به گزارش «شیعه نیوز»، همه چیز از پنجشنبه ۲۵ مرداد در مدرسه فیضیه قم شروع شد که عده ای از طلاب و غیر طلاب در آنجا تجمع کردند و پلاکارد به دست، هجمههای زیادی علیه دولت انجام دادند. این مراسم البته سخنرانی به نام «حسن رحیم پور ازغدی» داشت، که نقدهای جدی به حوزه وارد کرد. پس از انتشار تصاویر مربوط به این مراسم و برخی پلاکاردهایی که حاوی نوشته های قابل توجه بود، بسیاری از مقامات و سیاسیون و حتی چهره های برجسته حوزه، انتقادات زیادی به این مسأله کردند؛ هرچند برخی مراجع و بزرگان حوزه بیشتر از موضوع اول به سخنان سخنران این مراسم معترض شده و از آن انتقاد کردند.
حسن رحیم‌پورازغدی در این مراسم، کنایه های جدی به درس‌های خارج فقه حوزه زد و گفت: «فقه بی‌ربط با زندگی، زندگی بی‌ربط با فقه، درس خارج‌هایی که به جای تئوریزه حکومت و تمدن دینی، عملا فقه سکولار می‌سازند، فقه فردی، عبادی طهارت و نجاست. اما درباره اقتصاد، سیاست، بانک و روابط بین‌الملل حرفی ندارند. سکولاریسم یعنی همین است...»
انتقادات تند از حوزه و ریشه سکولارسیم
او عنوان کرده بود: «همه می‌گویند سکولاریسم در دانشگاه است، بگذارید بگویم ریشه سکولاریسم در حوزه است. سکولاریسم یعنی تفکیک دین از حکومت، دولت و تمدن. تفکیک نظری وقتی است که حرفی ندارید. ۵ درس خارج از فقه نه، یک درس خارج فقه در قم، مشهد، نجف و اصفهان دارید که پرسش‌هایش را از بیرون بگیرد و همین الان در مسائل حکومتی بیاید بر اساس آنها ادله را پیدا و بحث کند. یعنی از ذهن نیاید به عین، از عین بیاید به ذهن. چند تا هستند؟»
رحیم پور ازغدی در ادامه انتقادات جدی اش از شیوه مرسوم در حوزه ها، یادآوری کرده بود که: «هنر نیست هی طهارت، نجاست و طواف بگویند، هزار بار گفته شده و برای هزار و یکم هم می‌گویند. به قول مطهری که می‌گوید:اجتهاد تکرار حرف‌های مکرر نیست. جواب مسائل حل شده نیست؛ اجتهاد یعنی جواب مسائل حل نشده. مسائل حل نشده را جواب بده، مسائل حل شده را که همه بلدند جواب بدهند. شنیدم ۷۰۰-۸۰۰ رساله می‌خواهند در قم بدهند، ما اصلا ۷۰۰ تا مرجع می‌خواهیم؟ این جور که کارخانه انبوه تولید مرجع تقلید شروع شده کاری نیست. کسی ۴ شرح و حاشیه بخواند و همان را بگوید مرجع می‌شود؟ حساسیت سر مسائل جزیی درجه ۶، عدم حساسیت درباره مسائل درجه یک.»
سخنران مراسم 25 مرداد ماه مدرسه فیضیه گفته بود که «۴ سؤال جدی در حوزه فقه اداری، فقه حکومتی، فقه روابط بین‌الملل، فقه اقتصادی، فقه بانکی مطرح می‌شود، اغلب این‌هایی که می‌خواهند رساله بدهند هیچی برای گفتن ندارند. یک علت این که بگویند جمهوری اسلامی ناکارآمد است، سیستمش درست نیست برای این بی‌سوادی‌هاست. سوادهای به‌درد نخور. بی‌سوادی حوزه. الان ۱۰۰ مسأله مطرح می‌کنم در یک درس خارج فقه به اینها نمی‌پردازند، در حالی که ۸۰ مسأله از ۱۰۰ مسأله جزء مسائل اصلی جامعه ماست. علت آن است که اکثر اینها اصلا جواب ندارند. اصلا نمی‌دانند مظان پاسخگویی به این مسائل در کدام بخش قرآن و حدیث است.»
