به گزارش «شیعه نیوز»، سه هفته گذشته، روزها و هفته های بسیار دشواری برای معارضین مسلح سوری بود، زیرا پیشروی های نیروهای ارتش سوریه با حمایت هوایی روسیه، آن ها را از مهمترین غنیمت خود، یعنی شرق حلب تا حد زیادی محروم ساخته است. در این میان و در شرایطی که احتمال کاهش حمایت دولت جدید آمریکا از این گروه ها وجود دارد، استراتژی جدید آن ها برای ادامه فعالیت چیست؟
سه سال پس از آنکه سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) مخفیانه ارسال تسلیحات برای معارضین سوری را ـ که واشنگتن آنها را «میانه رو» می خواند ـ آغاز کرد، ناکامی های مکرر این گروه ها در عرصه میدانی در کنار نگرانی از استراتژی رئیس جمهور منتخب آمریکا، آن ها را به سمت بررسی گزینه های دیگر سوق داده است.
روزنامه «واشنگتن پست» که در مطلبی به بررسی این موضوع پرداخته، می نویسد: یکی از گزینه های محتمل، وارد شدن به یک اتحاد آشکار با تروریست های وابسته به القاعده و نیز دیگر گروه های افراطی تر است. گزینه دیگر می تواند دریافت تسلیحات پیچیده تر و سنگین تر از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس باشد. همچنین روی آوردن آن ها به تاکتیک های سنتی تر جنگ چریکی همچون استفاده از تک تیراندازها و انجام حملات محدود علیه اهداف دولت سوریه و نیز روسیه، از جمله گزینه های محتمل است.
یک سال و نیم پیش، معارضین قلمرو قابل توجهی را در داخل سوریه در اختیار داشتند؛ اما از آن زمان تاکنون، حملات هوایی ارتش سوریه به همراه روسیه، آن ها را تحت فشار قرار داده است. در روی زمین نیز نیروهای نظامی وابسته به ایران در کنار نیروهای حزب الله و نیروهای شیعه عراقی، بخش مهمی از قلمروهای آنان را از دستشان خارج کرده اند. مهمتر از همه اینکه طی سه هفته اخیر، آن ها از بخش عمده ای از متصرفات خود در شرق حلب ـ که از سال 2012 در تصرف داشتند ـ بیرون رانده شدند.
در این میان، ترامپ بیان کرده که اولویتش در سوریه، مبارزه مستقل با داعش است و در این راه، احتمال همکاری با روسیه، دولت سوریه و متحدینش نیز وجود دارد. هرچند هنوز جزئیات استراتژی ترامپ درباره سوریه مبهم است، به هر حال وی رویکرد اوباما را در این زمینه رد و بیان کرده که حمایت واشنگتن از معارضین را قطع خواهد کرد.
تخمین ها حاکی از آن است که در مجموع، دست کم 50 هزار نیرویی که آمریکا آن ها را «میانه رو» می خواند در ادلب، حلب و همچنین مناطق کوچک تری در غرب و جنوب سوریه حضور دارند و انتظار هم نمی رود که بخواهند فعالیت خود را رها کنند.
هرچند این گروه ها سال گذشته و در پی تصمیم دولت آمریکا و عربستان جهت ارسال موشک های «تاو» برای آن ها توانستند قدرت بگیرند، از این گلایه دارند که حمایت آمریکا چندان قابل توجه نبوده و با قید و بندهای زیادی هم همراه بوده است. ریشه این گلایه آنجاست که دولت آمریکا نگران بوده در صورت ارسال تسلیحات ضد هوایی برای معارضین، این تسلیحات به دست داعش افتاده و علیه خود آمریکا و دیگر نیروهای ائتلاف بین المللی مورد استفاده قرار گیرد.
در حال حاضر، معارضینی که از مناطق مختلف بیرون رانده می شوند، به ادلب رفته و در آنجا متمرکز می شوند. این در حالی است که ادلب تحت کنترل حدود 10 هزار نیروی جبهه النصره (گروه وابسته به القاعده که اخیراً نام خود را به «جبهه فتح الشام» تغییر داد) قرار دارد. تقریباً همین تعداد نیروی «احرار الشام»، دیگر گروه تروریستی سوری نیز در این منطقه حضور دارند.
در این میان، برخی کارشناسان، از جمله مایکل فلین که از سوی دونالد ترامپ به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید انتخاب شده، معتقدند که اتحاد میان معارضین و گروه های تروریستی از مدت ها پیش شکل گرفته و امر تازه ای نیست. در ارتباط با همین موضوع، فلین و خود ترامپ، از شکل دادن به یک ائتلاف گسترده، متشکل از آمریکا و روسیه برای اقدام علیه تروریست ها سخن گفته اند.
در این میان، نکته مهمی که مورد توجه قرار گرفته، اقدامات احتمالی جدیدی است که در صورت قطع حمایت آمریکا، معارضین به سوی انجام آن ها حرکت خواهند کرد. همان گونه که اشاره شد، این اقدامات می تواند شامل روی آوردن به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و یا استفاده از تاکتیک های جدید باشد.
در حقیقت، همزمان با مطرح شدن مباحث درباره کاهش یا قطع حمایت آمریکا از معارضین در دوره ترامپ، دیگر بازیگران تلاش خود را برای پر کردن این خلأ در سوریه آغاز کرده اند؛ به عنوان مثال، دولت قطر اعلام کرده، فارغ از اینکه استراتژی آمریکا چه باشد، به حمایت و تأمین مالی و تسلیحاتی معارضین ادامه خواهد داد.
به این ترتیب، آن گونه که مشخص است، حتی در صورت تغییر استراتژی آمریکا در سوریه نیز دیگر بازیگران منطقه ای که طی این پنج سال روی معارضین مسلح و همچنین تروریست های سوری سرمایه گذاری کرده اند، حاضر به پذیرش ناکامی و قطع حمایت های خود نبوده و به اقداماتشان ادامه خواهند داد؛ امری که بدون شک، پیچیدگی های جدیدی را به عرصه معادلات میدانی سوریه افزوده خواهد کرد.