به گزارش «شيعه نيوز»، یک روانشناس سلامت روانی را امری مغفول در جامعه ایران توصف کرد و گفت: سلامت به عنوان یکی از اساسی‌ترین مباحث هر جامعه محسوب می شود که تامین آن می تواند امنیت و توسعه جامعه را فراهم کند. متاسفانه در جامعه ما این موضوع مورد توجه جدی قرار نمی گیرد در نتیجه روند بروز آسیب های اجتماعی نظیر سرقت و کلاهبرداری روندی رو به رشد و خطرناک دارد و اگر به این موضوع توجه نشود در آینده با بحران های شدیدتر اجتماعی مواجه خواهیم شد.
دکتر مهدی بیات با تاکید بر اینکه بروز آسیب های اجتماعی ریشه های روانی اجتماعی دارند و تفکیک این دو از همدیگر به آسانی امکان پذیر نیست اظهار کرد: متاسفانه روند بروز آسیب های اجتماعی نظیر سرقت و کلاهبرداری در جامعه ما بسیار روندی رو به رشد و خطرناک است که این موضوع ریشه های روانی و اجتماعی مختلفی دارد که باید توسط کارشناسان حوزه های مختلف بررسی و مورد آسیب شناسی جدی قرار بگیرد یعنی به نوعی ما نیازمند آسیب شناسی جدی در حوزه آسیب های اجتماعی هستیم.
یک پنجم خانواده های ایرانی درگیر پرونده های قضایی هستند
وی در ادامه با تاکید بر اینکه یک پنجم خانواده های ایرانی درگیر پرونده های قضایی هستند تصریح کرد: متاسفانه آمارهای اعلام شده در حوزه آسیب های اجتماعی در کشور بسیار نگران کننده است. بر اساس آمارهای اعلام شده مسئولان قضایی، بیش از ۱۳ میلیون پرونده قضایی در کشور وجود دارد که بر این اساس یک پنجم خانواده های ایرانی گرفتار موضوعات قضایی هستند.
فاصله طبقاتی مهم ترین انگیزه برای شیوع کلاهبرداری
این روانشناس وجود فاصله طبقاتی و رواج بی عدالتی های اجتماعی و اقتصادی را مهم ترین عامل گسترش سرقت وکلاهبرداری در جامعه دانست و گفت: بر اساس آماری که اخیر دادستان تهران اعلام کرد طی یک ماه بیش از ۹ هزار پرونده مرتبط با سرقت در تهران تشکیل شده است که اگر بخواهیم دلیل این ناهنجاری یا انواع کلاهبرداری هایی که در جامعه شایع شده است را بررسی کنیم رشد روز افزون انواع بی عدالتی های اجتماعی، اقتصادی و افزایش فاصله طبقاتی مهم ترین دلیل روانشناسی رشد این آسیب است.
طی یک دهه اخیر فقیران فقیرتر و ثروتمندان پولدار تر شدند
دکتر بیات همچنین تاکید کرد: متاسفانه طی ۱۰ سال اخیر فاصله طبقاتی در جامعه ما بسیار افزایش یافته است و خانواده های فقیر روز به روز فقیرتر و ثروتمندان نیز ثروتمندتر شده اند و ما در حوزه کاهش فاصله طبقاتی و رفع مشکلات اقتصادی جامعه مثبت عمل نکرده ایم. در نتیجه این شرایط موجب می شود که افراد از نظر روانی احساس ضعف و ناکامی کنند و برای جبران ناکامی های خود دست به رفتارهای غیرهنجارمند نظیر سرقت و کلاهبرداری می زنند.
سیری ناپذیری دلایل دیگر کلاهبردار و سرقت
این روانشناس به تاکید بر اینکه نباید فقط خانواده ها و افراد فقیر را به سرقت و کلاهبرداری متهم کنیم تصریح کرد: یکی دیگر از دلایل روانی انجام رفتارهای غیرهنجارمند نظیر سرقت و کلاهبرداری در جامعه امر سیری ناپذیری فردی است. وقتی افراد از نظر روانی احساس امنیت اجتماعی و اقتصادی نداشته باشند اگر چه در وضعیت اقتصادی بهتری نیز باشند اما به دلیل روحیه سیری ناپذیری و عدم امنیت روانی، دست به سرقت و کلاهبردای می زنند. این نوع کلاهبرداری ها در بین افراد ثروتمند بیشتر دیده می شود همچنان که کلاهبرداری های کلان و بزرگ در بین این قشر از جامعه اتفاق می افتد. بنابراین نمی توان سرقت و کلاهبرداری را فقط به فقرا نسبت داد.