پاسخ آیات مکارم و نوری همدانی به انتقاد از حوزه
پس از این سخنان صریح و تند رحیم پور ازغدی در حوزه و درباره شیوه حوزه، آیت‌الله «ناصر مکارم شیرازی» واکنش تندی به طرح این موضوعات نشان داد و با صدور بیانیه‌ای عنوان کرد: «متأسفانه جمعی از طلاب و اساتید محترم را به آنجا دعوت کرده بودند، تا دربارۀ مسائل اقتصادی مردم صحبت کنند. سپس ورق برگشت. گوینده‌ای را که هیچ اطلاعی از وضع حوزه‌های علمیۀ شیعه نداشت، دعوت کرده و بدترین اهانت‌ها را به حوزه علمیه و مراجع شیعه کرد و پلاکاردی را در دست گرفتند که رئیس جمهور محترم را تهدید به مرگ می‌کرد و اعتراف ضمنی به مطالب دیگری داشت. آیا صحیح است در کانون حوزه علمیه این‌گونه سخنان گفته شود؟ ...»
آیت‌الله «حسین نوری همدانی» نیز در باب سخنرانی تند رحیم پور ازغدی، لب به انتقاد گشود و ضمن اظهار تاسف از بعضی مطالب و شعارهای تجمع طلاب در مدرسه فیضیه گفت: «در شرایط فعلی، کشور نیاز به تفکر و کمک برای حل مشکلات مردم دارد و این تجمع هم ظاهرا برای همین موضوع بود اما چطور می‌شود کسی بیاید سخن بگوید و حوزه علمیه و خدمات علماء و مراجع را زیر سؤال ببرد؟ حوزه علمیه که در طول تاریخ در مقابل ظلم ماند استکبارستیز بود؛ حال این گونه قضاوت بی‌انصافی است. حوزه هیچ‌گاه سکولار نبود و نیست و نخواهد بود. چرا باید کسی را به حوزه بیاورند که از حوزه بی‌اطلاع باشد.»
اعتراضات زیادی از سوی روحانیون و اساتید حوزه‌های علمیه نسبت به اجتماع مدرسه فیضیه و سخنان سخنران آن صورت گرفت تا جایی که جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بیانیه ای نوشت: «تحرکات ناشایست، ناآگاهانه و بعضا مغرضانه برخی در حاشیه‌ٔ تجمع طلاب و روحانیون که در راستای مطالبات اقتصادی مردم در مدرسه مبارکه فیضیه قم برگزار شده بود، دانسته یا ندانسته، ضربه و خدشه‌ای بر حوزه و روحانیت وارد ساخت که منجر به واکنش مراجع معظم تقلید و دیگر بزرگان حوزه شده است. همگان می‌دانند حوزه‌های علمیه، مراجع و بزرگان حوزه عمیقا و صمیمانه هم‌درد مردم و در کنار آنها بوده و تاکنون خدمات گوناگونی در عرصه‌های مختلف برای مردم و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند، بنابراین نباید گذاشت با برخی بی‌توجهی‌ها و بی‌حرمتی‌ها این خدمات ارزشمند توسط برخی مورد بی‌مهری قرار گیرد.»
رحیم‌پور: امام و رهبری، بزرگترین نقادان حوزه و روحانیت هستند
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در واکنش به موضع گیری مراجع تقلید در قبال سخنانش در مدرسه فیضیه قم اظهار کرده: «سکولاریسم در حوزه را رهبری دو یا سه بار مطرح می‌کنند. اصلا مخاطب بنده آیات نوری همدانی، مکارم و اینها نبودند، کسان دیگری بودند، ولی یک عده با شیطنت خود و انتقال نادرست مطالب به آقایان طوری رفتار کردند که انگار ما به اینها داریم می‌گوییم.»
حسن رحیم‌پور ازغدی در دوره معرفت رضوی دانشگاه آزاد اسلامی در جمع دانشجویان تأکید کرد: «من احتمال قوی می‌دهم تمام سخنانی که بنده در مدرسه فیضیه داشتم مطالعه نشده و تمام فیلم سخنرانی را ندیدند. چون آنچه به عنوان پاسخ داده شد، اصلا چیز‌هایی نبود که ربطی به آنچه من گفتم داشته باشد. سکولاریسم در حوزه را رهبری مطرح کردند. امام حرف‌هایی را زده که من اصلا جرأت نمی‌کنم بگویم. امام می‌گوید افعی‌های خوش خط و خال حوزه! چه کسی جرأت می‌کند این حرف‌ها را بزند؟ خوب شد من این حرف را نزدم، وگرنه می‌گفتند فلانی گفته در حوزه افعی داریم.»
