به گزارش «شیعه نیوز»، خروج ناگهانی نیروهای نظامی آمریکا از سوریه، آمریکا را در موقعیتی خطرناک قرار داده است. علاوه بر این، اتحادیه اروپا نگران است مبادا حمله تهاجمی ترکیه باعث بروز عواقبی ویرانگر چون تجدید حیات داعش شود.
چند ماه می‌شود که رئیس‌جمهور ترکیه تهدید می‌کند که نیروهای نظامی ترکیه را به کشور همسایه‌اش، سوریه خواهد فرستاد. رجب طیب اردوغان، بعد از آن همه تهدید بالاخره روز شنبه اعلام کرد که به قولش عمل کرده و نیروهای زمینی و هوایی ترکیه را روانه سوریه می‌کند. اردوغان قصد دارد یک منطقه امن در طول مرز ترکیه با سوریه ایجاد کند. هدف او از ایجاد این منطقه امن عقب نگه داشتن نیروهای دموکراتیک سوریه است که بیشترشان توسط یگان‌های مدافع خلق کردها رهبری می‌شوند. در کل می‌توان گفت که ترکیه شبه‌نظامیان کرد را در حکم نوعی تهدید برای امنیت ملی خود می‌بیند. یا به عبارتی دیگر ترکیه یگان‌های مدافع خلق را که از اصلی‌ترین بخش‌های نیروهای دموکراتیک سوریه هستند، به‌عنوان یک گروه تروریستی وابسته به حزب کارگران کردستان -پ‌ک‌ک- می‌داند که سه دهه است در ترکیه برای خودمختاری تلاش می‌کند و بنابراین آن‌ها را مسئول بی‌ثباتی درون مرزی در ترکیه به شمار می‌آورد.
یگان‌های مدافع خلق اما به هر حال متحد اصلی نیروهای آمریکا در منطقه بوده‌اند. حتی آمریکا ادعا می‌کند که در کنار این گروه توانسته داعش را شکست دهد. ایالات متحده در آغاز این بحران سعی در یافتن راه حلی برای مسئله مرزی ترکیه کرد، با این نگاه که بتواند منافع شبه نظامیان کرد را نیز براورده کند. اما این تلاش‌ها به جایی نرسید و رئیس‌جمهور آمریکا یکشنبه شب در اعلامیه‌ای غافلگیرکننده خبر داد که سربازان آمریکایی که با یگان‌های مدافع خلق کار کرده‌اند، فوراً از سوریه بیرون می‌روند. اوایل روز دوشنبه نیز نیروهای دموکراتیک سوریه اعلام کردند که آمریکا عملا خروج نیروهایش را از سوریه آغاز کرده است و کاخ سفید گفته که در مقابل حمله ترکیه از نیروهای دموکراتیک سوریه دفاع نخواهد کرد.
تهاجم ترکیه می‌تواند فاجعه‌بار باشد
پیشروی نیروهای اردوغان در داخل سوریه می‌تواند تبعات فاجعه‌باری، هم از نظر منطقه‌ای و هم جهانی داشته باشد. ده‌ها هزار نفر از حامیان و هواداران و البته رزمندگان داعش در حال حاضر در اردوگاه‌های کردها در شمال سوریه نگه‌داری می‌شوند. رودریک کایس‌وتر، نماینده مجلس آلمان و از اعضای حزب دموکراتیک مسیحی می‌گوید که «یکی از مهم‌ترین خطرات تهاجم ترکیه می‌تواند تغییر مکان داعشی‌ها از سوریه به عراق باشد. این امر تاثیری مستقیم روی اهداف و منافع ما می‌تواند داشته باشد».
کایس‌وتر و عده بیشتری در اتحادیه اروپا از این می‌ترسند که خروج نیروهای آمریکا از شمال سوریه و جایگزین شدن نیروهای ترکیه به‌جای آن‌ها می‌تواند باعث تقویت داعش شود. این چشم‌انداز باعث نگرانی بسیار شدید بروکسل، مقر اتحادیه اروپا شده است. سخنگوی کمیسیون اروپا، مایا کوسیانچیچ می‌گوید که «به‌رغم این‌که اتحادیه اروپا نگرانی‌های امنیتی ترکیه را به رسمیت می‌شناسد، اما از تمامیت ارضی سوریه حمایت می‌کند». در هر حال این اتحادیه فعالیت نظامی برنامه‌ریزی شده ترکیه را غیرموجه می‌داند. کوسیانچیچ همچنین به دویچه‌وله گفته که «تجدید خصومت‌های مسلحانه در شمال شرقی سوریه نه تنها رنج های غیرنظامیان را تشدید می‌کند و یک بار دیگر منجر به آوارگی و بی‌خانمانی گسترده غیرنظامیان می‌شود، بلکه این خطر جدی را نیز به‌همراه دارد که تلاش‌های سیاسی فعلی را که ما ازشان پشتیبانی می‌کنیم تضعیف کند».
