به گزارش «شیعه نیوز»، بر اساسی پژوهشی که شورای اسلامی سوئد تحت عنوان «اسلام و مسلمانان در سوئد» منتشر کرده است، تعداد مسلمانان در این کشور ۴۲۸۷۸۰ نفر و از این میان ۲۲۳۴۹۰ نفر ملیت سوئدی دارند. همچنین در این پژوهش آمده که تقریبا ۶۰ هزار نفر از مسلمانان این کشور، ایرانی، ۶۵ هزار نفر بوسنیایی، ۴۷ هزار نفر ترک، ۴۵ هزار نفر عراقی، ۲۲ هزار نفر سومالیایی، ۱۸ هزار نفر لبنانی و ۱۱ هزار نفر سوری هستند.
مسلمانان سوئد از مذهب های شافعی، حنفی، مالکی و شیعه دوازده امامی تشکیل شدهاند. پیروان مذهب شافعی غالبا مهاجران اندونزیایی، سومالیایی، کردها، مصری ها و یمنی ها هستند و پیروان مذهب حنفی، ترک ها، پاکستانی ها، بنگالی ها، هندی ها، سوری ها، اردنی ها و عراقی ها و لبنانی های سنی هستند و پیروان مذهب مالکی غالبا مراکشی ها، الجزایری ها، تونسی ها و سودانی ها هستند، اما پیروان مذهب شیعه دوازده امامی غالبا عراقی ها، لبنانی ها، ایرانی ها، یمنی ها و برخی از افغانی ها و بحرینی ها هستند. در کنار این مذاهب، گروههایی از علویان در سوئد زندگی می کنند که بیشترشان را ترک ها و سوری ها تشکیل می دهند.
بر اساس آن چه در کتاب «شیعه در سوئد» اثر مشترک گوران لارشون و دیوید تورفل، آمده است، اولین شیعیانی که به سوئد مهاجرت کردند حدود ۲۰۰۰ نفر از شهروندان اوگاندایی معروف به خوجه بودند که رئیس جمهور وقت اوگاندا «عیدی امین» که نسبت به شیعیان این کشور ظلم و ستم روا می داشت، در اوایل دهه هفتاد قرن بیست، آن ها را از کشور إخراج کرد. این گروه، شیعه دوازده امامی و بیشتر آنان از خانواده های اصیل اوگاندایی بودند و غالبا در حرفه بازرگانی فعالیت داشتند. آن ها در سکونت گاه خود به خصوص در شهرهای ترولهتان، ماریا استاد و استکهلم (ماشتا) و یونشوپینگ انجمنهای اسلامی شیعی تأسیس کرده اند که هدف مشترک شان احیای شعائر صحیح اسلامی بود.
این انجمن های شیعی به انجمن جمعیت های اسلامی سوئد (FIFS) پیوستند و همچنان تا به امروز جزئی از این انجمن هستند و جدایی از این اتحاد را رد کرده اند؛ چون این انجمن ها با حضور در انجمن های سوئد و اتحاد با آن ها احساس امنیت و آرامش دارند و در اداره مرکزی انجمن های سنی این کشور نمایندگانی دارند و این امر امکان همزیستی مسالمت آمیز میان پیروان مذاهب اسلامی را فراهم می کند.
در سال ۱۹۸۶م، انجمن اسلامی شیعه در شهر ترولتهان، اولین مسجد به سبک اسلامی را بنا کرد. این مسجد، دو مناره و گنبدی طلایی دارد و اولین بنای اسلامی است که مسلمانان شیعه سوئد آن را بنا نهاده اند. پس از تأسیس این مسجد، همین انجمن، مرکز زینبیه را بنا کرد. یکی از مهمترین فعالیت های این مرکز چاپ کتب اسلامی به زبان سوئدی، به روشی آسان و قابل فهم است تا از این طریق تعالیم اسلامی را میان سوئدی ها منتشر و شعائر اسلامی شیعی را در این کشور احیا کند.
با شروع فعالیت های این انجمن ها و مراکز شیعی در سوئد و پس از درگیری جنگ عراق و ایران و کویت و نیز پس از اشغال عراق توسط آمریکا گروه های زیادی از شیعیان عراق برای پناهنده شدن به این کشور مهاجرت کردند.
