«شیعه نیوز»: در مقاله ای که در مورد بهترین خیرات برای اموات بود، با رجوع به آیات قرآن و احادیث ائمه معصومین (علیهم السلام) فهمیدیم که خیرات های معنوی در اسلام تاکید شده است. در واقع می توان خیرات های معنوی را یکی از بهترین هدیه ها برای مردگان دانست. به طور کلی خواندن قرآن، نماز، ذکر صلوات و فاتحه جز خیرات های معنوی هستند. اما یکی از کارهایی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته حتی سفارش ادعیه برای اموات است. با انجام اینکار بهترین ذکرها و دعا نیز برای متوفی خوانده می شوند. چرا که در کتاب دعایی که بین سایرین پخش می کنید دعاها و ذکرهای بسیاری وجود دارد و با خواندن هر کدام از آنها باعث می شود ثوابش به روح مرحوم یا مرحومه نیز برسد.
بدون شک استغفار جزء دسته بهترین دعا برای اموات است. چرا که باعث شادی مردگان می شود. در همین راستا توجه شما را به حدیث زیر جلب می نمائیم. امام صادق (علیه السلام) داریم: “مرده به خاطر طلب رحمت و آمرزشی که برای او می شود شادمان می گردد، همان گونه که زنده بوسیله هدیه ای که به او می دهند، خوشحال می گردد.” ذکر استغفار انواع مختلفی دارد مثلا می تواند “أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَىُّ الْقَیُّومُ”، “أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَىُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ”، “أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا إِلهَ إِلاّ هُو الْحَىُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ، اَللّهُمَّ اغْفِرْلى ذُنُوبى، إِنَّهُ لا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاّ أَنْتَ” یا “أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلهَ إِلاّ هُو، عالمُ الْغَیْبِ والشَّهادَة، العَزیزُ الحَکیمُ، الغَفُورُ الرَّحیمُ، ذُوالجَلالِ وَ الإِکْرامِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ” باشد.
زیارت عاشورا (مخصوصا در شب جمعه)
دعای توسل (خصوصا در شب های چهارشنبه)
دعای ندبه (در صبح جمعه)
دعا کمیل (خصوصا شب های جمعه)
زیارت آل یاسین (جمعه شب)
دعای “اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ” هم از بهترین دعاها برای اموات می باشد. در حدیثی از حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است: “هیچ مرد و زن مومن از اول روزگار تا روز قیامت نیست جز آنکه شفیع آن کسی است که در میان دعایش چنین بگوید: اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ”. همچنین در حدیث دیگری امام صادق (علیه السلام) آمده: “هر کس هر روز 25 بار گوید: اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینِ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ حق تعالی به عدد هر مومن که گذشته و هر مومن که بیاید تا روز قیامت حسنه در نامه اعمال او نویس و به آن عدد گناه از او محو کند.”
گفتن ذکر “لا إله إلّا اللّه” را می توان ذکری موثر برای آرامش و آسایش اموات در عالم برزخ و جزء دسته بهترین ذکر برای اموات دانست. در روایتی از پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) داریم: “به مردگان خود کلمه «لا إله إلّا اللّه» را تلقین نمایید، زیرا باعث آمرزش گناهان آنان است، عرض کردند: گفتن آن در حال صحت و سلامت چگونه است؟ سه مرتبه فرمودند: بیشتر گناهان را منهدم می کند، برای این که کلمه طیّبه «لا إله إلّا اللّه» در زندگی و مرگ و حشر، مایه انس است.”
از امام صادق (علیه السلام) این دعا برای درگذشتگان نیز نقل شده است: “اَلسَّلامُ عَلى اَهْلِ الدِّیارِ مِنَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُسْلِمینَ، اَنْتُمْ لَنا فَرَطٌ، وَ نَحْنُ اِن شآءَ اللهُ بِکُمْ لاحِقُونَ؛ سلام بر اهل این دیار (خانه ها) از مومنین و مسلمانان شما پیشروان ما (در این راه) بودید و ما هم انشاءالله به شما ملحق خواهیم شد.”
