چگونگی ارائه خدمات صندوق حمایت از پژوهشگران حوزوی

به گزارش «شیعه نیوز»، اهمیت پژوهش و ارج نهادن به کار پژوهشگران مورد وفاق تمامی صاحب‌نظران و متخصصان بوده و همواره پشرفت روند کیفی و کمی پژوهش در جامعه معادل ارتقای علمی کشور عنوان می‌شود.

حوزه علمیه نیز به عنوان یکی از مراکز علمی از این قائله مستثنی نبوده و پژوهش‌های طلاب می‌تواند توفیقات فراوانی را نصیب حوزه بکند، پر واضح است که رشد کیفی و کمی پژوهش‌ها نیازمند بستری مناسب است و مهم‌ترین نیازمندی پژوهشگران اهمیت دادن به کار آنان با استفاده از حمایت‌های مالی از پژوهش و اقداماتی از این قبیل می‌باشد.

به همین منظور، جهت آگاهی از چگونگی ارائه خدمات صندوق حمایت از پژوهشگران حوزوی با محمداسماعیل رستمی‌نیا، مسئول این صندوق به گفت و گو نشسته‌ایم که مشروح آن را در زیر می خوانید.

 

از نظر شما چه اهمیتی را برای پژوهش و حمایت از پژوهشگران می‌توان قائل شد؟

در ابتدا باید به اهمیت پژوهش بپردازیم تا اهمیت حمایت از آن مشخص شود، در نگاه ابتدایی اگر ما پژوهش را بخشی از علم بشناسیم، در نگاه دینی و در احدایث موجود نیز اهمیت آن را می‌توانیم به وفور یافت کنیم، همچنین در گستره وسیع علمی باید ببینیم که پژوهش های حوزه علمیه در کدام قسمت این گستره جای می‌گیرد.

با توجه به این مقدمه اگر به برخی از تعاریف پژوهش مراجعه کنیم، مراد از آن نوعی تسخیر طبیعت بوده و از نظر من کشف حقیقت، در سطحی بالاتر از تسخیر طبیعت در حوزه علمیه مطرح است.

این اهمیت ما را متوجه می‌کند که باید با ظرائف خاصی به پژوهش بپردازیم و با این نکته یک تفاوتی بین پژوهش در علوم تجربی و علوم انسانی وجود دارد.

آنچه که در باره تسخیر طبیعت مطرح است، در حوزه تحقیقات تجربی رقم می‌خورد و کشف حقیقت که علوم انسانی مطرح است، نشانگر اهمیت و سختی پژوهش در این حوزه است که این امر ضرورت امر تحقیق را می‌رساند.

اگر این کار اهمیت دارد، باید بدانیم که نتیجه آن به دست محقق عملی می‌شود و یا اینکه حمایت‌هایی از پژوهشگران را می‌طلبد. بخشی از عوامل و اجزا در پشت صحنه قرار دارد و کار حمایت از پژوهشگران همان عوامل پشت صحنه محسوب می‌شود و در این فرایند ممکن است مثلا هشت نفر یک پژوهشگر را حمایت بکنند تا کار پیش برود، به طور مثال یک رزمنده که در جبهه با دشمنان نبرد می‌کند، از جانب چندین نفر حمایت می‌شود.

بنابراین نقش و اهمیت صندوق حمایت از پژوهشگران و واحدهای پژوهشی حوزه علمیه بسیار مهم بوده و این صندوق باید در جهتی حرکت کند که با برداشتن موانع مادی از سر راه پژوهشگران، حاصل پژوهش با سرعت و دقت بیشتری در جامعه ظاهر شود.

 

کشور ما در مقایسه با سایر کشورها، چه جایگاهی در حمایت از پژوهشگران را دارا است؟

در سطوح مختلف جهانی انواع مختلفی از پژوهشگران وجود دارد و در کشورهای پیشرفته یکی از دلایل اصلی موفقیت و نتیجه بخش بودن تحقیقات سطح حمایت مالی بالا از پژوهشگران می‌باشد.

