به گزارش «شیعه نیوز»، بیش از ۵۰ روز از تعطیلی کلاسهای حضوری دانشگاه‌های سراسر کشور می‌گذرد. تعطیلی که به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور و به خاطر حفظ سلامت دانشجویان امری اجتناب ناپذیر بود.
این ویروس هم اکنون تمام مدارس و دانشگاه‌های بسیاری از کشور‌ها را به عنوان مکانی پر تردد تعطیل کرده است. اما با وجود عدم مراجعه دانشجویان به دانشگاهها کلاس‌ها به شیوه الکترونیکی و مجازی در حال برگزاری هستند. اما آموزش مجازی، حواشی و مشکلات و از سوی دیگر مزایایی را برای دانشجویان به دنبال داشته است.
شاید بتوان گفت یکی از حواشی پررنگ این آموزش‌های مجازی، شهریه ترم تحصیلی جاری است که با اعتراض‌های گسترده دانشجویان شهریه پرداز مواجه شد و دانشگاهها در مقابل این اعتراض به سه دسته تقسیم شدند. دسته اول دانشگاه‌هایی بودند که به این امر واکنش نشان داده و مخالفت کردند. دسته دوم برخی از دانشگاه‌هایی بودند که صدای این اعتراض‌ها را شنیده و اقدامی عملیاتی انجام دادند و دسته سوم نیز نه واکنشی نشان دادند و نه اقدامی.
دانشگاه‌هایی که با درخواست دانشجویان برای بازگشت شهریه مخالفت کردند
بیشترین صدای اعتراض درباره پرداخت شهریه این روز‌ها از سوی دانشجویان دانشگاه آزاد به گوش رسید که با واکنش مسئولان این دانشگاه مواجه شد.
حیدری، سخنگوی دانشگاه آزاد با اشاره به اینکه کلاسهای آموزشی دانشگاه آزاد به صورت مجازی و بدون هیچ مشکلی در حال برگزاری است، گفت: کلاسهای آموزشی مجازی دانشگاه آزاد با تدابیری که اندیشیده شده و با همکاری استادان و دانشجویان به صورت منظم درحال برگزاری است.
او افزود: زمانی که کلاسهای آموزشی برگزار می‌شود؛ نیاز به حذف درس ویا حذف ترم نیست و این امکان در دانشگاه آزاد وجود ندارد.
سخنگوی دانشگاه آزاد اضافه کرد: کلاسهای تئوری در حال برگزاری است و با عادی شدن شرایط و بازگشائی مجدد دانشگاهها، کلاسهای عملی برگزار خواهد شد و زمان تابستان نیز به این ترم آموزشی افزوده می‌شود. ترتیبی اندیشیده شده که دانشجویان حتی با موبایل نیز می‌توانند در کلاسهای مجازی شرکت کنند و هیچ دانشجویی از این لحاظ مشکل ندارد. علاوه بر این امکان عودت شهریه به دانشجویان وجود ندارد چرا که دانشگاه آزاد یک نهاد خصوصی است و باید حقوق اساتید و کارکنان را از محل همین شهریه‌ها تامین کند.
ترم آموزشی در دانشگاه آزاد حذف نمی‌شود
محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد درباره بازگشت شهریه دانشجویان گفت: شهریه‌ای که دانشگاه آزاد از دانشجو می‌گیرد، برای شرایط عادی است، اما در شرایط بحرانی کنونی این دانشگاه خدمات را به صورت مسئولیت‌پذیرانه و با انجام سرمایه‌گذاری‌های لازم، به منظور متوقف نشدن نظام آموزشی، به صورت مجازی ارائه می‌کند.
طهرانچی با تأکید بر اینکه ترم آموزشی در دانشگاه آزاد حذف نمی‌شود، اظهار کرد: دانشجو اگر حتی بخواهد این ترم را حذف کند، باید مبلغ شهریه را در ترم بعد بپردازد. برای دانشجویانی که دغدغه یادگیری بیشتر و باکیفیت بالا دارند نیز مقرر شده در ترم‌های آینده و به صورت غیرهزینه‌ای در کلاس‌ها حضور یافته و آموزش‌های موردنظر خود را دریافت کنند، اما مطمئناً جریان علم قطع نخواهد شد.
رئیس دانشگاه آزاد بیان کرد: پرداخت حقوق ۵۸ هزار پرسنل دانشگاه اعم از اعضای هیئت علمی و کارکنان در شرایطی که بحران کرونا از درآمد‌های غیرشهریه‌ای دانشگاه کاسته، شرایط را برای اعطای تسهیلات تحصیلی به دانشجویان، سخت کرده است. البته مکاتباتی با وزارت علوم انجام دادیم تا از اقتصاد آموزش عالی که اقتصادی مولد و تربیت‌کننده نیروی انسانی است، حمایت کند.
طهرانچی با اشاره به پیگیری‌ها و رایزنی‌های لازم برای تحقق مطالبات دانشجویان دانشگاه آزاد در صندوق رفاه، تصریح کرد: دولت باید جریان اقتصاد آموزش عالی را به عنوان یک اقتصاد غیردولتی به‌رسمیت بشناسد و به آن کمک کند. دولت باید به یاری دانشجویانی که هزینه‌های تحصیلی خود را می‌پردازند نیز بشتابد.