همچنین دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه نیز از بهترین دعاها برای پدر و مادر است. البته لزوما این دعا برای پدر و مادر فوت شده نمی باشد. اما به هر صورت خواندنش برای والدین از دنیا رفته نیز می تواند شامل ثواب بسیاری برای آنها باشد و موجبات آسایش آنها در عالم برزخ را فراهم آورد. چرا که در این دعا از خداوند متعال می خواهیم که پدر و مادر ما را نزد خود گرامی بدارد.
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم): هرگاه مومنی “آیة الکرسی” را بخواند و ثواب آن را هدیه به اهل قبور کند، خداوند ثواب آن را به اموات مومنین می دهد. اما برای کسی که “آیة الکرسی” را خوانده است مقام و مرتبه هفتاد پیامبر عطاء می کند و در مقابل هر حرفی از آیت الکرسی ملکی را می گمارد که تا روز قیامت به نیابت از او خداوند را تسبیح و تقدیس کنند.
مالک بن دینار مى گوید گفت: شب جمعه اى بر گورستانى وارد شدم و ناگهان نور درخشانى را دیدم. از روى تعجّب گفتم: لا إله إلا اللَّه، گویى خداوند(عزّ و جلّ) اهل این گورستان را آمرزیده است. ناگهان شنیدم که هاتفى از دور ندا مى کند و مى گوید: اى مالک بن دینار، این هدیه مؤمنان به اهل قبور و برادران ایمانى شان مى باشد. گفتم: سوگند به خدایى که تو را به زبان آورد، از تو مى خواهم که به من بگویى آن هدیه چیست؟ گفت: مؤمنى در این شب برخاست و وضوى کامل گرفت و دو رکعت نماز خواند و در هر رکعت یک بار سوره فاتحه الکتاب و سوره قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ، و سوره قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ قرائت نمود، و گفت: “اللّهمّ، إنّى قد وهبت ثوابها لأهل المقابر من المؤمنین؛ خداوندا، من ثواب آن را به مردگان مؤمنین هدیه نمودم.” از این رو خداوند، ما را از شرق و غرب و از هر سو، نور و گشایش و شادمانى عنایت فرمود. مالک مى گوید: من همواره آن را در شبهاى جمعه مى خواندم، تا اینکه پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله را در خواب دیدم و ایشان به من فرمود: “اى مالک، در برابر نورى که به امّت من هدیّه نمودى، خداوند در ثواب آن تو را آمرزید.” سپس فرمود: “خداوند در قصرى بهشتى که «منیف» نامیده مى شود، خانه اى براى تو بنا نمود.
ذکر دیگری که می توان آن را جزء دسته بهترین ذکر برای اموات دانست و هنگام ورود به قبرستان آن را گفت و این ذکر از امام علی (علیه السلام) در روایات آمده، اینست: “بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ اَلسَّلامُ عَلی اَهْلِ لا إِلهَ إلاَّ اللهُ مِنْ أَهْلِ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ یا أَهْلِ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ بِحَقِّ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ کَیْفَ وَجَدْتُمْ قَوْلَ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ مِنْ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ یا لا إِلهَ إِلاّ اللهُ بِحَقِّ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ اِغْفِرْ لِمَنْ قالَ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ وَحْشُرْنا فی زُمْرَهِ مَنْ قالَ لا إِلهَ إِلاّ اللهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ وَلِیٌّ وَلِیٌّ الله؛ سلام بر اهل لا اله الا اللّه، از اهل لا اله الا اللّه، اى اهل لا اله الا اللّه، به حق لا اله الا اللّه، چگونه یافتید سخن لا اله الا اللّه، را از لا اله الا اللّه، اى لا اله الا اللّه، به حق لا اله الا اللّه، بیامرز هرکه را گفت لا اله الا اللّه، و ما را محشور کن در گروه آنانکه گفتند: لا اله الا اللّه، محمد رسول اللّه على ولى اللّه.” حق سبحانه و تعالى ثواب پنجاه سال عبادت را براى او بنویسد و گناه پنجاه ساله را از او و پدر و مادرش محو نماید.