در برخی از کشورها سرانه حمایت از پژوهش تا ۹۰۰ دلار برآورد شده و این سرانه در کشور ما تا پنج دلار کاهش پیدا می‌کند و همین مقدار در حوزه علمیه با وجود سختی‌های پژوهش در آن به مقدار زیادی کاهش پیدا می‌کند و باید برای این نیاز چاره‌اندیشی بکنیم.

بسیاری از حمایت‌ها منحصر به بُعد مادی نبوده و حمایت‌های غیرمالی نیز از اهمیت برخوردارند که باید این حمایت‌ها محفوظ بماند، در جنبه مادی حمایت از پژوهشگران، ترجیح حوزه این بوده که این منابع مالی را با مردمی‌ترین شکل موجود تامین کند و قاطبه مردمی که به پژوهش اهمیت قائلند باید خود را شریک و سهیم در پاسخ به نیازهای پژدهشی حوزه علمیه بدانند.

 

 

صندوق حمایت از پژوهشگران و واحدهای پژوهشی حوزه علمیه چه هدف و چشم‌اندازی را دنبال می‌کند؟

باید در ابتدا بررسی کنیم که چه پژوهش‌هایی در اولویت بوده و پاسخگوی نیازهای امروز جامعه ما است، هدف کلان در بحث حمایت از پژوهش‌های حوزوی این بوده که با توجه به سیاست‌های کلان، پژوهش‌های اولویت دار را شناسایی کرده و از آن حمایت کند.

از طرفی برخی از پژوهش‌ها در عین مهم بودن گمنام هستند که صندوق حمایت از پژوهشگران حوزوی باید آن‌ها را کشف و حمایت کند، این امر پویایی صندوق را می‌طلبد که با هوشمندی خاص پژوهش‌ها را کشف کرده و محدود به یک لیست بسته نباشد.

تشکیل صندوق حمایت از پژوهشگران حوزوی بر اساس مصوبه ۶۰۵ شورای عالی حوزه علمیه بوده که عملا از حدود چهار ماه گذشته آغاز به کار کرده، در بعد زمان و انسجام امکانات پژوهش‌ها تاخیراتی وجود دارد و در مقایسه‌هایی که انجام می‌شود این مطلب به روشنی ملموس است که باید جبران شود.

 

با توجه به اینکه این صندوق از چهار ماه گذشته فعالیت خود را آغاز کرده، چه اقداماتی در این بازه زمانی صورت گرفته است؟

از زمان تاسیس صندوق حمایت از پژوهشگران حوزوی چندین اقدام انجام شده که از این موارد را می‌توان نام برد: مشارکت در تدوین سیاست‌های کلان حمایت‌ از پژوهش در حوزه صورت گرفته که آماده طرح در شورای پژوهشی حوزه است، همچنین در قالب ۱۴ گروه علمی بحث تشخیص و ترویج حمایت از پژوهش‌ها صورت گرفته است.

استفاده از صندوق حمایت از پژوهشگران کشور با توافقات انجام شده در دستور کار قرار گرفته و حداقل دو تفاهم قطعا به سمت اجرایی شدن حرکت می‌گند که یکی از آن‌ها استفاده پژوهشگران حوزوی از اولویت‌های پژوهشی این صندوق می‌باشد و پژوهشگران حوزوی می‌توانند با مراجعه به سایت صندوق حمایت از پژوهشگران کشور فهرست اولویت‌ها را مطالعه کنند.

هماهنگی دیگر با صندوق حمایت از پژوهشگران کشور این بوده که اولویت‌های پژوهشی حوزه علمیه نیز در فهرست اولویت‌های آن صندوق قرار گیرد که این کار ضمن اینوه می‌تواند به حمایت از پژوهشگران کمک بکند، زمینه تولید ادبیات و تولید علم را نیز در پژوهش‌های حوزوی فراهم می‌کند.

ما فهرستی را از سازمان‌های حامی مباحث علمی تهیه کرده‌ایم و با آن‌ها وارد مذاکره شده‌ایم که از سهم متناسب با نیازهای حوزه بتوانیم بهره‌مند شویم.