احتمال فرار داعشی‌های دستگیرشده
جولین بارنز- دیسی از اتاق فکر روابط خارجی شورای اروپا هشدار می‌دهد که ترکیه در مورد بازگشت و احیای داعش هیچ برنامه‌ای در دستور کار ندارد. او می‌گوید که «تنها چیزی که برای آنکارا مهم است، کنترل کردن کردها و دور نگه داشتن آن‌ها از مرزهای ترکیه است».
بنا به گزارش‌هایی که در این زمینه منتشر شده، هزاران نفر از مبارزین اروپایی داعش، در حال حاضر در اردوگاه‌های کردها نگه‌داری می‌شوند- که برخی از آن‌ها را آلمان و دیگر کشورهای اروپایی اداره می‌کنند. ایالات متحده بارها از کشورهای اروپایی خواسته که شهروندان خود را که برای داعش جنگیده‌اند، به کشور بازگردانده و آن‌ها را دادگاهی کنند- که تنها کشوری که این خواسته را قبول کرده، کوزوو بوده و بقیه کشورها توجهی به این درخواست نشان نداده‌اند. بارنز- دیسی می‌گوید که این کشورها نمی‌خواهند مسئولیت شهروندانشان را بر عهده بگیرند: «اگر این منطقه درگیر جنگی جدید شود، به احتمال زیادی این خطر وجود خواهد داشت که بازداشت‌شدگان داعشی از اردوگاه‌هاشان فرار کرده و فعالیت‌شان را در مناطقی دیگر ادامه دهند».
تمرکز روی پناهندگان
علاوه بر نگرانی‌های امنیتی و البته تلاش برای تاثیرگذاری در مناطق مرزی، شرایط پناهندگان در ترکیه نیز نقشی مهم و حیاتی در اتخاذ تصمیم انجام حمله نظامی داشته. از زمان آغاز جنگ داخلی بیش از سه و نیم آواره سوری خود را به ترکیه رسانده‌اند. به‌رغم این‌که در آغاز ترک‌ها به آوارگان خوشامد گفتند، اما در حال حاضر حال و هوای ترکیه تغییر کرده است. اردوغان هم به‌طور فزاینده‌ای سیاست‌هایی علیه مردم سوریه در پیش گرفته است. او صدها هزار نفر از سوری‌ها را به کشورشان بازگردانده و حالا قصد دارد آن‌ها را در آن منطقه امن که در شمال شرقی سوریه قصد ایجادش را دارد، اسکان دهد.
از آن‌جا که بسیاری از سوری‌های دیپورت شده اهل این منطقه نیستند و منطقه نیز در کل فاقد زیرساخت‌های لازم برای اسکان چنین جمعیتی است، این خواسته اردوغان انتقادات بسیاری را موجب شده است. اوزلم دمیرل، سیاستمدار آلمانی که ریشه ترک دارد، اردوغان را متهم می‌کند که می‌خواهد این کار را فقط به‌خاطر مسایل و دستاوردهای سیاست خارجی انجام دهد- که از میان آن اهداف می‌توان به از بین بردن دولت خودمختار کردها در منطقه اشاره کرد. این نماینده پارلمان اروپا در ادامه می‌گوید «هجوم به سوریه و اسکان مجدد پناهندگان سوری تنها با هدف به‌دست آوردن نفوذ هرچه بیشتر در بازسازی سوریه انجام می‌شود».
اما جنگی دیگر در شمال سوریه ممکن است باعث شود افراد بیشتری سوریه را ترک کنند و تن به پناهندگی بسپرند. از زمان انعقاد توافق‌نامه پناهندگی بین ترکیه و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶، ترکیه جلوی ورود پناهندگان را به داخل اتحادیه اروپا گرفته است. اما اگر تهاجم ترکیه ماشه جنگی دیگر را در منطقه بکشد، شمار پناهندگان در داخل ترکیه بیشتر و بیشتر خواهد شد که به معنای افزایش فشار به این کشور و احتمال افزایش مهاجرت به اتحادیه اروپا خواهد بود.
ناتو در نقش مادر
برای ماه‌های متوالی شرایط شمال سوریه باعث بروز تنش در روابط آمریکا و ترکیه بوده که هر دو در ناتو عضویت دارند. آنکارا یگان‌های دفاع از خلق را یک سازمان تروریستی می‌داند اما واشینگتن از آن حمایت نظامی به‌عمل می‌آورد.
حالا البته با خروج نیروهای آمریکا ناتو کمتری چشم‌اندازی درباره کاهش تنش در منطقه به چشم نمی‌خورد. ترامپ البته در توییتر تهدید کرده که در صورت گذر از خطوط قرمز منافع آمریکا، اقتصاد ترکیه را ویران خواهد کرد- که هنوز هم با بحران بدهی و کاهش ارزش پول ملی دست به گریبان است. اما از این رو که تاکنون سخنان دونالد ترامپ با رفتارش همخوان نبوده، نمی‌توان این یکی را هم پیش‌بینی کرد که سرانجام تهدید ترامپ چه خواهد شد. اما در این بین باید روی این موضوع تاکید کرد که «اگر به‌خاطر حمله ترکیه یک بار دیگر داعش سر بلند کند، واشینگتن و آنکارا به تنهایی قادر به حل و فصل ماجرا نخواهند بود.
