به گزارش «شيعه نيوز»، آیت الله العظمی صافی گلپایگانی معتقد است: همین روزه ماه رمضان که از ارکان اسلام و نیز شعایر بزرگ و وسیلهای جهت تقرّب به خدا است، آیا با همان برنامه مقرّر انجام میشود؟ و آیا ماه رمضان ما همان ماه رمضان اسلام است؟ این موضوع و مسألهای است که به بررسی و تحقیق نیاز دارد.
این مرجع تقلید در چهارمین شماره از سلسله نوشتارهای خود به مناسبت ماه مبارک رمضان با عنوان«ماه رمضان از دیدگاه اسلام و ما» می نویسد: بیتردید کسانی که میخواهند اسلام را در آینه اعمال و رفتار اجتماع مسلمانان این عصر ببینند و آن جمال نورانی و خورشید جهان تاب را در چنین منظر و آیینه تیره و تار زیارت کنند، سخت در اشتباه‌اند.
اگر تصویر چهره اسلام ممکن بود و یک نفر آگاه به تمام تعالیم و امتیازات و هدایتهای اسلام و برنامههای تربیتی و جامع آن، چهره زیبای آن را تصویر میکرد، از هر اثر هنری دیگر زیباتر و جالبتر میشد.
اگر خدای جهان و آفریننده زمین و آسمان ـ که نعمت اسلام را به وسیله حضرت خاتم الانبیا انعام و اعطا فرمود ـ آن را به صورتی تمثیلی میساخت، یقیناً زیبایی و جمال آن صورت، خلق اوّلین و آخرین را از خود بیخود میکرد.
اسلام را باید در آینه نصوص قرآن و سنّت، و در سیره رفتار و گفتار و کردار پیشوایان دین و کسانی که اسلام در وجودشان به تمام معنا منعکس شده و در سلوک مجاهدین و مسلمانان صدر اسلام تماشا کرد.
اجتماعی را میتوان یک جامعه کاملاً اسلامی دانست که همه احکام و دستورات اسلامی بر تمام مسائل زندگی فردی و اجتماعی آن جامعه منطبق بوده و به عبارت دیگر، اسلام از برنامههای کسب و کار، معاشرت، حکومت، سیاست و… آنها تفکیک نشده باشد.
با این وصف، اجتماعات ما معرّف یک اجتماع کامل و تمام عیار اسلامی نیست؛ زیرا بسیاری از احکام اسلام در بین مسلمانان معاصر متروک گردیده، و جز «عبادات» (مثل: نماز و روزه، حج و…) ـ که اجتماع اسلام به آنها نیز قائم است ـ بقیّه احکام و دستورات اسلامی کمتر مورد عنایت قرار گرفته و بعضاً مهجور مانده است. چه بسا که عبادات ما نیز آن طور که شایسته است نشان دهنده مقاصد اسلام نیست و کسانی که از آثار و برکات آن هم محروم میباشند، بسیارند.
در «عبادات»، معانی بزرگ و درسهای عمیق به ما آموخته میشود که اگر به آنها توجّه کنیم، افق افکار ما روشن و طرز تصوّر ما دگرگون میشود.
در عبادات هم جنبه عادت نهفته است و هم اظهار شوکت اسلام، اتّحاد و هماهنگی مسلمین، ارشادات اخلاقی، آموزشی و تربیتی، تعالیم اجتماعی، رشد فکری، عقلی و علمی و بلکه فواید بهداشتی و اقتصادی نیز منظور شده است.
همین روزه ماه رمضان که از ارکان اسلام و نیز شعایر بزرگ و وسیلهای جهت تقرّب به خدا است، آیا با همان برنامه مقرّر انجام میشود؟ و آیا ماه رمضان ما همان ماه رمضان اسلام است؟ این موضوع و مسألهای است که به بررسی و تحقیق نیاز دارد.
ماه رمضان اسلام: چنان‌چه از خطبه حضرت رسولاکرم صلّیالله علیه وآله وسلّم استفاده میشود، فرصتی برای افزودن به اعمال خیر و کارهای نیک، دستگیری از فقیران و بینوایان، پیوند با خویشاوندان، یاری ضعیفان، تکمیل و تهذیب اخلاق، فرو خوردن خشم و غضب و کنترل قوای شهوانی است.
امّا برنامه ماه رمضان ما: پرخوری در افطار و سحر، تندخویی و بدزبانی با نزدیک و بیگانه، شبنشینیهای زیان بخش است.