اما این پایان ماجرای حسن رحیم پور ازغدی و حوزه و واکنش مراجع و اساتید روحانی نبود، چون به فاصله سه، چهار ماه پس از جدال لفظی قبلی بار دیگر نقد و انتقاد بین رحیم پور و حوزیان بالا گرفت؛ چراکه او در سخنرانی پیش از خطبه های نماز جمعه هفته گذشته تهران، سخنانی بر زبان جاری ساخت که باز موجب اعتراض برخی حوزیان و مراجع از جمله آیت الله مکارم شیرازی شد.
رحیم پور گفته بود: «در نماز جمعه به جای پاسخگویی، ناهیان از منکر، صاحبان حق، مظلومان و مستضعفان را متهم به تشویش اذهان عمومی، تضعیف نظام و ضد انقلابی گرایی نکنند و رهبری را پاسخگوی کارکرد چند میلیون کارمند و کارگزار حکومت در سه قوه نکنیم.» وی با اشاره به قرائت بی خطر از نماز جمعه، گفت: نماز جمعه ای که دهه به دهه مخاطبانش را نتواند کمی و کیفی تجدید کند و با جامعه نتواند جوان شود، نماز جمعه ای است که در متن مشکلات، مطالبات و بدهی های اجتماعی مانده است، نماز جمعه ها نباید تبدیل شوند به تریبون تکرار و مکررات و کلی گویی بی فایده یا کم فاید، برخی نماز جمعه های ما این طور هستند و برخی نیستند.
رحیم پور ازغدی افزود: بین دو قرائت از دو نماز جمعه مراقب باشیم سراغ کدام طرف می رویم، نماز جمعه محل طرح مشکلات اجتماعی آن هم با راه حل اسلامی و انقلابی است. نباید بگذاریم کارگر بی کاری که قربانی اقتصاد است، بی جواب بماند. بلکه باید پناهگاهش نماز جمعه باشد. وی ادامه داد: خدمات و اشکالات مدیریت های حکومتی، حوزه و دانشگاه، باید در نماز جمعه شفاف، منطقی و اخلاقی، مطرح شود. حوزه، دانشگاه و مدیریت ها باید شجاع و مسئولیت پذیر باشند و قصور خود را بپذیرند، باید حکومت شفاف باشد، رهبری در یکی از مباحث درسی اخیر خود اعلام کردند تابع منطق امیرالمونین هستیم. تمام نهادهای حکومت در سه قوه و تمام نهادهایی که به طور خاص منصوب رهبری هستند، باید به لحاظ اقتصادی و مدیریت کاملا شفاف و مسئولیت پذیر باشند.
وی گفت: اینکه چقدر پول، قدرت و اختیارات در دست شما بوده و چه مسئولیت هایی برای شما تعریف شده و چه کرده اید، یکی از این نهادها هم شورای عالی انقلاب فرهنگی است و این شورا هم باید پاسخگو باشد که در رأس آن رئیس شورا که همیشه رئیس جمهوری است، باید پاسخگو باشد. دبیرخانه و اعضای حقوقی شورا پاسخگوی مسئولیت و اختیاراتی که دارند و اعضای حقیقی نیز باید پاسخگوی مواضعی که گرفتند و مواضعی که باید می گرفتند و نگرفتند، باشند.
او تأکید کرد: همه باید جواب دهند که آیا در دوره مسئولیت به خودتان رسیدند یا به مردم و محرومان، رهبری هم باید پاسخگوی اختیارات خودش باشد که هست، نباید رهبری پاسخگوی کوتاهی های ما در نهادها در رسانه ها، رسانه ملی، نماز جمعه و سایر نهاهای حکومتی باشد. از جمله کوتاهی ها و قصورهایی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی به خصوص از سوی سران سه قوه و کسانی که مسئولیت حقوقی دارند، صورت می گیرد. این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: نماز جمعه انقلاب اسلامی، نماز جمعه امیرالمومنین است که خانمی به نام «سوده» از شهرستان خود می آید سر نماز جمعه، جلوی امیرالمومنین، زانو می زند و قبل از شروع نماز می گوید، یا امیرالمومنین اول به سوال من جواب بده و بعد نماز بخوان، مسئول شما در شهر ما آدم خشن و بی ادبی است و حق الناس را رعایت نکرده و پاسخگو نیست، امیرالمومنین قبل از خواندن نماز و گرفتن توضیح از مسئولان، وقتی از سخن این زن مطمئن می شود، نامه عزل آن مسئول را به آن زن می دهد و می گوید این نامه را به فلانی بده و بگو از پشت میزت بلند شو، این نماز و مدیریت علوی است.