جنگ های منطقه ای نیز نقش مؤثری در مهاجرت شیعیان از ایران، لبنان، افغانستان و سایر کشورهای شیعی به این کشور داشت. درباره تعداد مهاجران شیعی به کشور سوئد آمار رسمی وجود ندارد، اما برخی از مقامات رسمی بیان کرده اند که در این کشور حدود ۱۸۷ هزار شیعه حضور دارد. این در حالی است که مجامع شیعی تأکید دارند حدود ۲۵۰ هزار شیعه در سوئد زندگی می کنند.
این حضور گسترده شیعیان در سوئد سبب انجام فعالیت های فرهنگی و تأسیس انجمن های اسلامی زیادی شد و پس از ایجاد انجمن وحدت اسلامی موفق شدند انجمن اتحاد شیعی را راه اندازی کنند که در سال ۲۰۰۸م، علنا به رسمیت شناخته شد.
تا این ایام، شیعیان سوئد ده ها مرکز دینی تحت عنوان حسینیه، مجامع دینی و انجمن در شمال و جنوب سوئد بنا نهاده اند که در پایتخت و شهرهای بزرگ این کشور به فعالیت می پردازند. اکنون در استکهلم شش مرکز شیعی بزرگ و کوچک فعالیت دارد که از نمازگزاران و زائران و فعالیت های دینی معروف استقبال می کند. همچنین مجمع الامام علی (ع) در شمال و جنوب استکهلم و مجمع الزهراء در نورشباری مهمترین مراکز شیعی در این کشور به شمار می روند.
اکنون نیز سال هاست که شیعیان سوئد رسما و قانونا از سوی دولت سوئد به رسمیت شناخته شده اند و نمایندگان اتحاد شیعیان این کشور با نمایندگاه اتحاد سنی های سوئد زیر سایه شورای همکاری اسلامی با هم برادرانه تعامل برقرار می کنند.
شیعیان در این کشور فعالیت های ویژه ای را که معمولا در کشورهای شیعی انجام می شود، مثل عزاداری روز عاشورا، تظاهرات روز جهانی قدس و … انجام می دهند. افزون بر چنین فعالیت هایی، شیعیانی که در زمینه تبلیغات و رسانه فعالیت دارند، بر روی موج FM کشور سوئد، شبکه رادیویی به زبان سوئد تأسیس کرده اند که به تبلیغ تشیع در میان سوئدی ها می پردازد.
فعالیتهای شیعیان در سوئد به همین جا محدود نمی شود، بلکه آن ها به روش نرم و قانونی حتی المقدور سعی می کنند مذهب شیعه را در این کشور ترویج کنند. در سال گذشته یک حزب شیعی به نام حزب یاسین که دبیر آن یک ایرانی به نام مهدی حسینی است و همه اعضای آن را شیعیان تشکیل می دهند، اقدام به مشارکت در انتخابات پارلمان سوئد برای سال ۲۰۱۸ نمود. حسینی درباره هدف و فعالیت های این حزب می گوید: پایبندی به اوامر قرآن کریم و قوانین اسلامی و سنت های ائمه شیعه الگوی رفتارهای سیاسی این حزب است و آن را سرلوحه خود قرار داده و هدفش نشر اسلام حقیقی ای است که کم کم رو به فراموشی است.
گزارش ها حاکی از این است که در اثر فعالیت های شیعیان در کشور سوئد، بازتاب های تشیع پس از سقوط صدام در سال ۲۰۰۳م و مهاجرت برخی از شیعیان عراق به این کشور نمایان شد. به دنبال این امر ایران نیز از ترویج مذهب تشیع در سوئد حمایت کرد و به همراه عراقی ها از طریق برپایی محافل آشنایی با مذهب تشیع، این مذهب را معرفی کرد و با حسن نیت و اخلاقی که زیبنده مذهب تشیع و نمایانگر اخلاق اهل بیت باشد در میان سوئدی ها این مذهب را زیبا جلوه دادند. پس از این اقدامات، گام دوم، یعنی تأسیس مراکز، انجمن ها و مؤسسات دینی را برداشتند تا عملا شروعی برای نشر فکر و ایدئولوژی شیعه باشد.
به همین منظور، انجمن های شیعه برای تقویت روابط با جامعه سوئد و شخصیت های فعال در آن، مؤسساتی تأسیس کردند تا از این طریق بتوانند شیعیان را سروسامان دهند و از آنان جهت برقراری روابط خوب با مؤسسات مختلف حمایت کنند و جنبه های مثبت و درخشان مذهب تشیع و شیعیان را برای سوئدی ها به نمایش بگذارند.