ما باید سازوکارهای نیازمند به پژوهش‌های حوزوی را ایجاد کنیم، چرا که سازمان‌ها با توجه به ارزش‌های دینی به این پژوهش ها احتیاج دارند و ما به دنبال فراهم کردن بستر بهره گیری سازمان‌ها از نتیجه این تحقیقات هستیم.

حمایت ما از پژوهشگران علاوه بر بعد مادی در ابعاد دیگر نیز بروز و ظهور پیدا می‌کند و یکی از این حمایت‌ها کشف و شناسایی استعدادهای درون حوزه است، چرا که این یک بحث بنیادین بوده و ما در پی این هستیم که حوزویان علاوه بر طرح مباحث دینی، می‌توانند در مباحث مربوط به کارآفرینی نیز ورود کنند و در همین زمینه برگزاری همایش جشنواره پژوهشگران حوزه برگزار و دستاوردهای حوزویان در حوزه کارآفرینی معرفی خواهد شد.

نیاز امروز ما توجه به اقتصاد مقاومتی بوده و ما فهرست بلند بالایی از اسامی طلابی داریم که علاوه بر فعالیت‌های دینی و تبلیغی، در تسهیل مباحث اقتصادی گام برداشته‌اند.

یکی از مباحث مطح شده برگزاری همایش روحانیون متخصص بوده که در ذیل این همایش آثاری از طلاب وجود دارد که تولیدات فناورانه آن‌ها بهره بردن از پژوهش‌های حوزوی را می‌طلبد.

محمداسماعیل رستمی‌نیا

 

 آیا گستره کار صندوق حمایت از پژوهشگران حوزوی، حوزه‌های علمیه سایر استان‌ها را نیز در بر می‌گیرد؟

گستره کار این صندوق در سطح ملی بوده که در همین زمینه ایجاد خانه پژوهش در مراکز استان‌ها پیش بینی شده است.

امروز پایگاه علم و فناوری که در کشور وجود دارد، پس از مدتی به شرکت‌های دانش بنیان تبدیل می‌شوند که این سازوکار در حوزه علمیه کمتر وجود دارد و به همین دلیل ما باید از راهکارهای دیگری استفاده کنیم که تشکیل خانه پژوهش در مراکز استان‌ها قدمی در رسیدن به همین امکان است.

ما در حال حاضر در مرحله نیازسنجی و امکان سنجی درباره خانه پژوهش هستیم که این موضوع نیز به زودی در شورای پژوهش حوزه علمیه مطرح می‌شود و ان‌شاءالله با ترجیح تامین منابع مالی به صورت مردمی به سمت اجرا حرکت می‌کنیم.

مهم به جریان افتادن این بستر بوده و اگر این حرکت انجام شود، در حوزه‌های علمیه خراسان و اصفهان نیز شاهد آن خواهیم بود.

تلاش ما در استفاده از کلیت امکانات نظام بوده و در اساسنامه صندوق حمایت از پژوهشگران ابتدا نام حوزه و بعد دانشگاه ذکر شده و حوزه علمیه نیز از این صندوق سهمی را دارا است.

بنا بر تاکید آیت‌‌الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه، کمیته ای با مسئولیت دفتر برنامه ریزی راهبردی حوزه علمیه قم تشکیل شده که این کمیته وظیفه تجمیع اجزاء داخلی حمایت‌کنندگان از پژوهشگران حوزه علمیه و ارائه آن به صندوق حمایت‌ از پژوهشگران حوزوی را بر عهده دارد.

آغاز کار ما پیام تبریکی بوده که در هفته پژوهش به پژوهشگران ابلاغ شد و در این پیام از متخصصان این حوزه خواسته شده که از طریق لینک‌های https://gap.im/sfrhawzah در پیام‌رسان گپ، https://eitaa.com/sfrhawah در پیام‌رسان ایتا و https://sapp.ir/sfrhawzah نظرات خود را به ما منتقل کنند، همچنین رایانامه sfr.hawzah@gmail.com نیز به همین منظور پیش‌بینی شده است.