انواع میگوها و خواص و مضرات آن

به گزارش «شیعه نیوز»، میگو به صورت گسترده‌ای توسط انسان‌ها به عنوان ماده غذایی استفاده می‌شود. همانند سایر خوراک‌های دریایی میگو سرشار از کلسیم، ید، و پروتئین است. همچنین میگو دارای ۱۲۲ تا ۲۵۱ میلی‌گرم کلسترول (بسته به روش آماده‌سازی) می‌باشد. مصرف میگو به علت اثر بر روی سیستم گردش خون انسان سالم ارزیابی می‌شود.

میگو ها نقش مهمی در زنجیره غذا بازی می‌کنند و منبع غذای مهمی برای حیوانات بزرگتر از ماهی‌ها تا نهنگ‌ها هستند. دم ماهیچه ای از میگوهای بسیاری خوراکی برای انسان‌ها است و آنها برای مصرف انسانی به‌طور گسترده‌ای گرفتار شده‌اند.
انواع میگو

۱- میگوی سفید هندی penaeus indicus

این گونه بدنی نیمه شفاف، به رنگ صورتی كم رنگ تا زرد دارد. از مهمترین مشخصات این گونه وجود یك جفت آنتن بسیار بلند شیری رنگ است كه آن را از سایر گونه ها متمایز می سازد.

این گونه درمقایسه با سایر گونه ها برای پرورش در سواحل جنوبی كشور از بازدهی خوبی برخوردار است وبخش وسیعی از استخرهای پرورشی را به خود اختصاص می دهد.

درجه حرارت ۲۲تا ۲۳ درجه سانتی گراد وشوری ۱۵تا۲۵ جزء در هزار برای پرورش این گونه مناسب است.

نكته: میگوی سفید هندی در مقایسه با سایر گونه ها زودتر فاسد می شود، لذا در حمل ونقل ونگهداری بعد از صید، باید بسیار دقت كرد.

۲- میگوی موزی penaeus merguiensis

بدن میگوی موزی به رنگ صورتی تا زرد كمرنگ است و خال های قرمز مایل به قهوه ای دارد(شبیه موز كمی مانده). این گونه در آبهای جنوبی كشور به صورت طبیعی وجود دارد وازانواع میگو های مرغوب محسوب می شود.

درجه حرارت ۲۵تا۳۲ درجه سانتی گراد وشوری ۱۵تا۳۲ جزء در هزار برای پرورش این گونه مناسب است.

۳- میگوی ببری سبز penaeus semisulcatus

بدن این گونه باند هایی رنگی دارد كه این باند ها بصورت اریب یا متقاطعند. درایران مطالعات فراوانی برروی این گونه برای پرورش صورت گرفته است كه هم اكنون نیز ادامه دارد؛ اما هنوز اطلاعات دقیقی درباره شرایط زیستی آن دردست نیست.

درجه حرارت ۲۴تا۳۴ درجه سانتی گراد وشوری ۱۵تا۲۸ جزء در هزار برای پرورش این گونه مناسب است.

نكته: از آنجا كه این گونه نسبت به تغیرات شوری مقاوم واز سازگاری مناسبی در نقاط مختلف برخوردار است، گونه پرورشی مناسبی تشخیص داده شده است.
ارزش غذایی میگو

میگو یکی از لذیذترین غذاهای دریایی است، ۱۰۰ گرم میگو، حاوی ۷۷ میلی گرم آب، ۹۹ کالری انرژی ۱/۱۸ گرم پروتئین، ۸/۰ چربی، ۱۶۳میلی گرم کلسترول و ۹۱ میلی گرم قند است .

از نظر مقایسه ای نسبت به سایر غذاهایی که پروتئین زیادی دارند نظیر گوشت ماهی و گروه ماکیان ، میگو ، کالری کم تری دارند . پروتیئن موجود در میگو کیفیت بالایی داشته و حاوی تمام اسید آمینه های لازم جهت رشد می باشد.

پروتئین میگو همانند سایر جانوران دریایی به دلیل نداشتن بافت هم بند به راحتی هضم می شود. برای گروه هایی از مردم نظیر افراد مسن که در جویدن و هضم غذا مشکل دارند غذای حاوی میگو گزینه مناسبی برای تامین پروتئین روزانه آنها است.