همچنین در اروپا به طور کلی انتشار تشیع و فعالیتهای شیعیان از طریق وجود ده ها انجمن و سازمان فرهنگی شیعی و ابزارهای تبلیغاتی مربوط به انتشار دیدگاه های تشیع که معمولا به خاطر مخالفت ها و مانع تراشی های برخی افراطیون در اروپا به طور پنهانی به فعالیت می پردازند به وضوح مشهود است. با این حال، چیزی که یقینی است این است که صدها مسلمان جدید و ده ها مسلمان از کشورهای شمال آفریقا در اروپا از زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران شیعه شده اند.
در سال ۲۰۱۴م، نیز کتابی جدید درباره مسلمانان شیعه در سوئد تحت عنوان «نگاهی به مسلمانان شیعه در سوئد» به درخواست کمیسیون حمایت دولت سوئد از جوامع مذهبی و با قلم گوران لارسون منتشر شد که مؤلف در این کتاب متذکر شده شیعیان بخش بزرگی از مسلمانان سوئد را تشکیل می دهند، اما آن ها به وسیله رسانه ها به حاشیه رانده می شوند و مورد توجه نویسندگان و محققان قرار نمی گیرند.
مؤسسات شیعی در سوئد
شیعیان در سوئد مؤسسات متعددی را بنیان نهاده اند که برخی از آن ها به انجمن های اسلامی سوئد پیوسته اند و برخی دیگر نیز به انجمن مسلمانان سوئد ملحق شده اند و در این میان، یک انجمن اسلامی شیعی هم تأسیس شد که دولت سوئد در سال ۲۰۰۹ آن را به رسمیت شناخت. این مراکز و مؤسسه ها و حسینیه ها و انجمن های شیعی در سوئد فعالیت ها و برنامه های استراتژیک مختلفی دارند، اما یک رویکرد و یک هدف مشترک دارند و آن هدف، نشر تشیع است. مهمترین مراکز و مؤسسات شیعی در سوئد عبارتند از:
مرکز امام علی (ع): این مرکز در سال ۱۹۹۷م توسط شیعیان مهاجر به شهر استکهلم تأسیس شد و در زمینه های دینی، فرهنگی و خدماتی فعالیت دارد. مهمترین خدماتی که ارائه می دهد برپایی مراسم اعیاد و مناسبت های شیعی است و معمولا به سه زبان فارسی، عربی و سوئدی ارائه می شود.
مرکز اسلامی زینبیه: این مرکز در شهر استکهلم و با هدف انتشار عقیده و فکر شیعی تأسیس شده و در فعالیت هایش به طور اساسی بر امور دینی و اعتقادی مذهب تشیع و معرفی این مذهب تمرکز دارد و فعالیت های روزانه ای مانند نماز، تلاوت قرآن و ادعیه را انجام می دهد.
حسینیه سید الشهداء: این حسینیه در سال ۲۰۰۵م به عنوان یک انجمن فرهنگی – اجتماعی در شهر گوتنبرگ سوئد تأسیس شد، اما در حقیقت به انجام فعالیت های دینی و احیاء همه مناسبت های شیعی می پردازد. این حسینیه از حمایت طیف وسیعی از شیعیان شهر گوتنبرگ بهره مند است. حسینیه سید الشهداء از سوی دولت سوئد اجازه رسمی گرفته تا با آزادی کامل اعمال دینی و فرهنگی اش را انجام دهد. این حسینیه به منظور احیاء شعائر شیعی، در مناسبت ها و مراسم دینی مختلف به خصوص در ماه رمضان و محرم و مناسبت های میلاد و شهادت ائمه شیعه، علما و سخنورانی را از اروپا و کشورهای دیگر دعوت می کند.
