شیعه نیوز:
پرسش
منزل حضرت زهرا( سلام الله علیها ) دارای چه ویژگی‌هایی بود؟
پاسخ اجمالی
از جمله ویژگی‌های معنوی و مادی منزل حضرت فاطمه( سلام الله علیها ) می‌توان به این امور اشاره کرد: اهدایى از سوی پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم )، محل نماز و عبادت پیامبر، محل رفت و آمد فرشتگان و سادگی و دوری از تجملات.
پاسخ تفصیلی
با توجه به منابع حدیثی و تاریخی؛ ویژگی‌هاى معنوی و مادی منزل حضرت فاطمه( سلام الله علیها ) را می‌توان در امور زیر خلاصه کرد:
1. اهدایى از سوی پیامبر خدا
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) از همان ابتداى ورود به مدینه در فکر احداث حجره‌اى براى حضرت فاطمه( سلام الله علیها ) بود. بدین جهت زمانى که حجره‌هایى را در طرف شرق مسجد براى همسران خود احداث کرد، براى فاطمه ( سلام الله علیها ) این حجره در نظر گرفته شده بود.
ام سلمه در روایتى که درباره عروسى حضرت فاطمه( سلام الله علیها ) است می‌گوید: «...آن‌گاه پیامبر خدا دختر خود، فاطمه و همچنین حضرت على را پیش خود خواند و دست على را در دست راست و دست فاطمه را در دست چپ گرفت و به سینه خود گذارد و میان دو چشم آن دو را بوسه زد. آن‌گاه به على فرمود: على جان! خوب همسرى دارى و به فاطمه فرمود: اى فاطمه! تو هم خوب همسرى دارى. سپس از جاى برخاسته و پیشاپیش آن دو راه افتاد تا این‌که آن دو را به خانه‌اى که از پیش براى آنها در نظر گرفته بود، وارد کرد. سپس هنگام خروج از خانه، در حالى که دستگیره در را گرفته بود، فرمود: خداوند شما و نسلتان را پاک گرداند».[1]
2. تنها منزلی که درش به مسجد بسته نشد
از دیگر ویژگی‌هاى خانه حضرت فاطمه( سلام الله علیها ) این بود که خدا به پیامبرش فرمان داد تا همه درهایى که به مسجد باز می‌شد، جز درِ این خانه را ببندند: «أَمَرَ بِسَدِّ الْابْوابِ إلّا باب علیّ»؛ این حدیث را بسیارى از مورّخان اهل سنت؛ مانند احمد بن حنبل،[2] طبرانى،[3] و حاکم نیشابورى[4] نقل کرده‌اند.
بدون شک در این کار عنایتى بود. شاید راز این عمل براى مسلمانان آشکار نگردید.
3. خانه رفیع و پر نور
این خانه از نورانیت و جلال و شکوه خاصى برخوردار و از خانه‌هایى بود که قرآن مجید درباره آنها فرمود: «در خانه‌هایى که خدا رخصت داده که [قدر و منزلت] آنها رفعت یابد و نامش در آنها یاد شود. در آن [خانه]ها هر بامداد و شامگاه او را نیایش می‌کنند».[5]
در روایتى که در ذیل آیه فوق آمده است، انس از بریده نقل می‌کند: هنگامى که پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) این آیه را تلاوت می‌کرد، مردى از جاى برخاست و گفت: مقصود از این خانه‌ها کدام خانه‌ها است؟ پیامبر فرمود: «خانه‌هاى پیامبران». ابوبکر در حالى که با دستخود به خانه حضرت على(علیه السلام ) و فاطمه( سلام الله علیها ) اشاره می‌کرد گفت: ای رسول خدا! آیا این خانه از جمله آن خانه‌ها است؟ پیامبر فرمود: آرى. بلکه افضل از همه آنها است».[6]
4. محل نماز و عبادت پیامبر خدا
خانه فاطمه( سلام الله علیها ) استراحت‌گاه موقّت پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) هنگام دیدار از یگانه گهرش بوده، جاى جاى این خانه قدمگاه، محل نشستن، محل نماز و عبادت و سجده‌گاه وجود مقدس نبى اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) بود.[7]
5. محل رفت و آمد فرشتگان
امام باقر(علیه السلام ) فرمود: «خانه حضرت على(علیه السلام ) و فاطمه( سلام الله علیها ) بخشى از حُجره رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) است و سقف خانه آنها، عرش پروردگار می‌باشد. محل فرود وحى و رفت و آمد فرشتگانى است که هر صبح و شام و هر ساعت و لحظه، با آوردن پیام در حال آمد و شد هستند. آن‌جا خانه‌اى است که هرگز رفت و آمد فرشتگان در آن، پایانى ندارد. گروهى فرود می‌آیند و گروه دیگر بالا می‌روند. خدای تبارک و تعالی پرده را از آسمان‌ها براى حضرت ابراهیم(علیه السلام ) کنار زد و به نور دیده‌اش قوّت بخشید، تا نگاهش به عرش افتاد. خداوند به دید چشم محمد، على، فاطمه، حسن و حسین قدرت بیشترى داد؛ و آنها عرش پروردگار را از خانه‌هاى خود می‌دیدند و هرگز سقفى براى خانه‌هایشان جز عرش پروردگار نمی‌دیدند».[8]
6. سادگی و دور از تجملات و زخارف دنیا
در این خانه هرگز از زخارف دنیا و تجمل‌گرایى اثری یافت نمی‌شد، خانه‌اى بسیار ساده، نه فرش قابل ذکرى دارد و نه وسائل گران‌قیمت. این خانواده نمی‌خواستند غیر از زندگى زاهدانه راه دیگرى را در پیش گیرند، بدین جهت آنچه داشتند وقف فقرا و تهیدستان می‌کردند و خود در نهایت ساده‌زیستى زندگى می‌کردند.[9]
[1]. محدث اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج 1، ص 351، قم، منشورات الرضی، چاپ اول، 1421ق؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج 43، ص 132، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1363ش.
[2]. شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد بن حنبل، ج 3، ص 99، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1421ق.
[3]. طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الأوسط، ج 4، ص 186، قاهرة، دار الحرمین، بی‌تا.
[4]. نیشابوری، محمد بن عبد الله، المستدرک على الصحیحین، تحقیق: عطا، مصطفى عبد القادر، ج 3، ص 135، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1411ق.
[5]. نور، 36: «فی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فیها بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ».
[6]. ابن عقده کوفی، احمد بن محمد، فضائل أمیر المؤمنین(علیه السلام )، محقق و مصحح: حرز الدین، عبد الرزاق محمد حسین، ص 199، قم، دلیل ما، چاپ اول، 1424ق؛ ابن بطریق، یحیی بن حسن، عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، ص 291، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ اول، 1407ق.
[7]. ر.ک: ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبد الحسین، ص 58، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.
[8]. بحار الأنوار، ج 25، ص 97.
[9]. ر.ک: حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، 112، قم، مؤسسه آل البیت(علیه السلام )، چاپ اول، 1413ق؛ ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، ج 2، ص 12، قم، مکتبة الفقیه، چاپ اول، 1410ق.
T