میگوها در کل دارای چربی کمی می باشند ، اسیدهای چرب امگا ـ ۳ که از دسته اسیدهای چرب غیر اشباع بوده و برای سلامتی مفید هستند ، در میگو ها به وفور یافت می شوند . این دسته از اسیدهای چرب می توانند در کاهش خطر بیماریهای قلبی موثر واقع شود.

اسیدهای چرب امگا ـ۳ هم چنین اجزای ضروری برای غشا سلول مغز و بافت چشم است . میگو منبع غنی از ویتامین های A، ، ۶ B ۱۲B ، C، D، E، و املاحی چون کلسیم ، آهن ، منیزیم ، پتاسیم ، سدیم ، روی ، مس ، منگنز ، و سلنیم است . علاوه بر این ؛ کلسیم ، آهن ، روی ، منیزیم ، و فسفر میگو نسبت به سایر آبریان بیش تر است .
خواص میگو

♦ ضدفشارخون

میگو از منابع اسیدهای چربی از خانواده امگا۳ است که دریافت آن به کنترل فشارخون کمک می‌کند. البته توصیه می‌شود این ماده‌غذایی در هنگام تهیه با حداقل روغن و نمک طبخ شود، در این صورت به گزینه‌ای مناسب برای کاهش سطح فشارخون تبدیل خواهد شد زیرا سرخ‌کردن آن در روغن، کالری بیشتر به بدن می‌رساند و باعث افزایش‌وزن می‌شود که خود از عوامل بروز فشارخون است.

♦ سرشار از سلنیوم

یکی از موادمعدنی‌ای که در میگو به میزان بسیار یافت می‌شود، سلنیوم است. با خوردن ۱۰۰ گرم میگو، ۶۴ درصد از نیاز روزانه به این ماده‌مغذی تأمین خواهد شد و از آنجا که سلنیوم خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد، عادت به خوردن میگو، احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ و انواع سرطان خون مانند «لوسمی» و «لنفوم هوچکین» را کاهش می‌دهد.

♦ ضدآلزایمر

امگا۳ فراوانی که در میگو وجود دارد، باعث می‌شود عادت به مصرف هفتگی آن از بروز آلزایمر و اختلال حواس در دوران سالمندی جلوگیری کند. در واقع، دریافت روزانه ۳۸۰ میلی‌گرم از این اسیدهای چرب، از بروز اختلال حواس و آلزایمر جلوگیری می‌کند و با خوردن هفته‌ای ۲ تا ۳ بار میگو، این مقدار اسیدچرب به بدن خواهد رسید.

♦ ضد کم‌خونی

افرادی که به دلایل مختلف گوشت قرمز نمی‌خورند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن قرار دارند و از آنجا که با خوردن ۱۰۰ گرم میگو، ۱۹ درصد از نیاز به این ماده‌مغذی تأمین می‌شود، بهتر است در صورت نخوردن گوشت قرمز، میگو را در برنامه غذایی روزانه‌شان بگنجانند.

♦ منبع پروتئین و کلسترول خوب

میگو برخلاف تصور عامه مردم، باعث افزایش کلسترول نمی‌شود زیرا بررسی‌های مقایسه‌ای میان دو رژیم‌غذایی با تخم‌مرغ و میگو نشان داده‌اند که رژیم دارای میگو ۷ درصد سطح کلسترول بد و ۱۲ درصد سطح کلسترول خوب را افزایش می‌دهد در حالی که رژیم دارای تخم‌مرغ، سطح کلسترول بد را ۱۰ درصد و سطح کلسترول خوب را ۷ درصد بالا می‌برد.

در واقع این ماده‌غذایی چربی کمی دارد و با خوردن ۱۲ عدد میگوی درشت بخارپز شده، ۱۶۰ میلی‌گرم کلسترول وارد بدن می‌شود و سطح تری‌گلیسرید ۱۳ درصد پایین می‌آید بنابراین توصیه می‌شود آن را مانند سایر منابع پروتئینی مصرف کنید.
روش تشخیص میگو سالم‌ و فاسد

چون میگو نسبت به فساد حساس است در صورت وجود آلودگی زیاد در مدت کوتاه فاسد خواهد شد. در روش تشخیص مقایسه‌ای میگوی سالم و فاسد موارد زیر از اهمیت برخوردار است.

