دشت برچی کابل خانه‌ای برای شیعیان افغانستان

شیعه نیوز»، تمام جمعیت منطقه دشت برچی در غرب شهر کابل را تا پیش از سر کار آمدن دوباره طالبان، شیعیان افغانستان تشکیل می دادند، اما طی سه سال اخیر، بسیاری از نیروهای طالبان در این منطقه، ساکن شدند.

به گزارش «شیعه نیوز»، منطقه غرب کابل که به دشت برچی معروف است، در سال‌های اخیر بیش از یک میلیون شیعه را در خود جا داده است؛ اما این مساله، مزیت‌ها و چالش‌هایی را از نظر زندگی شهری برای شیعیان کابل به همراه داشته است.

ورودی منطقه دشت برچی در غرب شهر کابل، میدان شهید «عبدالعلی مزاری» است. تمام جمعیت این منطقه تا پیش از سر کار آمدن دوباره طالبان را شیعیان افغانستان تشکیل می دادند، اما بافت جمعیتی منطقه دشت برچی طی سه سال اخیر تا حدی، تغییر پیدا کرد و بسیاری از نیروهای طالبان همراه با خانواده های خود در منطقه دشت برچی، ساکن شدند.

ویژگی‌های منطقه دشت برچی

منطقه غرب کابل که تا ۲۳ سال پیش، کاملا بیابان و خالی از سکنه بود، طی دو دهه اخیر با سیل مهاجرت شیعیان مواجه شد، شیعیانی از استان‌های مختلف افغانستان به کابل آمده و در این منطقه زمین‌هایی خریداری و به ساخت‌وساز پرداختند. براساس آماری که از سوی طالبان در سال ۲۰۲۳ میلادی اعلام شد، جمعیت کابل حدودا ۶ میلیون نفر است که بیش از یک میلیون نفر از این جمعیت در غرب کابل یا همان دشت برچی ساکن هستند.

از مهمترین مزیت‌های این منطقه شیعه نشین، وجود مراکز متعدد بهداشتی و آموزشی و نیز حسینیه‌ها و مدارس فراوان است. وجود مراکز آموزشی بسیار و مورد اقبال در این منطقه بیانگر علاقه زیاد دختران و پسران شیعه افغانستان به علم آموزی و کسب تخصص است. به همین دلیل، با وجود مشکلات امنیتی و اقتصادی، بیشترین تعداد دانش‌آموزان و دانشجویان به خصوص دختران دانشجو در شهر کابل پایتخت افغانستان از منطقه دشت برچی بودند، البته در سه سال اخیر و با قدرت گرفتن دوباره طالبان، دختران از تحصیل در مدارس از پایه ششم به بالا منع و دانشجویان دختر نیز از دانشگاه‌ها اخراج شدند.

البته بیشتر مدارس و مراکز بهداشتی و خدماتی در منطقه دشت برچی با کمک‌های مردمی، ساخته شده است و دولت سابق افغانستان، بودجه چندانی در این زمینه، صرف نکرد.

ویژگی دیگری که دشت برچی را به یک منطقه با تراکم جمعیت بالا، مبدل کرد، احداث ساختمان‌های بلند و مجلل مسکونی و تجاری بود. صنوف تجاری شکل گرفته در منطقه دشت برچی در طول دو دهه گذشته، زمینه اشتغال را برای خانواده‌های بی‌بضاعت، فراهم کرد.

چالش‌های منطقه دشت برچی

مهم‌ترین چالش شهرسازی در غرب کابل، نبود نقشه مشخص برای خیابان های فرعی و کوچه‌ها و نیز ساخت‌وساز غیراستاندارد خانه‌های مسکونی و تجاری است. شهرداری کابل تا قبل از تسلط طالبان، هیچ‌گونه دخالت و نظارتی بر ساخت‌وسازهای منطقه دشت برچی نداشت، اما این روند با روی کار آمدن طالبان، کاملا برعکس شد. شهرداری کابل در حکومت طالبان برای تعریض خیابان‌های دشت برچی، بسیاری از خانه‌های مسکونی و ساختمان‌های تجاری این منطقه که با هزینه‌های زیاد توسط مردم ساخته شده بود را تخریب و زیان مالی زیادی به مردم دشت برچی، وارد کرد.

بزرگان مردمی شیعه در غرب کابل، تلاش‌های زیادی کردند تا شهرداری کابل در حکومت طالبان را از تخریب ساختمان‌ها در دشت برچی، منصرف کنند، اما این تلاش‌ها به نتیجه ای نرسید.

چالش مهم‌ دیگری که در سه سال اخیر دامن‌گیر شیعیان غرب کابل شده، چالش اجتماعی است. در این مدت خانواده‌های اعضای طالبان در منطقه دشت برچی، ساکن شده‌اند که برای اهالی این منطقه، شناخته شده نیستند و مردم دشت برچی با دید تردید و بی اعتمادی به آنها نگاه می کنند.

از سوی دیگر، مردم منطقه دشت برچی در حکومت سه ساله طالبان همچون حکومت دوره جمهوریت از هرگونه خدمات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی محروم هستند.

عدم توازن ارائه خدمات از سوی دولت‌های گذشته و کنونی بین مناطق مختلف کابل از جمله چالش‌های دیگر مردم منطقه دشت برچی است. این منطقه از مناطق با تراکم جمعیتی زیاد در شهر کابل، محسوب می شود، اما دشت برچی کمتر از مناطق دیگر پایتخت افغانستان از مراکز درمانی و آموزشی دولتی، بهره مند شده است.

شکست برنامه‌های امنیتی در غرب کابل

مهم‌ترین مساله‌ای که شیعیان غرب کابل را به شدت تهدید می‌کند، فعالیت گروه‌های تروریستی از جمله گروهک تروریستی داعش در این منطقه است. دولت سابق افغانستان و حکومت کنونی طالبان همواره تلاش کردند با اجرای طرح‌های امنیتی مختلف، منطقه دشت برچی را امن سازند، اما می توان گفت این طرح ها با شکست مواجه شده و شیعیان این منطقه در طول ۲۳ سال گذشته(۲۰ سال دوره جمهوریت و ۳ سال دوره طالبان) از جهت امنیتی به شدت آسیب‌پذیر بودند.

حکومت طالبان تلاش کرد که با افزایش نیروهای امنیتی در منطقه دشت برچی و ایجاد ایستگاه های پلیس در این منطقه، این چالش را از بین ببرد، اما متاسفانه در این بخش، موفق نبود. بیشتر حملات تروریستی علیه شیعیان افغانستان که تاکنون به شهادت هزاران شیعه این کشور انجامیده، در منطقه دشت برچی در غرب کابل بوده است.

از آنچه گفته شد می‌توان به این نتیجه رسید که مزیت‌های منطقه دشت برچی به مراتب کمتر از چالش‌هایی است که خانواده‌های شیعه در این منطقه با آن، دست و پنجه نرم می کنند.