ماه رمضان اسلام: بهترین فرصت و گران‌بهاترین وقتی است که حتّی یک دقیقه و ثانیهاش نباید هدر برود و بیهوده مصرف شود؛ بلکه باید تمام دقایق و ساعات آن در انجام کارهای نیک و اعمال حسنه، تفکّر و تأمّل، توبه و اصلاح حال سپری شود.
ماه رمضان ما: بیشتر اوقاتش تلف میشود و اوقاتی به این عزیزی، آسان از دست میرود.
ماه رمضان اسلام: مسلمانان باید در آن به مناسبت نزول قرآن در سیره رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلّم شخصیّتی که قرآن به او نازل شد به طور عمیق مطالعه نمایند و ارشادات و راهنماییهای آن رهبر عالیقدر آسمانی را ـ که دافع هر ضرر و خسارت، و علاج کننده تمام مشکلات اجتماعی و حیاتی است ـ سرمشق خود قرار دهند و به حکم: لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللهِ اُسوَهٌ حَسَنَهٌ لِّمَن کانَ یَرجُوا اللهَ وَالْیوْمَ الأَخرَ (۱) به روش و سلوک آن رسول اعظم خدا صلّیالله علیه وآله وسلّم تأسّی نمایند.
ماه رمضان ما: اکثریّت مسلمانان از سیره رهبر عظیم خود بیاطّلاع بوده و در این موضوع که درس و بحث، تفکّر و مطالعه در آن بر هر مسلمانی لازم است، نه در ماه رمضان و نه در ماههای دیگر اهتمام شایان ندارند و به دانستن تاریخ حیات رسول خدا صلّیالله علیه وآله وسلّم که آموزندهترین صفحات تاریخ است، اعتنایی لازم و کافی نمیکنند. تاریخ کدام شخصیّتها، و رجال تاریخ، زعما و رهبران اصلاحات و انقلابها و پیامبران بزرگ، مانند تاریخ پیامبر بزرگ اسلام، آموزنده و سودمند است.
ماه رمضان اسلام: ماه نشاط، و اقبال و شتاب به سوی عبادت و تقرّب به خدا است.
ماه رمضان ما: بعضی آن را در کسالت و سستی و تن پروری و خواب و بیخبری به پایان میرسانند.
ماه رمضان اسلام: آغاز فصل جدید و مرحله نوین عمر و زندگی است که در آن باید قوای فکری و اخلاقی خود را از نو به رشد و نموّ وا داریم و با گذشته خود وداع کرده، و دل خود را جلا دهیم و زنگار معصیّت و گناه را از آن بزداییم.
ماه رمضان ما: تغییر مختصر در وقت خوردن غذا و امساک از مفطرات است که هر چند امتثال و اطاعت فرمان خدا و دلیل بیدار بودن وجدان دینی و شعور مذهبی است و نسبت به آن بدبختها و گمراهانی که روزه را افطار میکنند شرافت و فضیلت آن بسیار است؛ امّا با این وجود، روزهدار نباید فقط به امساک از مفطرات قناعت کند؛ بلکه باید سایر برنامههایی را که برای روزه‌داران معیّن شده نیز انجام دهد تا از فواید بسیار و رَحَمات واسعه الهی در این ماه حدّاکثر استفاده را بنماید.
ماه رمضان اسلام: سبب تهذیب نفوس، تطهیر قلوب و تخلّق به اخلاق حمیده، اعتیاد به عادات حسنه، تمرین خلوص نیّت، احیای معالم و مبانی اسلامیّت و انسانیّت، انتشار محبّت و نوع‌پروری و صداقت است.
ماه رمضان ما: بسا شبنشینیها و مجالسی که پس از افطار برپا میشود و با متحمّل شدن مصارف زیاد به پرخوری، غیبت، لهو و مزاحهای باطل و گفت و شنودهای بیثمر مشغول شده و با پرخوری‌هایی که میکنند از حکمت نبویّه «صُومُوا تَصِحُّوا» (۲) محروم میشوند، و چون از روح همکاری و همدردی اسلامی و ارتباط معنوی و اتّصال ناگسستنی قلبی و ایمانی، نشانه و علامتی نیست، آن دید و بازدیدها و معاشرتها، سبب کینه و عداوت و دشمنی و سوء تفاهم میگردد.
پی‌نوشت‌ها:
[۱]. سوره احزاب، آیه ۲۱: قطعاً برای شما در اقتدا به رسول خدا سرمشقی نیکوست؛ برای آن کس که به خدا و روز بازپسین امید دارد.
«روزه بگیرید تا سلامت باشید». بحار الأنوار؛ ج ۹۶، ص ۲۵۵٫