فساد میگو: میگوها معمولا در دریا توسط تورهای ترال Trawl از کف دریا و در زمان طولانی صید می‌شود، طولانی بودن زمان تورکشی موجب خواهد شد که رسوبات همراه تور به سطح آب کشیده شوند و میگوها آلودگی زیادی داشته باشند که در این صورت اگر میگو در شرایطی قرار گیرد که محیط برای رشد و تکثیر میکرو‌ارگانیسم فراهم باشد.

میکروارگانیسم‌ها سریعا تکثیر می‌یابند و در چنین حالتی چون میگو نسبت به فساد حساس است در صورت وجود آلودگی زیاد در مدت کوتاه فاسد خواهد شد. در روش تشخیص مقایسه‌ای میگوی سالم و فاسد موارد زیر از اهمیت برخوردار است.

بو: در میگوی سالم بوی مخصوص میگو استشمام می‌شود در حالی که در میگوی فاسد بوی زُهم با بوی شدید آمونیاک و سولفید هیدروژن استشمام می‌شود.

رنگ: رنگ میگوی سالم بر‌حسب گونه میگو فرق می‌کند. در میگوی پرورشی که از گونه سفید هندی است، رنگ پوسته سبز زیتونی است. در گونه موزی که گونه غالب میگوی دریای خلیج‌ فارس است رنگ پوست صورتی روشن است. در میگوی سر تیز، رنگ سفید و در میگوی سبز تیره رنگ است. در میگوی فاسد، پوسته رنگ طبیعی خود را از دست داده و اکثرا به رنگ سفید و گاهی اوقات کدر می‌شود.

استحکام پوسته در ناحیه سر و بدن: در میگوی سالم پوست سفت و سخت و سر محکم به بدن چسبیده و رنگ آن نیز تغییر نکرده است. بافت گوشت، حالت طبیعی داشته و پوسته و گوشت در هنگام طبخ به رنگ نارنجی متمایل به قرمز در می‌آید. در میگوی فاسد در ناحیه سر تغییر رنگ ایجاد شده و سر در حال جدا شدن از بدن است.

پوسته روی بدن نرم می‌شود و به راحتی از گوشت جدا می‌شود. پیدایش رنگ نارنجی متمایل به قرمز بستگی به درجه فساد میگو دارد یعنی هر اندازه که میگو بیشتر فاسد شده باشد مقدار پیدایش رنگ قرمز کاهش می‌یابد.
کلسترول میگو

بیشتر افراد تصور نادرستی در مورد مصرف میگو دارند. در هر۱۱۰ گرم میگو ۲۰۰ میلی گرم کلسترول وجود دارد؛ براین اساس بسیاری از مردم از مصرف آن اجتناب می‌کنند؛ در حالی‌که بر پایه بسیاری از مطالعات انجام شده، با وجود غنی بودن میگو از کلسترول، هیچ دلیلی برای اجتناب از مصرف آن وجود ندارد.

همچنین میزان کلسترول در ۱۰۰ گرم میگو حدود دوسوم میزان کلسترول در یک تخم‌مرغ ۵۰ گرمی است. یعنی در وزن مساوی، میزان کلسترول میگو یک‌سوم کلسترول تخم‌مرغ است، با این تفاوت که در میگو، میزان اسید‌ چرب اشباع که برای سلامتی مضر است بسیار کم می‌باشد.

کلسترول موجود در میگو در مقایسه با کلسترول تخم‌مرغ باعث افزایش کلسترول خون نمی‌شود و اصولا آنچه که علت اصلی افزایش کلسترول خون است، اسیدهای چرب اشباع به شمار می‌روند و معمولا میزان کلسترول غذایی اثر بسیار ناچیزی در مقایسه با میزان اسید‌های چرب اشباع غذایی در افزایش کلسترول خون دارد.