افرادی که با کلاهبرداری دنبال جلب توجه هستند
دکتر بیات توجه طلبی افراد را یکی دیگر از دلایل روانی رشد آسیب های اجتماعی در جامعه دانست و گفت: از نظر روانشناسی بسیاری از افرادی که دست به سرقت میزنند و کلاهبرداری می کنند می خواهند توجه دیگران و بخصوص جامعه را به سمت خود جلب و به نوعی مطرح شوند برای این افراد مهم نیست که این توجه مثبت است یا منفی. در واقع تمایل به توجه طلبی نیز ریشه در تربیت کودکی دارد کودکانی که در سایه محبت و عاطفه خانواده بزرگ نشده باشند در بزرگسالی بیشتر دنبال توجه دیگران هستند.
سلامت روانی در جامعه مغفول مانده است
به گفته این مدرس دانشگاه، سلامت به عنوان یکی از اساسی‌ترین مباحث هر جامعه است که تامین آن می تواند به امنیت و توسعه جامعه منجر شود. در حالی که به دلایل متعددی مسأله سلامت در کشور ما مغفول مانده و در این میان بیماری‌های روانی بیشتر مطرح هستند.
نقش موثر خانواده ها در ساختن شخصیت افراد
وی همچنین نقش خانواده در ساختن شخصیت انسان را بسیار موثر دانست و گفت: روش های تربیت والدین و نوع برخورد آنها با کودکان، شخصیت آنها را در بزرگسالی تعیین می کنند در واقع خانواده هایی که مدام به فرزندان خود دروغ می گویند کودکان نیز از آن به عنوان مهم ترین تکنیک برای کلاهبرداری، فسادهای مالی و انواع دیگر کج روی های اجتماعی استفاده می کند.
کودکانی که از محبت والدین محروم می شوند
دکتر بیات در ادامه یادآور شد: بی توجهی عاطفی و ترس کودکان از سوی خانواده از دیگر عوامل تاثیرگذار در شخصیت آنها در بزرگسالی است کودکانی که در خانواده مورد محبت والدین قرار نمی گیرند یا به نوعی طرد می شود همچنین کودکانی که تحت شدیدترین مقررات انضباطی والدین قرار می گیرند در بزرگسالی شخصیت هنجارشکنی بیشتر دارند و در مقایسه با دیگران بیشتر مرتکب آسیب های اجتماعی خواهند شد.
توانمندی افراد باهوش را تخریب نکنیم
این روانشناس خاطر نشان کرد: تخریب توانمندی ها و بهره هوشی افراد در جامعه از دیگر عوامل گرایش به انجام انواع آسیب های اجتماعی از جمله کلاهبرداری است. در واقع افراد با هوش به دلیل اینکه در جامعه به جایگاه واقعی خود دست نیافته اند از تکنیک های دیگر نظیر دزدی، کلاهبردای و غیره سعی دارند به نوعی ناکامی های خود را جبران کنند. بنابراین در جامعه ای که شایسته سالاری حاکم است کلاهبرداری نیز کمتر اتفاق می افتد.
آیا جامعه به نقش تربیتی خود عمل کرده است؟
وی همچنین با تاکید بر اینکه جامعه ما نقش تربیتی خود را رها کرده است گفت: متاسفانه خانواده ها، رسانه ها و نظام آموزشی نظیر مهدکودک ها، مدارس، دانشگاهها و سایر نهادهای آموزشی نقش خود را در حوزه آموزش و تربیت فراموش کرده اند و دقیقا نمی دانند در حوزه تربیت چه مسایلی باید مورد توجه و اولویت قرار بگیرد در نتیجه این عدم کارکرد به حوزه تربیت یک جامعه نابسامان را تشکیل داده است.
روش های کاهش آسیب های اجتماعی
دکتر بیات در پایان خاطر نشان کرد: مسایل شخصیتی، روحی و روانی افراد تا اندازه زیادی تحت تاثیر مناسبات اجتماعی جامعه است. به عنوان مثال هر چه توزیع امکانات در یک جامعه در حال توسعه نابرابر باشد، میزان انسجام اجتماعی کم و افراد دچار ناهنجاری های بیشتری می شوند. از این رو منشا بسیاری از آسیب های اجتماعی برخاسته از بستر اجتماعی است. بنابراین کاهش آسیب های اجتماعی نظیر سرقت، کلاهبرداری و غیره نیازمند اصلاح ساختارهای اجتماعی و جلب اعتماد مردم از سوی مسئولان است تا زمانی که فضای جامعه فضایی مثبت نباشد نمی توان انتظار کاهش انواع آسیب ها را داشته باشیم.
