آن را پشتیبانی و آن را سال ها تقویت کرد اما همین که احساس کرد این رژیم قادر به انجام وظیفه و ماموریت لازم نیست، او را کنار زد، بنابراین آمریکا به خاطر مردم عراق، رژیم صدام را ساقط نکرد، بلکه به خاطر منافع اش بوده است'.
شاید این اشاره غیر مستقیم عمار حکیم به این مساله بود که قدرت های خارجی نمی توانند ، یا نمی خواهند دلسوز ملت های منطقه باشند و یا اساسا منافع آنان در ادامه بحران های منطقه ای است.
حکیم در تکمیل حرف هایش که بعدا این ایده وی را برخی کارشناسان و شخصیت های عراقی هم پی گرفتند ، این را هم گفت که این پنچ کشور با حضور در اجلاسی مشترک می توانند به صورت شفاف و صادقانه همه مسائل و مشکلات منطقه را مطرح کرده و راه حل های لازم را برای خروج از بحران هایی که منطقه را فراگرفته، ارائه کنند.
اکنون نزدیک به 8 سال است که از بحران سوریه می گذرد و میلیون ها انسان قربانی دخالت های خارجی در این کشور شده اند و تمامی زیرساخت های سوریه و بخش های شمالی و غربی عراق از این بحران امنیتی ویران شده و یا بیش از 70 درصد آسیب دیده است و در چنین شرایطی قدرت های غربی با توهم اینکه در حال جلوگیری از انتقال کانون های تروریسم به کشورهای خود هستند، در برابر طرح های مهار تروریسم در منطقه ، کارشکنی کرده اند.
حالا خیلی از کارشناسان و ناظران منطقه معتقدند که دولت های خارج از منطقه دستکم از انفجار و یا آستانه انفجار یک بحران منطقه ای چندان نگرانی ندارند، مثلا تصور کنید اگر داعش در سوریه دولت خود را تشکیل می داد و یا در عراق و سوریه به این موفقیت نائل می شد ، امروز تروریسم اولین دولت خود را با مرزهای جغرافیایی تشکیل داده بود، اما نکته اینجاست که از این کانون ناامنی، بیشترین آسیب را کشورهای منطقه می دیدند، نه دولت های غربی.
نمونه واضح تر سیاست های آمریکا و دولت های غربی را می توان در نشست ژنو مشاهده کرد که آمریکایی ها و غربی ها در ابتدا همه زور خود را زدند تا بشار اسد به هر قیمتی از قدرت کنار برود و اساسا آینده سوریه و نفوذ و گسترش گروه های تروریستی ، برای آنها اهمیتی نداشت. حتی غربی ها در تحقق اهداف خود در منطقه ، گروه های تروریستی را هم از نظر مالی و هم تسلیحاتی کمک کردند.
اما ، نمونه یک همکاری جمعی منطقه ای نشان داد که موفق تر بوده است؛ در شرایطی که نشست ژنو بیشتر به نوعی وقت کشی تعبیر می شد، نشست کشورهای منطقه در آستانه و سوچی با مشارکت فعال ایران ، ترکیه و روسیه ، اثرات عملی تری داشته است و سوریه را به سمت خلاصی از بحران هدایت کرده است.
همکاری های جمعی در منطقه الزاماتی هم دارد ؛ اول اینکه دولت ها حق حاکمیت یکدیگر را بطور عملی محترم بشمارند، نه اینکه همانند بحران سوریه، برخی دولت های منطقه تلاش کنند تا یک دولت مستقل ملی را سرنگون کنند.
دوم ، کمک به ثبات و امنیت کشورها در برابر حملات تروریستی و سوم ورود به مذاکرات عمیق و در عین حال به دور از دخالت قدرت های خارج از منطقه است.
الزامات دیگری هم می توان بر شمرد ، از جمله گشودن درهای گفت وگوهای دوجانبه و رایزنی های چند جانبه در خصوص مهمترین مسائل منطقه مانند، بازسازی کشورهای آسیب دیده از تروریسم ، محیط زیست ، آب و ...
اکنون سفر روحانی به عراق، یک فرصت دیگر آفریده است تا با الگوگیری کشورهای منطقه ، ایجاد چنین سازوکاری برای تامین امنیت منطقه طراحی شود. به نظر می رسد ترکیه آمادگی حضور و مشارکت در چنین سیستمی را داشته باشد و مصری ها هم به این ایده پاسخ منفی نخواهند داد.
دست آخر هم کشورهایی که سیاست های یکجانبه گرایانه و ترامپیستی را در منطقه دنبال می کنند، به این جمع بندی خواهند رسید که برای حل مشکلات و معضلات منطقه باید راهکارهای جمعی حل مساله را در دستور کار قرار دهند و خواهند دانست که همکاری جمعی ، تنها و آخرین راه رسیدن به ساحل ثبات و آرامش منطقه بوده و توسعه و پیشرفت کشورهای منطقه نیز در نهایت در گرو ثبات و امنیت است، مسیری که ایران و عراق در آن گام برداشته اند.