مطالعات در مورد مقایسه اثر میگو و تخم‌مرغ بر سطح کلسترول افرادی که کلسترول خون آنها طبیعی بوده، نشان می‌دهد که رژیم غذایی حاوی میگو، میزان LDL را به مقدارکم و میزان HDL را به مقدار بیشتری افزایش می‌دهد؛ در نتیجه نسبت LDL به HDL که یکی از مهمترین شاخص‌های خطر بیماری‌های قلبی عروقی است را کاهش می‌دهد؛ در صورتی که در بیشتر مطالعات مصرف تخم مرغ نتایج عکس مصرف میگو را داشته است به علاوه با توجه به این که مصرف میگو سطح تری‌گلیسرید خون را تا ۱۳ درصد کاهش می‌دهد (زیرا میگو از منابع غذایی اسید‌های چرب امگا -۳ است)، بنابراین مصرف میگو با کاهش خطر بیماری‌های قلبی – عروقی همراه است.

گوشت گوسفند، گوساله، مرغ، ماهی و میگو جزو غذاهای با پروتئین بالا محسوب می‌شوند که معمولا نیاز پروتئینی بدن باید توسط آنها تأمین شود. از نظر مقایسه‌ای نسبت به سایر غذاهایی که پروتئین زیادی دارند، نظیر گوشت ماهی و گروه ماکیان، میگو کالری کمتری دارد. پروتئین موجود در میگو کیفیت بالایی داشته و حاوی تمام اسیدآمینه‌های لازم جهت رشد می‌باشد. پروتئین میگو همانند سایر جانوران دریایی به دلیل نداشتن بافت همبند به راحتی هضم می‌شود. میگو مقدار قابل توجهی املاح ضروری به خصوص فسفر و آهن دارد که به ویژه برای کودکان در حال رشد و زنان باردار بسیار مفید است.

نکته قابل توجه دیگر اینکه در غذاهای دریایی به دلیل کمتر بودن بافت پیوندی به نسبت سایر غذاهای گوشتی، گوشت آنها نرم‌تر بوده و این واقعیت به خصوص پس از پخت مشخص می‌شود. به همین دلیل غذاهای دریایی و از جمله میگو برای افراد مسن که به دلیل وضعیت دهان و دندان کمتر قادر به جویدن و هضم غذا هستند بسیار مفید است. میگوهای درشت یا به اصطلاح شاه میگو دارای عضلات سفت‌تری در مقایسه با میگو‌های کوچکتر بوده، بنابراین میگو‌های کوچکتر سهل‌الهضم‌تر هستند.
مضرات میگو

• حساسیت یا آلرژی غذایی

از آنجایی که ماهی و میگو جزء مواد غذایی حساسیت‌زا (آلرژن) هستند، مصرف آن‌ها در افرادی که سابقه و استعداد ابتلا به آلرژی یا حساسیت غذایی دارند، باید طبق نظر پزشک و متخصص تغذیه و با احتیاط باشد. همچنین پیشنهاد می‌شود این افراد برای آگاهی بیشتر از علایم و نشانه‌های آلرژی غذایی، با متخصص مربوطه مشورت نمایند.

• پورین‌ها و بیماری‌های مرتبط با اسید اوریک

میگو دارای موادی به نام پورین است که می‌توانند در بدن به اسیداوریک تبدیل شوند. تجمع بیش از حد پورین‌ها و اسیداوریک نیز در بدن موجب تشدید عوارض بیماری‌هایی مانند نقرس و سنگ کلیه می‌شود. به همین دلیل بهتر است بیماران کلیوی یا مبتلایان به نقرس، مصرف میگو را محدود کنند یا از مصرف آن خودداری نمایند.

• یک آلرژن (ماده‌ی حساسیت‌زا) متداول است

میگو به‌عنوان یک عضو از خانواده‌ی سخت‌پوستان، در میان آلرژن‌های عمده‌ی غذایی قرار دارد. این آلرژن‌ها علاوه بر سخت‌پوستان عبارتند از شیر، تخم‌مرغ، ماهی، آجیل‌های درختی، بادام زمینی، گندم و سویا. مصرف میگو و گاهی‌اوقات حتی لمس آن توسط افرادی که به سخت‌پوستان آلرژی دارند، می‌تواند باعث واکنش شدید ازجمله آنافیلاکسی شود که بسیار خطرناک است (آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک است که ممکن است به مرگ منجر شود).

