شیعه نیوز:
پرسش
آیا مقام امام زمان( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) از سایر امامان و یا پیامبر بالاتر است؟ چرا که می‌گویند امام زمان آگاه به همه احوال ما هست لیکن پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) و دیگر امامان( علیه السلام ) با همه بزرگی آگاه به احوال همه نبودند حتی در آیه‌ای از قرآن آمده است که ای پیامبر به مردم بگو من غیب نمی‌دانم (البته مگر آنچه خدا بخواهد). یا امام حسین و دیگر امامان که از طریق نامه نگاری از احوال امت با خبر بودند، منظورم موارد خاص نیست. سؤالم این است که امام زمان نیز (بلا تشبیه) مانند خداوند که آگاه و عالم به همه احوال و امور ماست در هر لحظه، ایشان نیز همین طور هستند؟
پاسخ اجمالی
الف. درباره مقام امامان نسبت به پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) نمایه «مقام امامان شیعه نسبت به پیامبران»، سؤال 5227 را مطالعه کنید.
ب. پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امامان( علیه السلام ) از جمله امام زمان( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) در مورد آگاهی از احوال و اعمال مردم با هم تفاوتی ندارند. خداوند در قرآن می‌فرماید: بگو: «عمل کنید! خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را می‌بینند! و به زودى، به سوى داناى نهان و آشکار، بازگردانده می‌شوید و شما را به آنچه عمل می‌کردید، خبر می‌دهد».[1]
بر این اساس آگاه به همه احوال امّت بودن از ویژگی‌های تمام حجت‌ها و اولیای برگزیده خداوند است و اختصاص به یک حجت خاص و امام زمان ندارد.
ج. با توجه به این‌که این عصر، زمان امامت امام مهدی( علیه السلام ) است؛ از این‌رو؛ نامه اعمال ما به آن‌حضرت می‌رسد و او آگاه به محتوای آن خواهد شد، همچنان که سایر امامان( علیه السلام ) نیز در زمان امامتشان نامه اعمال امتشان به دست آنان می‌رسید.
عبد اللَّه بن ابان روغن فروش که در نزد امام رضا( علیه السلام ) صاحب مقام و منزلتى بود می‌گوید: از امام رضا( علیه السلام ) خواستم تا براى من و خانواده‌ام دعا کند.
آن‌حضرت فرمود: «آیا این کار را نمی‌کنم؟! همانا اعمال شما در هر روز و شب بر من عرضه می‌شود».
عبد اللَّه می‌گوید: این سخن امام بر من سخت آمد و پیش من امرى بزرگ جلوه کرد، پس حضرت رضا( علیه السلام ) فرمود: «آیا کتاب خداى عزّ و جلّ را نخوانده‌اى که می‌فرماید: "و بگو عمل کنید که زود باشد که خداوند و رسول او و مؤمنان عمل شما را ببینند"[2] به خدا سوگند که مراد از مؤمنان در این آیه على بن ابی‌طالب( علیه السلام ) است».[3]
د. ظاهر زندگی معصومان( علیه السلام ) طبیعی و مانند زندگی سایر مردم است و در زندگی عادی از معجزه، کرامت و علم غیب استفاده نمی‌کنند، مگر در موارد خاصی که مصلحت اقتضاء کند و این قانون نیز شامل تمام معصومان می‌شود. با توجه به اختلاف مقتضیات و شرایط زمان و مکان هر معصومی طبعاً استفاده از علم غیب از طرف وی نیز متفاوت خواهد بود. دور از انتظار نیست که امام زمان نیز در برخی موارد مانند امام حسین و دیگر امامان از طریق نامه نگاری از احوال امت با خبر شوند.
در تشبیه معقول به محسوس می‌توان گفت:
هارد دیسکی داریم که به صورت مرتب، با اجازه فردی که از او فرمان می‌بریم و دوستش هم داریم و می‌دانیم که آگاه‌تر از ما است انواع اطلاعات به آن وارد می‌شود اما او از ما درخواست کند که بنابر مصالحی فقط بخش معین شده‌ای از اطلاعات وارده را ملاک تصمیم گیری‌های خود قرار دهیم، آیا این کار را انجام نخواهیم داد؟!
پیامبران و امامان( علیه السلام ) نیز با آن‌که با اجازه خدا به تمام اطلاعات دسترسی دارند، اما تصمیم گیری‌های آنان تنها در محدوده‌ای است که خدا برایشان معین کرده است.
[1]. «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَى اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إِلى عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون»؛ توبه، 105.
[2]. توبه، 105.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 1، ص 219 - 220، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
آیات مرتبط
سوره التوبة (105) : وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ ۖ وَسَتُرَدُّونَ إِلَىٰ عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
T
