«شیعه نیوز»: وقایع تاریخی اسلام از آن جهت که سبب بسترسازی مناسبی برای آشکار شدن فضایل امام علی (ع) و خاندان مطهر ایشان می‌شود، حائز اهمیت و قابل بررسی است.
حقایق برگرفته شده از این وقایع تا بدان جایگاه با ارزش هستند که در طول تاریخ فرق اسلامی همواره مورد احتجاج علمی قرار گرفته‌اند؛ یکی از این اتفاقات سرنوشت ساز در تاریخ اسلام جریان مباهله پیامبر با مسیحیان نجران است.
مباهله در لغت به معنای لعن کردن و نفرین کردن به یکدیگر است؛ بدین معنا که دو طرف متخاصم بر هم نفرین می‌کنند و شخص باطل و مدعی ناحق نابود می‌شود؛ مباهله دارای آداب و تشریفات خاصی است و ادعیه مربوط به آن در کتب حدیث ذکر شده است.
مباهله پیامبر با مسیحیان نجران
جریان مباهله در زمان پیامبر اسلام هنگامی رخ داد که مسیحیان نجران خدمت ایشان رسیدند و درباره عیسی بن مریم با آن حضرت گفت و گو کردند. رسول خدا (ص) هنگامی که نماز عصر را گزارد، مسیحیان به طرف او متوجه شده و کشیش آنان پیش آمده عرضه داشت: «عقیده شما درباره مسیح چیست؟» رسول خدا (ص) فرمود: «مسیح بنده خدا بود که خدا او را از میان خلق به عنوان رهبری گم‌شدگان برگزید.»
کشیش گفت: «پدری برای او سراغ داری که وی را بدین عالم آورده باشد؟» رسول خدا (ص) فرمود: «مادر او شوهر نکرده بود تا پدری داشته باشد.» کشیش گفت: «بنا بر این چگونه می‌گويی مسیح بنده و مخلوق است؟ با آن که تمام بندگانی که مخلوقند پدری دارند که مادرشان به عنوان نکاح با وی ازدواج کرده و فرزند از او به وجود آمده.»
در این هنگام خدای متعال آیاتی از سوره آل عمران فرو فرستاد که می‌فرماید: «إِنَّ مَثَلَ عِیسی عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ فَلا تَکُنْ مِنَ الْمُمْتَرِینَ. فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبِینَ»؛ همانا حکایت آفرینش عیسی مانند پیشامد آفرینش آدم است که او را خدا از خاک آفریده و فرمود: موجود باش او هم موجود می شود، حق با کردگارت است مبادا شک آوری پس اگر کسی درباره آفرینش عیسی با تو گفت و گو کند بعد از آن که حقانیت برای تو به مرحله ثبوت رسید بگو بیایید فرزندان خود و شما و زن‌های خود و نفس‌های خود را بخوانیم و به مباهله بپردازیم و نفرین خدا را بر دروغ‌گویان قرار دهیم.
مسیحیان از پیامبر فرصت خواستند
رسول خدا این آیات را بر مسیحیان تلاوت کرد و آن‌ها را به مباهله دعوت نمود و فرمود: خدای متعال خبر داده پس از انجام مراسم مباهله هر یک از طرفین که باطل باشند معذب شوند و بدین وسیله حق از باطل آشکار می‌شود مسیحیان با یک دیگر درباره مباهله مشورت کردند و تا فردا مهلت طلبیدند.
هنگامی که به محل خود برگشتند، تصمیم گرفتند: «فردا که خواستیم با محمد مباهله کنیم متوجه باشید هر گاه او با زن و فرزندش برای مباهله آمد، مباهله نکنید و اگر با یاران و اصحابش حضور یافت به مباهله بپردازید و بدانید که بر حق نیست.»
فردا پیغمبر (ص) دست علی (ع) را گرفته و پیشاپیش او حسنین و در عقب سر او فاطمه زهرا (س) حرکت می‌کرد با این حال برای مباهله آمد و مسیحیان هم با ابو حارثه که مقدم دیگران بود برای مباهله حضور یافتند. اسقف که محمد را با خاندان وی دید، پرسید: این عده که با او هستند کیانند و با وی چه نسبتی دارند؟ گفتند: آن مرد پسر عمش علی بن ابیطالب، داماد و پدر دو فرزندش می باشد و از همه محبوب‌تر در نزد اوست و این دو طفل دو فرزند دخترش و پدرشان علی است و آن دو نیز محبوب‌ترین افراد نزد اویند و این زن دخترش فاطمه (ع) که از همه عزیزتر و نزدیکتر به اوست.