اما در میانه پافشاری دانشگاه آزاد بر عدم برگشت شهریه برخی از دانشگاه‌های دولتی اعلام کردند که شهریه دانشجویان شهریه پرداز نیم بها می‌شود.
شهریه دانشجویان شهریه پرداز نیم بها شد
دسته دوم دانشگاهی همانند علم و صنعت بود که امکان نیم بها شدن شهریه را اعلام کرد.
معاون آموزشی دانشگاه علم و صنعت درباره مصوبات جدید دانشگاه در خصوص دانشجویان شهریه‌پرداز توضیح داد و گفت: برای دانشجویان پردیسی و نوبت دوم و دانشجویان مشمول پرداخت شهریه اضافه سنوات برای دروسی که در نیمسال جاری امتحان می‌دهند، شهریه متغیر و بخشی از شهریه ثابت به صورت نیم‌بها محاسبه می‌شود.
او افزود: همچنین در صورت حذف دروس این دانشجویان، معادل شهریه متغیر دروس حذف شده، دانشجو بستانکار شده و از پرداخت شهریه مصوب در نیمسال آتی کسر می‌شود. از سوی دیگر نیز متناسب با سنوات تحصیلی اضافه شده به دانشجویان، به سنوات مشمول آموزش رایگان آنها اضافه خواهد شد.
دسته سومی نیز دانشگاه‌هایی بوده اند که هیچ واکنشی به این اعتراض‌ها نشان ندادند و همچنان در حال دریافت شهریه از دانشجویان هستند.
روند کُند رایگان سازی اینترنت آموزش مجازی
باوجود ابلاغیه وزارت ارتباطات به اپراتور‌ها مبنی بر رایگان کردن اینترنت آموزش مجازی دانشگاهها، اما این روند هنوز در بسیاری از دانشگاهها به طور کامل اجرا نشده است. شواهد و بررسی ها از دانشگاهها و دانشجویان حاکی از آن است که این اقدام به طور کامل تحقق نیافته است. چرا که بعد از گذشت ۸ روز از وعده معاون جهرمی، یا هزینه اینترنت سامانه‌های مجازی رایگان نشده و یا صرفا برخی اپراتور‌ها اقدام به عملیاتی کردن این موضوع کرده اند. مسئول کارگروه آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم گفت تنها یک اپراتور رسما رایگان شدن اینترنت را اعلام کرده است.
اعتراض دانشجوان شهریه پرداز به عدم عودت شهریه
دانشجویان شهریه پرداز در فضای مجازی در واکنش به پرداخت شهریه اعتراض‌های زیادی را بیان کردند که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم.
دانشجویی در این رابطه نوشت: بیشترین خسارتِ این قرنطینه را دانشجو‌ها پرداخت می‌کنند. تصور کنید که شهریه میلیونی پرداخت می‌کنید اما نه تنها نمی‌توانید درس را به درستی یادبگیرید بلکه به دلیل ضعف در اینترنت هم نمیتوانی به سیستم وصل شوید.
مخاطب دیگری نوشت: امروز از دانشگاه آزاد به کلیه دانشجو‌ها پیام دادند که باید شهریه را پرداخت کنید. شهریه‌ای که باید برای ارائه خدمات آموزشی باشد اما کدام خدمات؟. ما حتی اجازه حذف ترم هم نداریم. گفته شده که می‌توانید حذف کنید، اما شهریه باید پرداخت شود و به ما ربطی ندارد که کلاس حضوری دارید یا ندارید.
دانشجوی دیگری به عدم تخصیص اینترنت به این دانشجویان اعتراض کرد و نوشت: دانشجویان و دانش‌آموزان شهریه زیادی پرداخت کردند تا از امکانات (هرچند اندک) مدارس و دانشگاهها استفاده کنند، اما در حال حاضر حتی اینترنت هم به آنها اختصاص پیدا نکرده و باید کلی هزینه اضافه پرداخت کنند تا سر کلاسهای آنلاین حاضر شوند.
تصمیم وزارت علوم چیست؟
معاونت آموزشی وزارت علوم با ابلاغ بخشنامه‌ای به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی وضعیت آموزش این مراکز در نیم سال دوم تحصیلی ۹۸-۹۹ را تعیین تکلیف کرده است.
وزارت علوم اعلام کرد که با توجه به تنوع زیر نظام‌های آموزشی و وجود تفاوت در سطوح مختلف دانشگاهها و موسسات آموزش عالی از نظر زیر ساخت‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات سابقه در آموزش و آموزش‌های غیر حضوری، حضور اعضای هیئت علمی مجرب و آماده برای ورود به عرصه‌های نوین آموزش غیر حضوری، موقعیت مکانی دانشگاه از نظر همه گیری بیماری، تعداد و تنوع جمعیت دانشجویی، امکانات خوابگاهی و رفاهی، ارائه راه حل واحد برای همه دانشگاهها و موسسات آموزش عالی ناممکن و غیر ضروری است و به همین جهت دانشگاهها می‌تواند در چارچوب سیاست کلان ملی راهکار‌های خود را برای حل مشکل و برون رفت از بحران در چارچوب مقررات آموزشی و با توجه به مطالب و راهکار‌های ارائه شده در این سند را طراحی و اجرا کنند. در واقع هدف اصلی به حداقل رساندن مشکلات فعلی و آتی آسیب‌های ناشی از آموزش حضوری در نیم سال تحصیلی است.