نماز جمعه و لزوم پاسخگویی حوزه؛ شروع دوباره ماجرا
به نظر می رسد این بخش از سخنان این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی که به حوزه و حوزیان بازمی گردد، موجب اعتراض و انتقاد دوباره در قبال حرف هایی است که او می زند، چون سخنران پیش از خطبه های نماز جمعه گفته که: «نماز جمعه محلی برای پاسخگو کردن حوزه هاست، مدیریت حوزه های علمیه، مدرسان، تا مراجع تقلید همه باید پاسخگوی مسئولیت های معرفتی خود باشند. دوره کلیات و مکررات گذشته است. باید عبور کنیم از این عصر و باید در متن جامعه باشیم؛ جامعه رفت و شما جا مانده اید، دوران استثنایی تشیع است و شما در دنیا و آخرت مسئول هستید که چرا از دشمنان ملت عقب ماندید، بسیاری از سنگرهای فقهی و معرفتی خالی مانده است.»
رحیم پور ازغدی تأکید کرده بود که «فیضیه مظلوم باید پرچمدار آگاهی، عدالت و فقاهت زنده باشد، به گفته امام راحل (ره) باید مراقب خطر نفوذ در حوزه تا حد مرجع سازی باشیم. امام این صحبت را هم در وصیت نامه خود کرده اند و هم بارها قبل از آن از نجف تا قم و قم تا نجف گفته اند، مرجع پاپ نیست، مرجعیت نمایشی و ارثی نیست حوزه محافظه کار و روحانیت بی درد، روحانیت شیعه علوی نیست. تمایل به اشراف گرایی خیانت به روحانیت شیعه است، عده ای معدود به جای کل حوزه و روحانیت پاسخ سئوالات و شبهات را می دهند. نماز جمعه باید قلب تپنده جامعه باشد که به مردم امید دهد و دشمنان مردم را مایوس کند، مغز بیدار جامعه باشد برای مشکلات مادی، معنوی، اخلاقی و عملی مردم مدام راه حل بدهد.»
رحیم‌پور ازغدی با بیان اینکه حمایت از نظریه‌پردازی و مناظره در حوزه و دانشگاه یکی از طرح‌هایی است که بنده از پیشنهاددهندگان اصلی آن بوده‌ام، اظهار داشت: از شورای مدیریت حوزه‌ها جواب بخواهید که با این مصوبات چکار کردید؟ مدیریت حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها پاسخ بدهند، ده‌ها هزار طلبه با استعداد در اختیار مدیریت حوزه‌های علمیه و مدرسین حوزه‌هاست، چهل سال از انقلاب می‌گذرد، شما که نباید حرف‌های چهل سال پیش را به ما تحویل دهید، چهل سال قبل همین بهانه‌ها را می‌آوردید.
رحیم پور ازغدی گفته بود که «امام جمعه باید در کنار کارگر محرومی که قربانی اقتصاد یا قربانی خصوصی سازی های بی حساب و کتاب و بی نظارت شده است، بایستد. هیچ امام جمعه ای نباید به کارگری که بیکار شده و خانواده اش گرسنه مانده، آن هم به دلیل نظارت غلط در مسأله خصوصی سازی، بگوید اینها به نماز جمعه چه ربطی دارد، بروید حرف هایتان را در جای دیگر بزنید. تشریفات در نماز جمعه حرام است، در صف اول نماز جمعه جلوی دوربین نشستن فضیلت نیست. امنیت 99 درصد مسئولان در خطر نیست و احتیاج به محافظ و تشریفات ندارند، امنیت اسلام در خطر است. پاویون و وی آی پی نشین ها در سراسر کشور مضر به حال جمهوری اسلامی هستند.»