واکنش‌های خفیف‌تر می‌توانند شامل گرفتگی بینی، عطسه، خارش پوست، کهیر، سوزن‌سوزن شدن دهان، درد شکم و حالت تهوع باشد. آلرژی‌های غذایی می‌توانند در هر سنی ایجاد شوند. اگر فکر می‌کنید که ممکن است به میگو یا هر ماده‌ی غذایی دیگری حساسیت داشته باشید، به یک متخصص آلرژی مراجعه کنید تا با انجام تست‌های لازم، نوع آلرژی شما را تشخیص بدهد.

• سدیم و کلسترول

مصرف میگو با معایبی همراه است که می‌توانند بر سلامت قلبی-عروقی تاثیر منفی بگذارند. این معایب هم بیشتر از همه به سدیم و کلسترول موجود در میگو برمی‌گردند. هر ۱۷۰ گرم از میگو حاوی ۳۵۹ میلی‌گرم از کلسترول است که بالاتر از میزان قابل مصرف در طول روز قرار می‌گیرد. همچنین هر وعده مصرفی از میگو حاوی ۱۶۱۰ میلی‌گرم سدیم است که باز هم بالاتر از حد قابل مجاز قرار می‌گیرد.

مصرف کلسترول بیش از حد و همچنین سدیم بیش از حد، شرایطی را برای بدن ایجاد می‌کند که با فشار شدید بر رگ‌های خونی همراه است و درنتیجه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی را بالا می‌برد.
مضرات سوخاری کردن میگو

یکی از معایب سوخاری کردن استفاده از روغن زیاد برای طبخ است؛ بنابراین مصرف این قبیل غذاها به همین دلیل و بدون در نظر گرفتن سایر معایب باعث چاقی می‌شود اما مشکل مهم‌تر این است که در اثر حرارت زیادی که به روغن و مواد غذایی غوطه‌ور در آن داده می‌شود، ترکیب‌های ناسالمی به وجود می‌آید که پس از ورود به دستگاه گوارش به راحتی جذب بدن می‌شوند.

یکی از این ترکیب‌های ناسالم، آکریلامید است. آکریلامید یک ماده سرطان‌زاست که هنگام سوختن، برشته شدن زیاد یا پختن با حرارت بالای مواد قندی و کربوهیدراتی مثل غلات، سیب زمینی، نان و … ایجاد می‌شود. حتی ورود میزان کم آکریلامید به بدن هم می‌تواند خطرناک باشد. نان یکی از مواد کربوهیدراته‌ای است که حرارت دادن زیاد آن باعث سوختگی قسمت‌هایی از آن می‌شود و این ماده خطرناک و سرطان‌زا (آکریلامید) را ایجاد می‌کند.

بنابراین به هیچ وجه نباید قسمت‌های سوخته یا بسیار قهوه ای نان‌ها را مصرف کرد. اگرچه نان‌ها در اثر برشته شدن معمولا طعم و ظاهر بهتری پیدا می‌کنند ولی میزان زیادی آکریلامید وارد بدن می‌کنند. مثال بارز این قبیل نان‌ها هم ته دیگ است که متاسفانه طرفداران زیادی دارد اما به دلیلی که ذکر شد بسیار مضر است.

راه حل

استفاده از فیبرها باعث کاهش حذف ترکیب‌های سرطان‌زای موجود در غذاها می‌شود، بنابراین مصرف میوه و سبزی و ادویه‌ها می‌تواند در کاهش میزان اثر این ترکیب‌ها بر بدن تاثیر زیادی داشته باشد؛ مثل استفاده از آب هویج، آبلیمو، آب گریپ فروت، آب پرتقال. به طور کلی میوه‌هایی با ویتامین C بیشتر، بیشترین اثر ضدسرطانی را دارند. آبمیوه‌های تازه، ویتامین C یا ترکیب‌های آنتی‌اکسیدانی بالایی دارند و بیشتر می‌توانند اثر سوء مواد مضر را در بدن کم کنند.