اتحادیه شیعیان سوئد (ISS): این اتحادیه در سال ۱۹۸۹م تأسیس شد و حدودا متشکل از ۱۴ انجمن است و در شهر استکهلم ساختمانی با مساحت ۲۳۰۰ متر مربع دارد و سالن نماز آن گنجایش هزار نفر را دارد و حدودا ۸۰ کودک در مدرسه آموزش زبان عربی در داخل مقر این اتحادیه شرکت دارند. این اتحادیه به هزاران خانواده شیعی لبنانی، عراقی و ایرانی در شهرهای مختلف سوئد، خدمات ارائه می دهد. شورای تعاون اسلامی و دولت سوئد این اتحادیه را به رسمیت نشناخته اند و از دولت این کشور هیچ حمایت مالی دریافت نمی کند و در تهیه منابع مالی اش به هدایای تاجران و اعضای خود اتحادیه و برخی کمک های مالی خارجی تکیه می کند.
مرکز اسلامی شیعی در مالمو: این مرکز یک مسجد بزرگ مخصوص زنان دارد. فعالیت های این مرکز در ارائه برنامه های متنوع برای شیعیان خلاصه می شود. مهمترین این فعالیت ها عبارتند از: آموزش فقه اسلامی، آموزش زبان انگلیسی، برگزاری جشن اهل بیت و مصیبت های آنان و مناسبت های مختص شیعه به ویژه عزاداری روز عاشورا و مجالس ماه رمضان و غیره.
مجمع اهل البیت: این مجمع در استکهلم پایتخت کشور سوئد تأسیس شده است و به طور اساسی هدف آن حمایت از شیعیان در کشورهای منطقه اسکاندیناوی و کشورهای مجاور آن، فعال سازی تبلیغ تشیع در میان این کشورها، معرفی مذهب تشیع و ردّ شبهه ها درباره این مذهب است. فعالیت های این مرکز در برپایی شعائر اسلامی – حسینی، برگزاری کنفرانس ها و همایش های علمی – فرهنگی، معرفی اسلام و مذهب شیعه و نشانه های آن، تلاش جهت تأسیس مدارس و مراکز شیعی، تأسیس مدارس آکادمیک و حوزوی، تألیف و ترجمه کتاب های اسلامی و شیعی به زبان های سوئدی، و سایر زبان های اروپایی به منظور آسان سازی فهم آن ها برای خوانندگان اروپایی و توزیع این کتاب ها و نیز برگزاری اردوهای دانشجویی و خانوادگی و دوره های ورزشی و غیره خلاصه می شود.
مؤسسه المنتظر در مالمو: این مؤسسه یک کتابخانه عمومی و تعدادی باشگاه برای جوانان و یک فصلنامه دارد و یک مؤسسه فرهنگی است که امور شیعیان مهاجر را مد نظر خود قرار داده و به آموزش زبان عربی و علوم قرآن می پردازد و شعائر شیعی و همایش ها و کنفرانس هایی در خصوص این مذهب برگزار می کند. این مؤسسه بخشی از مرکز الإرتباط آیت الله علی حسینی سیستانی است.
انجمن اسلامی – فرهنگی امام هادی (ع) در شهر کریستیان: این انجمن در سال ۱۹۹۹ توسط گروهی از عراقی ها تأسیس شد و به انجام سخنرانی های دینی و فرهنگی و برنامه های کودکان میپردازد.
بنیاد قرآنی رسول اکرم در لیچونیک: در این بنیاد، دوره های آموزش حفظ و تفسیر قرآن کریم برگزار می شود.
حسینیه الحوراء زینب: این حسینیه در شهر وستروس قرار دارد و مهمترین فعالیت های آن اهتمام به تربیت نسل های آینده و برپایی شعائر حسینی و مراسم های دینی شیعه است.
آمال و آرزوهای شیعیان سوئد
شیعیان سوئد آرزو دارند تا تأسیس مساجد، حسینیه ها، مراکز شیعی و مدارس شیعیان رشد و توسعه یابد و به علوم قرآن توجه وافر شود و اصول و مبادی اهل بیت پیامبر (ص) به همه سوئدی ها و به خصوص مسلمانان، شیعیان و مستبصران رسانده شود تا نور حقیقت محمدی و علوی سراسر غرب زمین را فرا بگیرد و به فضل حمایت های پدرانه مراجع عظام، چشم ها به حقیقت مذهب تشیع گشوده شود و زمینه ها برای ظهور امام زمان فراهم گردد و دین اسلام به دستان مبارک امام مهدی (ع) بر سایر ادیان غالب آید.
منابع:
http://m-mahdi.net/sada-almahdi/articles-719
http://almezmaah.com/2018/04/12/
http://almezmaah.com/2018/04/11/
