کودک آزاری یا کودک بازاری؟ مسئله این است!
البته اگر فکر کنیم که موضوع به همین جا که یک خانواده تعدادی از عکس های فرزند خود را در اینستاگرام منتشر و عده ای هم لایک می کنند، ختم می شود کاملاً نگاهی ساده و سطحی به ماجرا است.
خانم محرابی که چند ماهی است وارد این بازار شده، صفحه ای از عکس های فرزندش در اینستاگرام باز کرده و می گوید: برای دل خودم عکس های فرزندم را اینستاگرام منتشر می کردم. در ابتدا بیشتر افرادی که صفحه ام را دنبال می کردند فامیل بودند اما بعد از مدتی تعداد فالورهایم بیشتر شد. سعی کردم افراد فالو کننده را محدود کنم تا اینکه یک روز پیغامی از یک فرد ناشناس دریافت کردم.
وی می افزاید: در پیغام به من پیشنهاد کرده بودند که چرا اجازه نمی دهید فرزندتان معروف شود. ما با شما قرار دادی می بندیم و از عکس ها فیلم های فرزندتان استفاده می کنیم ما به ازای هر آگهی ۲ تا ۵ میلیون تومان دریافت می کنیم که از این مبلغ ۱۵ تا ۲۰ درصد مبلغ کل قرارداد آگهی به شما می رسد.
وی تاکید می کند: من قبول نکردم چون احساس می کردم این نوعی تجارت است اما موضوع را با یکی از اقوام مطرح کردم اما اون این کار را اصلاً بد نمی دانست به خاطر همین به همان فرد پیغام داد که فرزندش ۵ سالش است و می تواند با آنها همکاری کند اما در کمال ناباوری آن فرد پیغام داد که فرزند شما هم سنش بالاتر از ۳ سال است و هم پسر است که به درد ما نمی خورد!
پاکنژاد دیگر فعال کم تجربه در این حوزه نیز با بیان اینکه بارها از سوی افراد و شرکت های مختلف برای دختر ۲ سال و نیمه اش پینشهاد تبلیغات اینستاگرامی شده، می افزاید: دختر من چشم های سبز و موهای صاف و روشنی دارد که این باعث شده بارها وقتی عکسش را در اینستاگرام توسط خودم یا اقوام منتشر کرده ام پیشنهاد هایی برای تبلیغات اینستاگرامی دریافت کند.
وی می افزاید: بالاخره هر انسانی کنجکاو می شود تا حداقل پیشنهادهای آنها بشنود. چندباری با برخی از آنها صحبت کرده ام اما تا به حال با هیچکدام همکاری نکرده ام. برای مثال یکی از آنها تاکید کرد که دخترم را به آتلیه ای مجهز می برند و عکس های حرفه ای از او می گیرند که برای یک شرکت تولید پوشک کودک است. علاوه بر لباس هایی که توسط شرکت به دخترم داده می شود برای هر تبلیغ یک میلیون تومان هم به ما داده می شود. آنها می گفتند که در طول ما حداقل ۸ تا ۱۰ مورد از این تبلیغ ها دارند.
وی خاطر نشان کرد: یک فرد دیگر هم تماس گرفته بود و می گفت آیا دخترتان حرف هم می زند؟ گفتم که در حد چند کلمه. آنها می گفتند اگر دختران را آموزش دهید که اسمی که مد نظر ما است را در تبلیغ بگوید برای هر تبلیغ تا ۳ میلیون تومان هم پرداخت می کنیم.
به یکی از مادرهایی که فرزندش صفحه مخصوص خود را در اینستاگرام دارد و بیش از ۲۰۰ هزار نفر بازدید کننده دارد پیغام می دهیم. تاکید می کند که مبلغ فیلم با عکس متفاوت است. هر عکس ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تومان و هر فیلم تا ۳ میلیون تومان دریافت می کنند.
اذیت و آزارهای پیدا و پنهان کودکان از فعالیت تبلیغاتی
علاوه بر تبعات روحی و دراز مدت، ماجرای حضور جدی و حرفه ای کودکان در موضوعات تبلیغاتی، اتفاقات جسمی و فوری را هم به دنبال دارد. مثلاً هنگامی که با یک شرکت فعال در زمینه تبلیغات کودکان تماس گرفته و عکسی پیدا شده در گوگل را به آنها به عنوان فرزندمان معرفی می کنیم، شرایط را تا حدودی برایمان توضیح می دهند.
مثلاً حضور در یک فشن شو کودکان، حدود ۶-۷ ساعت زمان را در طول یک روز به خود اختصاص می دهد و علاوه بر تمرینات در همان روز، در روزهای قبل تر نیز نیازمند چند ساعت تمرین و تست لباس است.
از سوی دیگر، هنگامی که سوال می کنیم ممکن است از لوازم آرایشی برای بهتر دیده شدن کودکان استفاده کنند؟ پاسخ شان مثبت است و معتقدند که "استفاده از این لوازم، هم در زمان عکاسی و فیلمبرداری و هم حضور در برخی مجالس خاص و نمایش ها، بعضاً ضروری خواهد بود تا تاثیر بیشتری روی مخاطب بگذارد! " طبیعی و واضح است که چنین لوازمی، چه تاثیرات مخربی روی پوست و جسم یک کودک خردسال به جای می گذارد و تبعات آن در آینده نیز دامنگیر او خواهد بود.
البته درآمد این آزار رساندن به فرزند معصوم مان نیز کم نیست و گاهی تا ۲ میلیون در روز نیز می رسد. اما هزینه - فایده آنی و آتی آن چیست!؟
مثل خیلی از تغییراتی که جامعه امروز کرده است، کودکان کار نیز تغییر کرده اند. اگر سری به صفحه سلبریتی ها و بازیگران بزنید خواهید دید که آنها عکسی از یک کودک با لباس های پاره و چرک در چهارراه یک خیابان بالای شهر را گذاشته اند کودکانی که در حال گدایی یا فروختن فال و آدامس به شیشه خودروهای میلیاردی چسبیده اند و فلان سلبریتی ابراز نگرانی از حال جامعه و آینده آنها می کند، اما کمتر دیده اید که همان آقا یا خانم سلبریتی عکس کودکان کار با لباس های رنگارنگ و عینک های دودی که به صورتشان گریه می کند را مورد نکوهش قرار دهند.
از سوی دیگر، حالا نگاه تعداد زیادی از اقشار جامعه به این مادران، مادرانی موفق و الگوست؛ طوری که حتی سوالات مشاوره‌ای خود را نیز از این مادران می‌پرسند. در حالی که این مادران پیش از آنکه برای فرزندشان مادری کنند، برای صفحات اینستاگرامشان حکم مادر را دارند تا بتوانند با جذب مخاطب بیشتر از طریق تبلیغ توسط کودکانشان، کسب درآمد کنند.
امروز کودکان کار نیز مانند خیلی دیگر از چیزهای جامعه شکل عوض کرده اند. مانند گذشته درون و بیرونشان یکی نیست. رنگ و رخی زیبا دارند اما کودکان کار واقعی امروز اینها هستند و مادران نمونه، تبدیل شده اند به مدیر برنامه هایی خوش پوش و شیک که فرزندشان را بیشتر یک وسیله کسب درآمد می بینند؛ افسوس.