آیت‌الله مکارم: کسانی که ضد حوزه حرف می‌زنند، دروغ می‌گویند
در پی بیان این سخنان حسن رحیم پور ازغدی در سخنرانی پیش از خطبه نماز جمعه هفته گذشته تهران، آیت الله مکارم شیرازی به طرح این موضوعات واکنش نشان داد و در پایان درس خارج فقه خود در مسجد اعظم قم خاطرنشان کرد: از مردم نظرخواهی کرده بودند و گفتند ۶۲ درصد مردم آمریکا معتقدند رئیس جمهورشان دروغ می گوید. به عنوان نمونه، ما ایرانی ها در صف اول مبارزه با تروریست ها و تکفیری ها بودیم اما به دروغ گفتند ایرانی ها طرفدار تروریستها هستند و چه دروغی بزرگتر از این؟
این مرجع تقلید در باب مسائل روز به سخنرانی پیش از خطبه های هفته گذشته نمازجمعه تهران اشاره کرد و گفت: هفته گذشته در سخنرانی قبل از خطبه های نمازجمعه تهران، ضد حوزه های علمیه صحبت کردند، عجیب است نمازجمعه ای که ائمه جمعه فرزندان حوزه هستند، پایگاهی ضد حوزه شود! چطور می شود شما به فردی اجازه دهید ضد حوزه حرف بزند و دروغ بگوید؟
او خطاب به طلاب حاضر در درس عنوان کرد: شما می دانید که در دروس حوزه، مرتب حرف های تازه و مطابق نیازهای روز زده می شود،اما این فرد عنوان می کند ۴۰ سال است حرف های تازه در حوزه زده نشده است، اینجا برخی گمان پیدا کردند که درون نظام هم افرادی بر ضد حوزه هستند. آیت الله مکارم شیرازی با اشاره به تاسیس اولین حوزه علمیه توسط شیخ طوسی و فراز و نشیب های آن در هزار سال گفت: حوزه نباشد هیچ چیزی نیست؛ اما بدانید خدا و امام زمان حافظ حوزه هستند.
او در ادامه توجه حوزویان را به سه نکته جلب کرد و ادامه داد: نکته اول اینکه حوزویان دست اتحاد به یکدیگر داده و متحد شوند؛ نغمه خلافی در حوزه نباشد. دوم اینکه مسائل روز و مستحدثه را همه بدانند و پاسخ شبهاتی که از سوی وهابیت و غیر وهابیت مطرح می شود را بدانند.این مرجع تقلید در توصیه سوم از حوزویان خواست که زی طلبگی و حوزوی را فراموش نکنند و تاکید کرد: در خانه ها، مسافرتها و در همه چیز زی طلبگی را فراموش نکرده و بهانه دست دشمن ندهید.
خط قرمزی که وجود ندارد
این رویه «حسن رحیم پور ازغدی» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ارتباط با موضوع حوزه علمیه، روحانیت و نیازهایی که در ارتباط با این دو بخش کم تر در جامعه از آن سخن گفته شده، موضوعی است که خیلی طی این سال ها ورودی به آن نشده و شاید برای همین خیلی ها آن را «خط قرمز»ی فرض کرده اند که نباید در خصوص آن سخن گفت و نوشت، اما انتقادات رحیم پور و پاسخ هایی که برخی مراجع و اساتید حوزه به این مسائل داده اند، نشان می دهد که این مسأاله شاید از سوی برخی خط قرمزی خود ساخته است و فضا برای ورود به این بخش و پاسخ گرفتن از آن فراهم است.
همان طور که «سید محمد حسینی» یکی از فعالان سیاسی اصولگرا در ارتباط با مسائلی که از سوی حسن رحیم پور ازغدی پیرامون ضعف های کشور، جامعه و حوزه بیان شده، گفته به نظر می رسد که مسئولان کشور باید سعه صدر و تحمل خود را در مقابل طرح مسائل انتقادی افزایش بدهند و توقع نداشته باشند که در خطبه‌های نماز جمعه یا در سخنان قبل از خطبه‌ها، برخی افراد فقط از آنها تعریف و تمجید کنند، بلکه نظریات انتقادی حتماً باید شفاف مطرح شود.»
به نظر می رسد تریبون نماز جمعه، یکی از بهترین رسانه هایی است که می توان حرف های مهم را در آن بیان کرد. حرف هایی که در صورت تطابق با نیاز جامعه به آنچه لازم است گفته شود، مخاطب بسیاری دارد و می تواند جامعه را بیش از پیش به این تریبون دینی و سیاسی نزدیک کند. بیان سخن از این تریبون مقدس، ولو اینکه نقد‌هایی صریح و به نظر برخی‌ها تند هم در آن مطرح شود، باید مورد استقبال قرار گیرد، چون این مباحث متناسب با نیاز جامعه می تواند به بهبود وضعیت کشور بینجامد؛ هرچند اگر پاسخی هم در قبال انتقادات مطروحه وجود داشته باشد، می توان از همین تریبون به آن پرداخت.