مسیحیان با دیدن علی (ع) در کنار پیامبر از مباهله منصرف شدند
مسیحیان متوجه شدند، محمد فرزند و نزدیکانش را که مخصوصان ايشان هستند، همراه خود برای مباهله آورده و این عملکرد پیامبر دلیل بر اطمینان به حقانیت رسالت خویش بود. و گرنه نزدیک‌ترین افراد به خود را برای مباهله حاضر نمی‌کرد که نابود شوند. پس از مشاهده این وضعیت مسیحیان از مباهله صرف نظر کردند.
اسقف مسیحیان به طرف رسول خدا (ص) متوجه شده، عرضه داشت: «ای ابو القاسم ما با تو مباهله نمی‌کنیم و به مصالحه می‌گذرانیم اکنون شما هم به طوری که از عهده ما برآید مصالحه کن.» رسول خدا (ص) برای مصالحه آماده شده و مقرر داشت به عنوان مصالحه دو هزار حله از حله‌های اواقی که بهاي هر یک 40 درهم بدون کم و زیاد باشد، بپردازند.
اثبات نبوت پیامبر در واقعه مباهله
با تأمل در این واقعه نبوت پیامبر به مرحله ثبوت می‌رسد و همچنین می‌توان به یکی از معجزات پیغمبر اکرم (ص) پی برد. چنانچه نصرانیان هم به مقام نبوت او اعتراف کردند و خود رسول خدا (ص) هم می دانست که آنان برای مباهله حاضر نمی‌شوند و آن‌ها نیز باخبر بودند هر گاه دست به مباهله زنند به عذاب مبتلا می‌شوند و رسول خدا (ص) اطمینان داشت بدان‌ها پیروز خواهد شد و حجت بر آنان تمام می شود و منکوب می گردند.
خاص‌ترین فضیلت امام علی (ع) در مباهله
با نگاهی عمیق و منصفانه به جریان مباهله می‌توان به خاص‌ترین فضیلت امیرالمؤمنین (ع) پی برد. چنانچه این فضیلت در طول تاریخ زبانزد عام و خاص بوده و در مناظرات شیعه و اهل سنت مورد احتجاج قرار می‌گرفته است.
امام علی در عصمت و علم همتای پیامبر بود
خدای متعال در آیه مباهله علی (ع) را نفس رسول خدا (ص) معرفی کرده (وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ)، بنابراين معلوم می شود كه ايشان باید نهایت فضل و کمال را دارا بوده و در عصمت و علم همتای پیغمبر باشند كه خداوند علي (ع) را در آیه قرآن نفس و جان پیامبر خوانده باشد.
امام رضا (ع) در این باره می‌فرماید: «این امتیازی است که هیچ کس بر آن تقدم نجسته، و فضیلتی است که مخالفی ندارد، و شرفی است که مخلوقی بر آن سبقت نگیرد، که پیغمبر (ص) جان علی را جان خود شمرده است.»
همچنین امام علی (ع) بارها و بارها در دوران خلفا این منقبت خود را به آنان یادآوری می‌کنند و خلفا نیز می‌پذیرند.
علی و خانواده‌اش؛ برهان دین و مخاطب قرآن
دیگر آن که ذات اقدس الهی، همسر علی و دو فرزندش را با آن که خردسال بودند، حجت پیغمبر و برهان دین قرار داده و تصریح کرده که حسن و حسین، دو فرزند او و فاطمه همان زنی بوده که قرآن بدان متوجه كرده و در هنگام مباهله مخاطب آیه مزبور است و چنانچه می دانیم این موضوع، فضیلتی است که هیچ یک از امت با وی شریک و نزدیک نبوده و مناسبتی نداشته است.
امام حسن و امام حسین (ع)؛ ذریه پیامبر
منقبت دیگری که این آیه در شان امام حسن و امام حسین بیان می‌دارد، این است که ایشان فرزندان صلبی رسول خدا هستند و خداوند در قرآن آن را به روشنی تصریح کرده است؛ « تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ»
جشن مباهله
با توجه و عنایت به اینکه خداوند در روز مباهله بر مسلمانان منت نهاده و فضایل علی ابن ابیطالب را بر ما شناسانده و اين روز، روز پیروزی اسلام بر مسیحیت است، بر همه شیعیان فرض است که این روز بزرگ را جشن بگیرند و مناقب آن امام همام را به فرزندان خود آموزش دهند؛ چرا که این آگاهی‌ها و اطلاعات ارزشمند گنجینه‌های تشیع است که باید نسل به نسل منتقل شود.
انتهای پیام