یک دعای دیگر که آن هم جزء دسته بهترین دعا برای اموات محسوب می شود و از امام حسین (علیه السلام) نقل شده و هنگام ورود به قبرستان می توانید بخوانید، اینست: “اَللّهُمَّ رَبَّ هذِهِ الاَرْواحِ الْفانِیَةِ، وَالاَجْسادِ الْبالِیَةِ، وَالْعِظـامِ النَّخِرَةِ الَّتى خَرَجَتْ مِنَ الدُّنْیا وَهِىَ بِکَ مُؤْمِنَةٌ، اَدْخِلْ عَلَیْهِمْ رَوْحاً مِنْکَ، وَسَـلامـاً مِنّى؛ خدایا! اى پروردگار! این روان هاى از دنیا رفته و پیکرهاى پوسیده و استخوان هاى متلاشى شده اى که از دنیا بیرون رفته اند در حال ایمان به تو بفرست بر آنها رحمت (و آمرزشى) از جانب خود و سلامى از من.”
همچنین سید ابن طاووس در “مصباح الزائر” گفته: چون زیارت اهل ایمان را قصد کنى، شایسته است روز پنجشنبه باشد وگرنه که هر وقت که خواستى و کیفیت زیارت ایشان چنین است که رو به جانب قبله نمایى و دست خود را بر قبر گذارى و بگویى: “اللَّهُمَّ ارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَ صِلْ وَحْدَتَهُ وَ آنِسْ وَحْشَتَهُ وَ آمِنْ رَوْعَتَهُ وَ أَسْکِنْ إِلَیْهِ مِنْ رَحْمَتِکَ رَحْمَهً یَسْتَغْنِی بِهَا عَنْ رَحْمَهِ مَنْ سِوَاکَ وَ أَلْحِقْهُ بِمَنْ کَانَ یَتَوَلاهُ؛ خدایا به غربتش رحم کن و به تنهایى اش برس و وحشتش را همدم باش و ترسش را ایمنى ده و از رحمتت به او آرامش ده، رحمتى که به سبب آن از رحمت غیر تو بى نیاز گردد و او را به هر که دوستش دارد ملحق کن.”
نکته قابل ذکر در روایاتی که گفته شده دعا را باید هنگام ورود به قبرستان بخوانید، اینست که لزوما نباید دعا حتما در قبرستان خوانده شود. در واقع اینگونه نیست که اگر ذکر یا دعا را جایی یا زمانی دیگر بخوانید، ثوابی نخواهد داشت. بلکه بهتر است در آن ساعت یا مکان ذکر شده بخوانید. اما به هر صورت ثواب خواندن آن به اموات خواهد رسید. البته در مقاله دیگری در مورد اینکه سر قبر اموات چه بخوانیم صحبت و دعاهای مرتبط با آن را ذکر کرده ایم. در همین زمینه مطالعه مقاله بهترین سوره برای اموات را نیز به شما عزیزان پیشنهاد می کنیم.
با گفتن اذکار برای اموات نه تنها آنها بلکه شما نیز در ثواب آن شریک هستید
نتیجه گیری
خواندن هر سوره، دعا، زیارتنامه یا نماز مستحبی و به طور کلی هر نوع ذکری برای اموات خوب است. اما برخی از سوره ها یا ذکرها در روایات بیشتر تاکید شده اند. در این مقاله برخی از آنها را نام بردیم که از جمله آنها می توان سوره های حمد، توحید، قدر، یس، الرحمن، ملک، آیة الکرسی، زیارت عاشورا، دعای توسل و دعای بیست و چهارم صحیفه سجادیه نام برد. همچنین خواندن برخی از اذکار و سوره ها مثل سوره “انا انزلناه” یا ” آیت الکرسی” بر سر مزار اموات نیز امر پسندیده ای است.
انتهای پیام