با پخته شدن سبزی‌ها هم مواد مغذی موجود در آنها کاهش می‌یابد اما آب پز کردن یا بخارپز کردن اثر کمتری در کاهش مواد مفید و ویتامین‌های آنها دارد اما همین سبزی‌ها وقتی سوخاری می‌شوند، ترکیب‌های مضری در آنها به وجود می‌آید. پس کسی نباید فکر کند با سوخاری کردن سبزی‌ها و خوردن آنها به خودش لطف کرده است.
خرید و نگه‌داری میگو

الف) خرید میگو:

به دلیل قابلیت فسادپذیری بالای میگو، حتماً آن را از فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید.

اگر میگوی تازه را برای خرید انتخاب می‌کنید، سر آن را در اسرع وقت جدا نمایید (چون اولین قسمتی است که در میگو فاسد می‌شود).

میگوهای تازه باید بدن سفتی داشته باشند که به پوسته‌ی آن‌ها متصل باشد.

پوسته‌ی میگوها باید بدون هرگونه لکه و خال سیاه باشد (زیرا این لکه‌ها نشانه فساد گوشت میگو است).

برای یخ‌زدایی میگو و خارج کردن آن از حالت انجماد، آن را در یک کاسه‌ی آب سرد یا درون یخچال قرار دهید. هرگز آن را در دمای اتاق یا با ماکروویو یخ‌زدایی نکنید، چون این کار باعث از دست رفتن رطوبت و مواد مغذی میگو می‌شود.

پوسته‌ی میگوها نباید زردرنگ بوده یا حالت شن مانند داشته باشد (این حالت نشانگر اضافه کردن ماده شیمیائی برای سفید کردن پوسته‌ی میگو به آن است).

اگر میگوی منجمد می‌خرید، حتماً به علامت پروانه‌ی بهداشتی، تاریخ تولید و انقضاء آن توجه کنید.

میگوی مرغوب باید بوی آب نمک ملایم (بوی آب دریا) بدهد. حتماً قبل از خرید، میگوها را بو کنید و در صورت داشتن بوی نامطبوع از خرید آن‌ها خودداری کنید.

ب) نگه‌داری میگو:

از آنجایی که غذاهای دریایی مانند ماهی و میگو نسبت به دما بسیار حساس هستند، نکته‌ی مهم در مورد نگه‌داری آن‌ها، سرد نگه‌داشتن آن‌ها است، بنابراین:

بعد از خرید میگو یا سایر غذاهای دریایی، در اسرع وقت آن‌ها را به یخچال برسانید.

اگر قرار است میگو از زمان خرید تا رسیدن به یخچال مدت نسبتاً طولانی در خودرو بماند، یک کُلمن حاوی یخ در خودرو بگذارید تا از سرد ماندن و عدم فساد آن مطمئن شوید.

معمولاً دمای بیشتر یخچال‌های خانگی کمی بالاتر از دمای ایده‌آل برای نگه‌داری غذاهای دریایی است. یک راه آسان و مطمئن برای رسیدن به دمای مناسب، بسته‌بندی خوب و قرار دادن آن‌ها در یک ظرف حاوی یخ و گذاشتن آن در سردترین جای یخچال است. در ضمن برای حفظ سرمای ظرف، روزانه ۱ تا ۲ بار یخ آن را عوض کنید. با این روش میگو به مدت ۱ تا ۲ روز در یخچال قابل نگه‌داری است، اما در اولین فرصت باید مصرف شود.

برای نگه‌داری طولانی مدت میگو، آن را به خوبی بسته بندی نمایید و حداکثر تا یک ماه در سردترین جای فریزر نگه‌داری کنید.

برای یخ‌زدایی میگو و خارج کردن آن از حالت انجماد، آن را در یک کاسه‌ی آب سرد یا درون یخچال قرار دهید. هرگز آن را در دمای اتاق یا با ماکروویو یخ‌زدایی نکنید، چون این کار باعث از دست رفتن رطوبت و مواد مغذی میگو می‌شود.

منبع : دانش چی