دانشگاهها در مقررات آموزشی نیمسال جاری منعطف باشند
طبق تاکید وزارت علوم با توجه به احتمال تداوم وضعیت فوق العاده ناشی از همه گیری ویروس کرونا در کشور و با توجه به اصول فوق به منظور کمک به تسهیل آموزش و تداوم آن لازم است تا انعطاف مورد نیاز در مقررات تحصیلی که برای شرایط متعارف وضع شده، در نظر گرفته شود و این موارد به شکل استثنایی ویژه نیم سال دوم تحصیلی ۹۸-۹۹ باشد و تسری آن به نیم سال‌های بعدی مطلقا مجاز نیست.
امکان انتقال یک یا چند واحد درسی به نیم سال تحصیلی بعد محقق شد
وزارت علوم تاکید کرد در مواردی که به هر دلیلی برگزاری جلسات و اتمام یک یا چند درس در نیم سال جاری امکان پذیر نباشد؛ برگزاری کلاس‌ها تا تکمیل طرح درس به تشخیص استاد درس و تایید گروه آموزشی اضافه بر سقف واحد‌های هر نیم سال به نیم سال بعدی قابل انتقال است. ضمن این که دانشگاهها باید ملاحظه مشکلاتی که در این صورت در تنظیمات نیم سال بعد ایجاد خواهد شد را در نظر داشته باشند.
حذف ترم دانشجویان مجاز شد
همچنین در این بخشنامه تاکید شده است حذف یک درس یا چند درس بی توجه به لزوم رعایت حداقل واحد‌های انتخابی در هر نیم سال و یا حذف کامل واحد‌های درسی نیم سال در صورت تقاضای دانشجو مجاز است و نیم سال حذف شده جزو سنوات تحصیل دانشجو محسوب نمی‌شود.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در آغازین روز‌های شیوع ویروس کرونا و همزمان با دستور ستاد ملی مدیریت و مقابله با کرونا مبنی بر تعطیلی تمام دانشگاه ها، کارگروه آموزش‌های الکترونیکی را به منظور برگزاری کلاسهای درس به شیوه مجازی، راه اندازی کرد.
این کارگروه در شرایط خاص حاضر، برای استفاده از بستر آموزش‌های الکترونیکی جهت جلوگیری از وقفه جدی در برنامه‌های آموزشی دانشجویان، توصیه‌هایی را برای دانشگاهیان برای وسیع‌تر شدن آموزش‌های مجازی مطرح می‌کند.
در مصوبات این جلسه آورده شده است: اعلام تمهیدات دانشگاهها برای فرایند میهمانی، حذف درس یا ترم، دریافت درس جدید، نحوه محاسبه شهریه‌ها برای هر یک از موارد ذکر شده توسط دانشگاهها می‌تواند به ایجاد آرامش روحی دانشجویان و تصمیم گیری‌های نحوه ادامه فعالیت آنها کمک کند.
لزوم توجه به ضرر و زیان دانشجو و دانشگاه
دانشجویان شهریه پرداز با تعطیلی دانشگاهها و عدم دسترسی به آموزش حضوری به پرداخت شهریه‌ای که پیش‌تر پرداخت کرده بودند معترض هستند؛ این دانشجویان معتقدند که این شهریه برای کلاسهای حضوری، استفاده از امکانات دانشگاه، استفاده از کتابخانه، سلف سرویس، استفاده از آزمایشگاه و ... پرداخت شده است نه برای کلاسهای مجازی.
نکته مهم دیگر اینکه بخش زیادی از این دانشجویان مشغول به کار هستند و با شیوع کرونا کار خود را از دست داده اند و امکان پرداخت شهریه را ندارند.
از سوی دیگر دانشگاهها نیز با استفاده از این شهریه‌ها بسیاری از امور دانشگاه و پرداخت حقوق‌ها را انجام می‌دهند به همین جهت بهترین راهکار برای اینکه هر دو طرف (دانشگاه – دانشجو) متضرر نشوند بهتر است که مقداری از شهریه این دانشجویان عودت داده شود چرا این این دانشجویان هم اکنون در دانشگاه حضور ندارند و از امکانات دانشگاه استفاده نمی‌کنند و از سوی دیگر برای شرکت در آموزش‌های مجازی نیازمند خرید بسته‌های اینترنتی هستند. از سوی دیگر سایر ارکان‌ها برای کمک به این دانشگاهها و همچنین تشویق آنها به بازگرداندن شهریه مبلغی را در راستای متضرر نشدن این دانشگاهها تخصیص دهند.
